iltasyazilim
FD Üye
BAYBURT
Eski çaglarda halcilerin yasadigi sahada bulunan Bayburt'un bir müddet Roma Imparatorlugu hakimiyetine girdigi ve bu imparatorlugun ikiye ayrilmasi üstüne Dogu Roma topraklari içinde kaldigi bilinmektedir Bizans Imparatorlugu teskilatina tarafından ülke, bugünkü eyaletlere aynı bir takim temalara ayrilmisti Bayburt Heldia temasina bagliydi ve bu eyaleti meydana getiren yedi piskoposlugun dördüncüsünü meydana getiriyordu Imparator Justinianus tarafindan kalesinin tahkim ve tamir edildigi aşina Bayburt, Arap fetihleri sirasinda Bagrat sülalesinin hakimiyeti altinda bulunmaktaydi
Bayburt ve yöresi, Türklerini Anadolu'da birincil yerlestikleri bölgelerdendir Tugrul Bey'in Anadolu seferi (1054) sirasinda Bayburt, Çoruh nehri ve Karadeniz daglarina (Parhar) uzanan sahalara akinlarda yer alan Selçuklu kuvvetlerinin hücumlarina maruz kaldi ise de fethedilemedi Belirlenmiş Türk hakimiyeti Malazgirt zaferinden daha sonra gerçeklesti Sehir 1072'den 1202'ye dek ara sıra Erzurum yöresinde hüküm süren Saltuklar'in bazen de Danismendiler'in hakimiyetinde kaldi Bir ara Trabzon imparatoru IAlexis Comnen'in kumandani Theodore Gabras tarafindan isgal edildiyse de, kisa süre sonra baştan Danismendli hakimiyetine girdi (1098) Selçuklular 1202'de Saltuklu Devletine son verince Bayburt'u da ele geçirdiler
Bayburt'un asil gelismesi, Süleyman Sah'in kardesi Erzurum Meliki Mugisuddin Tugrul Sah ve oglu Âlem Sah (1030) döneminde oldu Tugrul Sah Bayburt kalesini tekrar insa ve tahkim ettirdi I:Alaeddin Keykubad tarafindan Mogollara karsi sinirlar kuvvetlendirilirken Bayburt da Erzurum ile birlikte Konya'ya baglandi 1243 Kösedag savasinin ardindan Mogollarin Anadolu'yu istilasi esnasinda yapilan anlasma geregi Baybirt Selçuklularin kontrolünde kaldi Bu durum 1291'de burada Giyaseddin Mesud tarafindan para bastirilmasindan anlasilmaktadir
Ilhanlilar devrinde TebrizTrabzon yolu üzerinde bulunmasi nedeniyle daha da gelisen Bayburt, Ceneviz ve Venedik kervanlarinin konakladigi bir yerdi Mogolistan'a bu vesileyle buraya ugrayan Marko Polo sehirde varlıklı Gümüs madenlerinin bulundugunu belirtir Hatta Ilhanlilar buradan yüklü bir ödenti geliri temin ediyorlardi Bu dönemde Darül Celal alışılagelmiş ile anilan ve iktisadi bakimdan canlilik kazanan sehir ayni zamanda bir kültür merkezi durumundaydi Burada Mahmudiye ve Yakutiye medreseleri kurulmus, Mevlevilik gelisme göstermis, ayrica ahilik teskilati da yayilmisti
Son Ilhanli hükümdari Ebu Said Bahadir Han'in ölümünden sonra (1334) Bayburt, Eretnaogullari'nin eline geçti zaman zaman Erzincan Beylerinin hücumlarina ugrayan sehir, bir ara Mutahharten'in idaresine girdi Ama fazla geçmeden Kadi Burhaneddin zamaninda Akkoyunlu beylerinden Kutlu Bey oglu Ahmet Bey'in yardimi ile alindi ve Ahmet Bey'e ikta olarak verildi Bir ara Karakoyunlularin da eline geçen sehir sonradan bitmiş Akkoyunlularin eline geçti ve uzun vakit pek kaldi
Bayburt yöresi 1501'de bir ara Safeviler tarafindan alindi Bu dönemde Trabzon valisi olan Yavuz tarafindan bun bölgeye akinlar yapildi (1507) Yavuz tahta çiktiktan daha sonra da çiktigi Iran seferinde bir kisim kuvvetlerini Bayburt üzerine gönderdi Ekim 1514'te Bayburt Sah Ismail'in elinden alindi Bundan daha sonra Bayburt Erzincan ile birlikte Trabzon Beyi Biyikli Mehmet Pasa'ya verildi ve Sancak merkezi bildiri edildi
Kanuni'nin Iran seferi sirasinda önemi daha da büyüyen Bayburt kalesi 1541'de esasli bir tamir gördü 1553'te Sah Tahmasb'in akinlarina sahit olunduysa da, bundan sonradan XIX Yüzyila dek kayda değer bir durum yasanmadi 18281829 OsmanliRus savasi esnasinda Rus birliklerinin isgaline ugradi 1878 ve 1916'da Ruslar tarafindan bitmiş isgal edilen Bayburt bu isgaller sirasinda önemli oranda imha edildi
1927'ye kadar Erzurum'a bagli olan Bayburt bu tarihte Gümüshane'ye baglandi 21061989 tarihinde 3578 sayili yasa ile il statüsüne kavustu
BAYBURT GECE GÖRÜNÜŞ
BAYBURT KALESİ
*
Eski çaglarda halcilerin yasadigi sahada bulunan Bayburt'un bir müddet Roma Imparatorlugu hakimiyetine girdigi ve bu imparatorlugun ikiye ayrilmasi üstüne Dogu Roma topraklari içinde kaldigi bilinmektedir Bizans Imparatorlugu teskilatina tarafından ülke, bugünkü eyaletlere aynı bir takim temalara ayrilmisti Bayburt Heldia temasina bagliydi ve bu eyaleti meydana getiren yedi piskoposlugun dördüncüsünü meydana getiriyordu Imparator Justinianus tarafindan kalesinin tahkim ve tamir edildigi aşina Bayburt, Arap fetihleri sirasinda Bagrat sülalesinin hakimiyeti altinda bulunmaktaydi
Bayburt ve yöresi, Türklerini Anadolu'da birincil yerlestikleri bölgelerdendir Tugrul Bey'in Anadolu seferi (1054) sirasinda Bayburt, Çoruh nehri ve Karadeniz daglarina (Parhar) uzanan sahalara akinlarda yer alan Selçuklu kuvvetlerinin hücumlarina maruz kaldi ise de fethedilemedi Belirlenmiş Türk hakimiyeti Malazgirt zaferinden daha sonra gerçeklesti Sehir 1072'den 1202'ye dek ara sıra Erzurum yöresinde hüküm süren Saltuklar'in bazen de Danismendiler'in hakimiyetinde kaldi Bir ara Trabzon imparatoru IAlexis Comnen'in kumandani Theodore Gabras tarafindan isgal edildiyse de, kisa süre sonra baştan Danismendli hakimiyetine girdi (1098) Selçuklular 1202'de Saltuklu Devletine son verince Bayburt'u da ele geçirdiler
Bayburt'un asil gelismesi, Süleyman Sah'in kardesi Erzurum Meliki Mugisuddin Tugrul Sah ve oglu Âlem Sah (1030) döneminde oldu Tugrul Sah Bayburt kalesini tekrar insa ve tahkim ettirdi I:Alaeddin Keykubad tarafindan Mogollara karsi sinirlar kuvvetlendirilirken Bayburt da Erzurum ile birlikte Konya'ya baglandi 1243 Kösedag savasinin ardindan Mogollarin Anadolu'yu istilasi esnasinda yapilan anlasma geregi Baybirt Selçuklularin kontrolünde kaldi Bu durum 1291'de burada Giyaseddin Mesud tarafindan para bastirilmasindan anlasilmaktadir
Ilhanlilar devrinde TebrizTrabzon yolu üzerinde bulunmasi nedeniyle daha da gelisen Bayburt, Ceneviz ve Venedik kervanlarinin konakladigi bir yerdi Mogolistan'a bu vesileyle buraya ugrayan Marko Polo sehirde varlıklı Gümüs madenlerinin bulundugunu belirtir Hatta Ilhanlilar buradan yüklü bir ödenti geliri temin ediyorlardi Bu dönemde Darül Celal alışılagelmiş ile anilan ve iktisadi bakimdan canlilik kazanan sehir ayni zamanda bir kültür merkezi durumundaydi Burada Mahmudiye ve Yakutiye medreseleri kurulmus, Mevlevilik gelisme göstermis, ayrica ahilik teskilati da yayilmisti
Son Ilhanli hükümdari Ebu Said Bahadir Han'in ölümünden sonra (1334) Bayburt, Eretnaogullari'nin eline geçti zaman zaman Erzincan Beylerinin hücumlarina ugrayan sehir, bir ara Mutahharten'in idaresine girdi Ama fazla geçmeden Kadi Burhaneddin zamaninda Akkoyunlu beylerinden Kutlu Bey oglu Ahmet Bey'in yardimi ile alindi ve Ahmet Bey'e ikta olarak verildi Bir ara Karakoyunlularin da eline geçen sehir sonradan bitmiş Akkoyunlularin eline geçti ve uzun vakit pek kaldi
Bayburt yöresi 1501'de bir ara Safeviler tarafindan alindi Bu dönemde Trabzon valisi olan Yavuz tarafindan bun bölgeye akinlar yapildi (1507) Yavuz tahta çiktiktan daha sonra da çiktigi Iran seferinde bir kisim kuvvetlerini Bayburt üzerine gönderdi Ekim 1514'te Bayburt Sah Ismail'in elinden alindi Bundan daha sonra Bayburt Erzincan ile birlikte Trabzon Beyi Biyikli Mehmet Pasa'ya verildi ve Sancak merkezi bildiri edildi
Kanuni'nin Iran seferi sirasinda önemi daha da büyüyen Bayburt kalesi 1541'de esasli bir tamir gördü 1553'te Sah Tahmasb'in akinlarina sahit olunduysa da, bundan sonradan XIX Yüzyila dek kayda değer bir durum yasanmadi 18281829 OsmanliRus savasi esnasinda Rus birliklerinin isgaline ugradi 1878 ve 1916'da Ruslar tarafindan bitmiş isgal edilen Bayburt bu isgaller sirasinda önemli oranda imha edildi
1927'ye kadar Erzurum'a bagli olan Bayburt bu tarihte Gümüshane'ye baglandi 21061989 tarihinde 3578 sayili yasa ile il statüsüne kavustu
BAYBURT GECE GÖRÜNÜŞ
BAYBURT KALESİ
*