Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Bebeklerde Ek Besinlere Geçiş Zamanı
Bebek Beslenmesinde Ilave Gıdalara Geçiş
Ek Besine Geçişi
Yenidoğan için en besleyici ve sağlıklı gıdanın anne sütü olduğu konusunda tüm uzmanlar kararlaştırılmış Fakat 6 avuç içi değin bebeğin tüm besin gereksinimlerini karşılayan anne sütü, 6 aydan sonra özellikle bebeğin enerji gereksinimi karşılamaya yetmez Bu durumda devreye anne sütüne ilave olarak verilen ilave besinler girer
Ilave besinlere geçiş dönemi “weaning, genel olarak bebeğin anne sütünden diğer bir besin ile tanışması ile başlayan, sanki katı ve katı gıdaların bebeğe verildiği; tek başına anne sütü ile besin döneminin bitişi anlamına gelen bir dönemi tanımlar
Eğer bebek anne sütü dışarıda bir formüla ile besleniyorsa, formüla mamaya ek yeni gıdalar eklenebilir Bu dönemde anne sütünün bileşiminde değişiklikler olmakta, günlük salınım miktarı da değişmektedir
Fakat anne sütüne bu dönemde de devam edilmelidir; çünkü anne sütünde bilindiği gibi gıda öğelerinden diğer artış faktörleri, antimikrobiyal maddeler, uzun zincirli poliansatüre yağ asitleri gibi formüla mamada veya ek besinlerde bulunmayan özellikler vardır
Niçin Ilave Besinlere Geçilir?
İk 46 ayda anne sütü bebeğin tüm gıda gereksinimlerini karşılar Fakat bu aylarda anne sütündeki protein tatmin edici olsa bile, bebeğin ihtiyacı olan enerji yalnızca anne sütüyle sağlanamaz Gerçekten 03 ayda yüksek olan enerji ihtiyacı, 36 aylarda azalarak 910 avuç içi dek gider Enerji ihtiyacının azalma döneminde çoğaltma de yavaşlar ancak bebeğin ağırlığı da gitgide artarak arttığı için, yalnızca anne sütüyle yeterli enerji sağlanamaz Enerji sarfını bu dönemde arttıran öteki bir neden de, enerji kaynağı olan karbonhidratların (şeker) vücutta yağa dönüştürülüp depolanırken daha çok enerjiye ihtiyaç olmasıdır
Bir bebeğin demir depoları gebeliğin son üç ayında dolar Ama anne sütüyle beslenen bir bebekte demir depoları birincil 56 ayda tükenir ve bebeğe anne sütü dışında demir kaynağı gerekir; bu da ek edilen ilave gıdalarla sağlanmaya çalışılır
Ek Besinlere Başlama Yaşı
Ek besinlere başlama yaşı, bebeğin sindirim sisteminin gelişme durumuyla da ilgilidir Mide sekresyonları ve pankreas fonksiyonları 46 aylarda fakat olgunlaşır Bebeğin çiğneme ve yutma koordinasyonu, baş – boyun kontrolü de bu aylarda tamamlanır Bebek, 46 aylarda süt dışarıya bir besini diliyle geriye itip yutma özelliğini de kazanır
Ilave besinlere başlamada geç kalma, bebekte enerji ve demir sağlamada yetersizliğe neden olur, artma geriliği, cisim direncinde azalma, enfeksiyöz hastalıklara yatkınlık, mikronütriyen eksiklikleri gelişebilir Aksine, ek besinlere erken başlanırsa ishal ve alerjik hastalıklar, anne sütünde azalma, kilo alamama ya da fazla kilo alma görülebilir
Ilave Besinler
Ilave besinler, yüksek enerjili gıdalardan seçilmelidir Çünkü bebeklerin bu yaşta bir öğünde alabilecekleri miktar azdır Meyve suyu, yoğurt, sütlü unlu mamalar bebeğe ilk başlanacak gıdalardır Ama sütlü unlu mamalar hazırlanırken buğdağ unu haricen, alerjik özellikleri eksik öteki tahıl unları; örneğin pirinç unu kullanılmalıdır Eğer bebeğin doktoru sütlü pirinçli mama öneriyorsa bu tercihen hazırlanmış formüla şeklinde olmalıdır Çünkü halen ilke olarak inek sütü 1 yaşına kadar önerilmemektedir Bu mamanın besin değerinin ve biyolojik yararlılığın arttırılması için bebeğin doktoru bazı şansın dönmesi yapabilir
Ailenin sosyoekonomik durumu uygunsa 46 aydan büyük bebeklerde “devam formülaları önerilebilir Demirden varlıklı sebze çorbaları, anne sütünün hala iyi olduğu bebeklerde 68 aylarda verilir Yeniden bu dönemde meyve püresi ve katı yumurta sarısı ile kahvaltı verilebilir Meyve suyu ve püreleri, kalori, mineral ve vitamin yönünden bebeği destekler Çorbalara ilave edilen nebati yağlar enerji miktarını yükseltir ve bebeğin büyümesi için zorunlu yağ asitlerini sağlar Yumurta sarısı katı pişirilmeli ve miktarı yavaş arttırılmalıdır
Çoğunlukla yedinci aydan itibaren diyete dana eti, tavuk eti ve balık eklenmelidir Et; protein, demir ve çinko gibi minerallerden zengindir Et ilk olarak kıyma, bebek çiğnemeyi öğrendikten daha sonra köfte şeklinde verilir Pankreas enzim sisteminin olgunlaşmasına paralel olarak 79 aylar da pilav, makarna, ekmek verilmeye başlanır
912 aylar bebeğin aile sofrası için hazırlanmış yiyeceklerden yerinde olanla beslenebileceği aylardır Bebek aile sofrasına oturtulmalı, kendini beslemesi için ona fırsat verilmelidir
Dikkat Edilecek Noktalar
Ek besinlere tek gıda olarak, çok az miktarda başlanmalı, miktar giderek arttırılmalıdır Bu Nedenle bebeğin yeni besine alışması için zaman tanınmış olur Beğenilmeyen bir reaksiyon geliştiğinde hangi yiyecekten olduğu kolayca saptanır
öncelikle verilecek besinler bebek açken denenmelidir
Bebek ilk kez denenen besini istemezse zorlanmamalıdır
Ek besinler kaşık ile verilmelidir
Bebeğe verilecek yiyecekler doğal ve taze ürünler kullanılarak hazırlanmalıdır
Konserve, dondurulmuş yiyecekler, katkı maddesi maddeli hazır besinler bebeğe verilmemelidir
Yiyecekler, kullanılan su ve kaplar pak olmalıdır
Geçiş Döneminde Yaşanan Sorunlar
İshal, enfeksiyon, kusma
İştah azlığı
Protein ve enerji eksikliği
Beceriksiz besin
Fazla beslenme
Kansızlık (demir eksikliği)
Annenin zorlaması sonucu annebebek ilişkisinin bozulması
ProfDrHilal Mocan *
Bebek Beslenmesinde Ilave Gıdalara Geçiş
Ek Besine Geçişi
Yenidoğan için en besleyici ve sağlıklı gıdanın anne sütü olduğu konusunda tüm uzmanlar kararlaştırılmış Fakat 6 avuç içi değin bebeğin tüm besin gereksinimlerini karşılayan anne sütü, 6 aydan sonra özellikle bebeğin enerji gereksinimi karşılamaya yetmez Bu durumda devreye anne sütüne ilave olarak verilen ilave besinler girer
Ilave besinlere geçiş dönemi “weaning, genel olarak bebeğin anne sütünden diğer bir besin ile tanışması ile başlayan, sanki katı ve katı gıdaların bebeğe verildiği; tek başına anne sütü ile besin döneminin bitişi anlamına gelen bir dönemi tanımlar
Eğer bebek anne sütü dışarıda bir formüla ile besleniyorsa, formüla mamaya ek yeni gıdalar eklenebilir Bu dönemde anne sütünün bileşiminde değişiklikler olmakta, günlük salınım miktarı da değişmektedir
Fakat anne sütüne bu dönemde de devam edilmelidir; çünkü anne sütünde bilindiği gibi gıda öğelerinden diğer artış faktörleri, antimikrobiyal maddeler, uzun zincirli poliansatüre yağ asitleri gibi formüla mamada veya ek besinlerde bulunmayan özellikler vardır
Niçin Ilave Besinlere Geçilir?
İk 46 ayda anne sütü bebeğin tüm gıda gereksinimlerini karşılar Fakat bu aylarda anne sütündeki protein tatmin edici olsa bile, bebeğin ihtiyacı olan enerji yalnızca anne sütüyle sağlanamaz Gerçekten 03 ayda yüksek olan enerji ihtiyacı, 36 aylarda azalarak 910 avuç içi dek gider Enerji ihtiyacının azalma döneminde çoğaltma de yavaşlar ancak bebeğin ağırlığı da gitgide artarak arttığı için, yalnızca anne sütüyle yeterli enerji sağlanamaz Enerji sarfını bu dönemde arttıran öteki bir neden de, enerji kaynağı olan karbonhidratların (şeker) vücutta yağa dönüştürülüp depolanırken daha çok enerjiye ihtiyaç olmasıdır
Bir bebeğin demir depoları gebeliğin son üç ayında dolar Ama anne sütüyle beslenen bir bebekte demir depoları birincil 56 ayda tükenir ve bebeğe anne sütü dışında demir kaynağı gerekir; bu da ek edilen ilave gıdalarla sağlanmaya çalışılır
Ek Besinlere Başlama Yaşı
Ek besinlere başlama yaşı, bebeğin sindirim sisteminin gelişme durumuyla da ilgilidir Mide sekresyonları ve pankreas fonksiyonları 46 aylarda fakat olgunlaşır Bebeğin çiğneme ve yutma koordinasyonu, baş – boyun kontrolü de bu aylarda tamamlanır Bebek, 46 aylarda süt dışarıya bir besini diliyle geriye itip yutma özelliğini de kazanır
Ilave besinlere başlamada geç kalma, bebekte enerji ve demir sağlamada yetersizliğe neden olur, artma geriliği, cisim direncinde azalma, enfeksiyöz hastalıklara yatkınlık, mikronütriyen eksiklikleri gelişebilir Aksine, ek besinlere erken başlanırsa ishal ve alerjik hastalıklar, anne sütünde azalma, kilo alamama ya da fazla kilo alma görülebilir
Ilave Besinler
Ilave besinler, yüksek enerjili gıdalardan seçilmelidir Çünkü bebeklerin bu yaşta bir öğünde alabilecekleri miktar azdır Meyve suyu, yoğurt, sütlü unlu mamalar bebeğe ilk başlanacak gıdalardır Ama sütlü unlu mamalar hazırlanırken buğdağ unu haricen, alerjik özellikleri eksik öteki tahıl unları; örneğin pirinç unu kullanılmalıdır Eğer bebeğin doktoru sütlü pirinçli mama öneriyorsa bu tercihen hazırlanmış formüla şeklinde olmalıdır Çünkü halen ilke olarak inek sütü 1 yaşına kadar önerilmemektedir Bu mamanın besin değerinin ve biyolojik yararlılığın arttırılması için bebeğin doktoru bazı şansın dönmesi yapabilir
Ailenin sosyoekonomik durumu uygunsa 46 aydan büyük bebeklerde “devam formülaları önerilebilir Demirden varlıklı sebze çorbaları, anne sütünün hala iyi olduğu bebeklerde 68 aylarda verilir Yeniden bu dönemde meyve püresi ve katı yumurta sarısı ile kahvaltı verilebilir Meyve suyu ve püreleri, kalori, mineral ve vitamin yönünden bebeği destekler Çorbalara ilave edilen nebati yağlar enerji miktarını yükseltir ve bebeğin büyümesi için zorunlu yağ asitlerini sağlar Yumurta sarısı katı pişirilmeli ve miktarı yavaş arttırılmalıdır
Çoğunlukla yedinci aydan itibaren diyete dana eti, tavuk eti ve balık eklenmelidir Et; protein, demir ve çinko gibi minerallerden zengindir Et ilk olarak kıyma, bebek çiğnemeyi öğrendikten daha sonra köfte şeklinde verilir Pankreas enzim sisteminin olgunlaşmasına paralel olarak 79 aylar da pilav, makarna, ekmek verilmeye başlanır
912 aylar bebeğin aile sofrası için hazırlanmış yiyeceklerden yerinde olanla beslenebileceği aylardır Bebek aile sofrasına oturtulmalı, kendini beslemesi için ona fırsat verilmelidir
Dikkat Edilecek Noktalar
Ek besinlere tek gıda olarak, çok az miktarda başlanmalı, miktar giderek arttırılmalıdır Bu Nedenle bebeğin yeni besine alışması için zaman tanınmış olur Beğenilmeyen bir reaksiyon geliştiğinde hangi yiyecekten olduğu kolayca saptanır
öncelikle verilecek besinler bebek açken denenmelidir
Bebek ilk kez denenen besini istemezse zorlanmamalıdır
Ek besinler kaşık ile verilmelidir
Bebeğe verilecek yiyecekler doğal ve taze ürünler kullanılarak hazırlanmalıdır
Konserve, dondurulmuş yiyecekler, katkı maddesi maddeli hazır besinler bebeğe verilmemelidir
Yiyecekler, kullanılan su ve kaplar pak olmalıdır
Geçiş Döneminde Yaşanan Sorunlar
İshal, enfeksiyon, kusma
İştah azlığı
Protein ve enerji eksikliği
Beceriksiz besin
Fazla beslenme
Kansızlık (demir eksikliği)
Annenin zorlaması sonucu annebebek ilişkisinin bozulması
ProfDrHilal Mocan *
