Bebek ve Çocuklarda İştahsızlık

Bebek ve Çocuklarda İştahsızlık
Bebek Ve Çoklarınızdaki iştahsızlık
Çocuklardaki İştahsızlığın Nedeni Nedir?


İştahsızlık, bebek ve çocukların çoğu kez yaşadığı annelerin ise epeyce davacı olduğu durumlardan birisi Çoğu vakit reel bir şikayet olmasa da ara sıra de bir rahatsızlığın belirtisi olabiliyor Konunun iyi araştırılması gerektiğini söyleyen ProfDr Benal Büyükgebiz, iştahsızlık konusuyla ilgili annelere önemli bilgiler verdiİştahsızlık nedir ve niçin önemlidir?
İştahsızlık, çocuğun ağız aracılığıyla beslenmesinde karşılaşılanyaşanan gönülsüzlük durumudur Söz konusu gönülsüzlük nedeniyle çocuğun yeterli ve dengeli beslenmesi zorlaşır böylece de iştahsızlık beslenmeyle ilişkili pek fazla durum için tehlike doğurur ve kayda değer sorunlar ortaya çıkar İştahsızlık çocukluk yaş grubunda annebabalar kadar en çok dile getirilen ve doktorların en sık karşılaştıkları bir durumdur Bütün çocukların % 25–40, büyüme geriliği olanların % 80 ’ininde iştahsızlık yakınması vardır Oysa, çocukluk yaş grubunda adeta tüm hastalıkların seyrinde de iştahsızlık bir belirti olarak ortaya çıkar bu nedenle doktorun söz konusu iştahsızlığın organik bir hastalıkla ilişkili olup olmadığını mutlaka araştırması gerekir
İştahsızlık birçok vakit, reel bir şikayet değildir!
Annebabalar bilhassa de anneler, kendilerinin yerinde gördüğü miktarda yiyecek tüketmeyen çocukları için “iştahsız kararını verebiliyorlar Burada kayda değer olan annebabalar göre dile getirilen bu şikayetin, göreceli mi yahut hakiki mi olduğunun ortaya konmasıdır Bu amaçla kullanılabilecek en iyi yöntem, çocuğun dinç sınırlarda büyümesini sürdürüp sürdürmediğinin yoklama edilmesidir Eğer iştahsız çocukta artış geriliği gelişmişse sorun önemlidir, mutlaka nedenlerinin araştırılması ve çare edilmesi gerekir
İştahsızlığın nedenleri farklı olabilir
İştahsızlık şikayetiyle doktora başvuran her çocuğun besin becerileri, beslenme tercihleri, annebaba ilişkisi, aile içi etkileşim sabırla irdelenmeli ve en uygun çözüm defalarca birlikte üretilmeli Organik bir hastalık saptama edilmişse, hekim öncelikle bunu çare etmeli Süt çocukluğu ve erken çocukluk yaş gruplarında en manâlı ve en sık niçin, bozulmuş anneçocuk ilişkisi ve yanlış tavır modellerinin benimsenmesidir Annebabalar ilk olarak kendi davranışlarını, tepkilerini irdelemeli, dürüst modelleri benimsemelidir
İştahsız çocuğu bekleyen tehlikeler nelerdir?
İştahsız çocuğu bekleyen ilk risk beceriksiz kilo artışıdır Çocuk, yeterli kaloriproteinvitamin ve mineral alamadığı için gövde ağırlığı artışı eksik ve yetkisiz olur Eksik beslenen çocuk eksik kilo alır, eksik büyür Oysaki çoğalma çocukluk yaş grubunu simgeleyen en manâlı biyoloji ile ilgili fonksiyondur Bilindiği gibi anne karnında başlayan yükselme ergenlik dönemi sonunda durur Bu durumda çocuk, yetişkin özelliği kazanmış olur Çoğaltma iki yönde gerçekleşir Bunlardan biri beden ağırlığı artışıdır Çocuğun kilo alması peşine düşüp takip edilir Diğeri ise doruk uzunluğunun artışıdır ki bu da boyu ölçülerek izlenir Çoğu anne çocuğunun iştahsız olduğunu düşünür bu nedenle eğer bebeğinizin yükseklik ve kilo alışı yeterliyse yani bebeğiniz dinç çocuklar için belirli olan alışılagelmiş yükseklik ve cisim ağırlığı dağılımı içinde ise endişe etmeyin Fakat iştahsızlık bir aydan daha uzun sürecek olursa bu yönden değerlendirilmesi gerekir Birçok zaman annelere bizim önerdiğimiz besinleri bizim istediğimiz miktarlarda tüketmelerini istiyoruz madem ki çocukların da aile sofrasına hazırlanan yiyecekler arasından seçme özgürlükleri de olmalıdır Her çocuk her şeyi yemeyebilir Bu durumda besin grupları içinde tüketmedikleri varsa o zaman önemlilik kazanır Mesela süt içmiyor lakin yoğurt, ayran ve peynir tüketiyorsa sorun yoktur Meyve ve sebzeler de aynı grup içinde düşünülmelidir Çocuk bir takım meyveleri ve bazı sebzeleri seviyorsa tekrar sorun yoktur ya da meyveleri çok seviyor lakin sebze yemiyorsa bu da kabul edilebilir

İştahsızlık sebebiyle yeterli beslenemeyen çocukta kısa vakit içinde ilk ortaya meydana çıkan sorun kilo almada yetersizliktir Bu şart uzun sürecek olursa boy uzunluğu artışı da eksik olur Boyu akranlarına göre daha geriden gider İştahsızlık bazen daha da ağır ve uzun süreli olup, çocuğun kilo almasına engel olduğu gibi kilo kaybetmesine de yol açabilir Bu durumda konu daha da önem kazanır İştahsız çocuk doktora müracaat ettiğinde mutlaka vücut ağırlığı ve boy uzunluğu değerlendirilmeli, beslenme yetersizliği gelişip gelişmediği belirlenmelidir

Bir Takım durumlarda da yeniden beslenmenin yetersizliğine bağlı olmak üzere, çocukta bazı vitamin ve minerallerin eksikliğine alt özel belirtiler de gelişebilir bu nedenle iştahsızlığın derecesi, süresi çok önemlidir Birincil dönemde vitamin ve minerallerin vücut depoları kullanılarak belirtilerin ortaya çıkması önlenir lakin uzun süreli olursa, depolar tükenir ve ihtiyacını karşılayamayan çocukta söz konusu vitamin veya mineralin eksikliğine yan belirtiler ortaya çıkar

İştahsızlığın beslenme ve hastalıklara karşı dirençli olma ile yakın ilişki vardır Beceriksiz beslenmiş çocuklarda bağışıklık sistemi cılız düşer ve bu çocuklar ilk olarak mikrobik hastalıklar edinmek üzere hastalıklara daha yatkındırlar Daha sık ateşli enfeksiyon hastalığı geçirirler Tekrar yapılan çalışmalar, iştahsızlık nedeniyle tatmin edici ve dengelenmiş beslenemeyen çocuklarda algı, duygulanım sorunlarının daha sık görüldüğünü göstermiştir Bu çocukların akademik başarıları da daha düşük olur

İştahsız çocuk ne vakit doktora danışılmalıdır?
İştahsızlık bir aydan uzun sürüyorsa, çocuk kilo kaybederse, son 36 ayda kilo almadıysa, boyu uzamıyor veya yetkisiz uzuyorsa, kilo veya boyda persentil (zirve ve yük değerleri) kaybı olduysa, rahatsızlık belirtileri varsa, besinleri öğürüp kusuyorsa uzmanına danışılmalıdır Keza kilo kaybı, ateş, ağrı, yutma güçlüğü, karın ağrısı, sık ateşlenme, tekrarlayan öksürük, ishal, kabızlık, düşük doğum ağırlığı hikayesi varsa ya da gelişirse yeniden çocuğun uzman göre değerlendirilmesi gerekir
Çocuk, yemek yemek istemediği zamanlarda ne yapılmalı?
Çocuk yemek istemediği zaman annebaba buna duygusal veveya eylemsel olarak gösterişli tepkiler göstermemeli Diğer bir açıklama ile, annebaba bu nedenle çocuğun ilgisini çekebilecek davranışlar göstermemeli Çocuk bu nedenle annebabanın ilgisini çektiğini öğrenmemelli sonra yalnızca ilgi çekebilmek için bile gıda reddine başvurabilir Yemek Yemek istemeyebilir Annebaba istikrarlı ve dikkatli olmalı, bu durumun yanlış davranış modeline dönüşmesine yol açmamalı
Annebabalara öneriler
Her öğün için yerindeakla uygun bir süre belirleyin
Öğün kuralları oluşturun
Defalarca eksikakılcı miktarda porsiyonlar verin
Sofrada sohbet edin ve buna çocuğunuzu da dahil edin
Masadaki davranışlarını çoğu kez övün
Belirlenen kuralların üçüncü kere bozulması durumunda kuralları yeniden belirleyin
Süre bitiminde yemeği sonlandırın
Son yemeğini bitirmezse, tatlı ya da kola vermeyin Bunu cezalandırmak amacıyla yapmayın “Tatlı, yemekten daha sonra yenir gibi bir açıklama en uygun olanıdır Yemek Yemek yenmediğine kadar tatlı da doğal olarak yenemiyordur Burada çocuğa mesaj verilmiş fakat cezalandırılma laf konusu olmamıştır
Atıştırmaaburcubur alımını kurala bağlayın ve sınırlayın
Daima, masada yemek yedirin
İştahsızlığa aleyhinde pratik yaklaşımlar
Her Zaman morali iyi iken yemek verin
Hangi öğünde daha iştahlı ise, bu öğünü dikkatli değerlendirin
Öğünlerden önce yürüyüşe çıkarın Açık hava acıktırır ve iştahı açar, bağırsak hareketliliğini arttırır
Yemek Yemek ortamını temiz ve uyumlu tutun
Tabakların renkli ve şirin olmasını tercih edin
Ufak tabak kullanın Eğer daha artı yemek yemek isterse ikinci tabağı verin Çocuğun tabağına çok pozitif gıda koymayın Gözünü korkutmayın Tabağına konan yemegi bitirmesi onun da moralini yükseltecek, kendini iyi hissetmesini sağlayacaktır
Yavaş ve fazla çiğnemesini destekleyin
Yemeği ılık tutun
Gece yatarken bir şeyler yemek yemek istiyorsa, kaloriden zengin besinleri seçim edin
Düşük kalorili yiyecekleri kısıtlayın İştahı kapatabilirler
Boş kalori kaynaklarını azaltın
ProfDr Benal Büyükgebiz *