Bebekler ve okul öncesi çocuklarda depresyon

Bebekler ve mektep öncesi çocuklarda depresyon görülür mü?

Birçok ana peder velev akıl sıhhati meydanında çalışan profesyonel için bir bebekte yahut yeni yürüyen bir evlatta depresyon gelişeceğini düşünmek zordur. Bununla birlikte bebeklerde depresyon görülebildiği 1940’lı yıllarda edilmiştir. Rene Spitz (1946), analarından ayrılan bebeklerde, üzüntü, telaş, etrafa ilgisizlik, toplumsal içe çekilme, gelişimsel gerileme, uyaranlara cevap ve hareketlerde azalma, melankoli, uykuya meyil, iştahın azalması ve yemeyi reddetme, üzüntü ve telaş dolu bir yüz sözü ile etrafa bakınma, ağlama ile karakterize “anakliktik depresyonu” (anaclitic depression) tanımladı. Bu durum, yiyecek ve barınma gereksinimi karşılandığı halde, bebeğin irtihaline kadar gidebilen ruhsal acıyı içerebiliyordu. Spitz’in çalışması, olasılıkla harika çevre durumları ve savaşta analarını babalarını yitiren evlatları ele aldığından yıllarca kıymeti kavranamadı. 1960 ve 1970’li yıllarda bebeklerde ve mektep öncesi çocuklarda, bilişsel ve duygusal kapasitelerinde sonluluklar, üstün ego ve kendilik algısındaki gelişimindeki zayıflıklar nedeniyle, depresyonun görülemeyeceği farz ediliyordu. Bu periyotta depresyon belirtileri görülse de “geçici ve önemsiz” olduğu ileri sürülüyordu. Ama, Puig-Antic (1978), puberte öncesi çocuklarda depresyonun varlığını gösteren bir çalışma yayınladı. Kreiser (1987), 24 aydan küçük bebeklerde, Freud’un hipotezine dayanarak “yaşam içgüdüsü” (eros dirve) mahalline “ölüm içgüdüsü” (thanatos drive) tesiri altında oluştuğunu ileri sürdüğü, depresyon ile birlikte hayatı tehdit eden yeme bozuklukları ve ölümcül kusma ile karakterize bir klinik tablo bildirdi. Bowlby (1980)’de, bakım verenlerden bebeklerin ayrılmasının akabinde depresyona benzeyen bir tablonun oluştuğunu gösterdi. Bowlby, bakım verenden ayrılan bebeklerin yansılarını üç aşamada verdiğini tespit etti: 1) Ağlama, protesto, anksiyete, uyku ve beslenme sıkıntıları 2) Apati, hareketliliğin azalması ve etrafa ilginin kaybolması ile karakterize tam bir depresif sendrom) bakım verenin dönmesine rağmen apatinin süreklilik kazanması. Bowlby’nin “güvenli bağlanmanın ve bakım verenin emosyonel ve fizikî varlığının” bebeklerde ve çocuklardaki hami tesirini göstermesi bebeklik ve çocukluk çağı depresyonu ile ilgili çalışmalarda zaviye taşlarından birisini oluşturdu. Akabinde Kovacs ve ark. (1984) ve Luby ve ark. (2003)’de evlat depresyonunun muteberliği ile ilgili makaleleri yayımladılar. Bebeklerde ve mektep öncesi çocuklarda depresyonun görülebileceği ile ilgili kanı güçlendi. Üstelik mektep öncesi depresyonu olan çocuklarda, mektep çağı devrinde öbür bozukluğu olanlara nazaran yahut sağlıklı öbeğe nazaran daha çokça depresyon görüldüğü bildirildi. Bu durum, erken periyotta görülen depresyonun, daha sonraki çocukluk ve ergenlik dönemindekine emsal biçimde, “kronik ve tekralamalar ile” ile devam ettiğinin bir işareti olabilir.

Mektep Öncesi Devirde Depresyonun Klinik Belirtileri

Daha önceleri çocukluk depresyonunda ergen ve erişkinlere misal tipik bir tablonun olmadığı daha çok “maskelenmiş” belirtilerin olduğu bildirilmişti. Bu belirtiler arasında bilhassa bedensel belirtiler (ör. karın ağrısı gibi) ve saldırganlık (agresyon) üzere davranış dertleri öne çıkıyordu. Daha sonra yapılan çalışmalarda mektep öncesi çocuklarda da erişkinlere emsal depresyon fenomolojisinin