Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Bu yazımda genç ebeveynlerin endişeli düşü, çağımızın vebası bebeklerde kolik sancısı yani infantil kolikten bahsedeceğim.
İnfantil kolik = Gaz sancısı değildir. Sebebi bilinmeyen ağlama ataklarıdır. Ortada hiçbir neden yokken, büsbütün durduk yere, mümkünse daima tıpkı saatlerde, yarınlar yokmuşçasına görülen ağlama nöbetidir. Bebek kaşlarını çatar, ayaklarını karnına çeker, acı çekiyormuş üzere durur. Literatürde “3 haftadan uzun süren, haftada en az 3 gün olan ve günde 3 saati aşan huzursuzluk ve ağlama nöbetleri” diye tanımlanır ve ama hiçbir tabip “Bu bebek 2 haftadır ağlıyor, artık git, bir hafta sonra gel” demez. O yüzden bir evvelki cümledeki tarifimi dikkate alın.
Bakın artık söyleyeceğim çok kıymetli: Kolik sancıları 2 haftadan küçük bebeklerde görülmez. Yani bir haftalık bir bebek ağlıyorsa muhtemelen açtır yahut altta yatan öbür bir sebep olabilir, hekiminize derhal başvurun. Doğumsal kalp hastalıkları, böbrek bozuklukları üzere durumları atlamamalıyız.
Girizgâhı uzun tuttum çünkü mevzu kıymetli, bebeği ağlamasın diye servet harcayan babalar var. Maalesef bu işin her bebekte işe yarayan kesin bir tahlili yok. Bir bebekte işe yarayan metot başkasında yaramayabilir. Koliğe yol açtığı düşünülen tüm sebepleri ve tahlillerini yazacağım, vaziyet alın
Kolik sancılar ömrün ortalama 3. haftasında başlar, 8. haftada en ağır düzeye ulaşır, sonrasında azalmaya başlar ve yaklaşık 4. ayda biter.
Koliğe sebep olan durumları evvel başlıklar halinde yazdım, hepsini tek tek açıklayacağım: •Aşırı anne sütü olması ve göğsün süratli boşalması
•Annenin tükettiği besinler
•Reflü
•Bağırsakların gelişmemiş olması
•Yorgunluk
•Aşırı uyaran maruziyeti
•Sigara (tüm kötülüklerin anası)
Anne sütü çoksa / göğüs süratli boşalıyorsa bebek emerken gark gark diye ses çıkarır. Bu, bebeğin hava yuttuğunu gösterir ve koliğe sebep olur. Bu türlü bir durumda emzirmeden evvel 1-2 dakika memeyi sağın, o denli emzirin. Emzirdikten sonra bebek hala açsa sağdığınız sütü tekrar bebeğe verebilirsiniz
Bazen yanlış emzirme tekniği yüzünden bebek hava yutar. Göğsün kahverengi kısmının büyük kısmının bebeğin ağzının içinde olması lazımdır. Bebeğin çenesinin göğsünüze değmesi, göğüs başının da mümkünse damağa kadar itilmesi gerekir. Boşluk olması durumunda bebek hava yutacaktır. Emzirmeden evvel burun paklığı ve karın masajı yapın. Bebeği 40-45 derece eğik yatırarak emzirin. Hava yutma ihtimalini azaltmış olursunuz. Şayet biberonla besliyorsanız emzik kısmında hiç hava kalmaması, biberon deliklerinin çok büyük olmaması gerekir, yoksa hoop tekrar hava.
Emzirirken birinci gelen sütün rengi açıktır. Bu süt laktozdan varlıklı ön süttür ve sindirilmesi zordur. Daha sonra koyu kıvamlı, yağdan varlıklı ve besleyici pahası yüksek olan son süt gelir, sindirimi daha kolaydır. Birtakım bebekler bir memeyi bitirdikten sonra doymazlar ve anne direkt ikinci göğse geçip emzirmeye devam eder. Bu durumda bebek güç sindirilen ön sütü tekrar almış olur. Benim teklifim annenin ikinci göğse geçmeden evvel 2 dakika sağıp (daha fazla değil) bebeği o denli emzirmesidir.
Annenin tükettiği besinler de bebekte kolik sancısı yapabilir. Olağan şüpheliler: Süt ve süt eserleri, yumurta, sığır eti, deniz eserleri, gluten içeren besinler, yer fıstığı soya vs. Bu eserleri annenin diyetinden çıkarmak, kolik tedavisine yardımcı olabilir, fakat bunun bir sırası vardır. Değerli bir detay: Burada “gıda alerjisi”nden bahsetmiyorum. Besin alerjisi egzama, kanlı kaka, ishal üzere bulgularla seyreden yakın takip gerektiren bir hastalıktır. Kolikte ise alerji değil, “sindirmekte zorlanma” durumu vardır. Yani çabucak hipoalerjenik mamalara sarılmayın!
Süt, sindirimi sıkıntı bir besindir. Annenin süt eserlerini çok tüketmesi, kendi sütüne de bol ölçüde geçmesine ve bebeğin sindirmede zorlanmasına sebep olur. Süt eserlerini kesmek kolik sancıların azalmasını sağlayabilir (yoğurt, ayran, tereyağı, dondurma, sütlü pasta ve tatlılar hepsi dahil) Süt diyetine başladıysak bebeğe “Lactobasil” içeren bir probiyotik ve “laktaz enzimi” içeren bir damla başlamak faydayı arttırır (Damla ismi için hekiminize danışın).
15 gün süt diyetinden yarar görmezsek, süt diyetini kesmeden yumurta diyetine başlamak gerekir. Yani hem süt ve süt eserleri hem de yumurta yasaktır. 15 gün ikili diyet de yarar göstermezse sıra sığır etine gelir. Nadiren de olsa 15'er günlük denemelerle üstte saydığım tüm besinleri keserek 6’lı eliminasyon diyetine kadar yükselmek gerekebilir. Fakat dediğim üzere buna çok nadiren gerek duyulur ve her etap kesinlikle tabip denetiminde yapılmalıdır.
Mideyle yemek borusu ortasında gerçek bir kapak yoktur. Kalınlaşmış kas katmanı vardır ve bebeklerde tam gelişmediği için gevşek kalıp, mideden yemek borusuna süt kaçışına neden olabilir. Buna “reflü” denir. Kolik sancılar bazen, reflünün birinci belirtisi olarak ortaya çıkabilir, bebek anti reflü tedaviden yarar görebilir.
Bağırsak gelişimi birtakım bebeklerde 4 aya kadar uzayabilir. Gelişmemiş bir bağırsakla sindirim zorlaşacağından kolik sancılar görülebilir. Tek deva sabırdır, bağırsak geliştikçe kolik sancılar azalacaktır. Birtakım bayan doğumcuların “dördüncü trimester” dedikleri olay bu işte
Ana rahminde loş ve sessiz ortama alışan bebek, dış dünyada çok fazla ışık ve sese maruz kalınca da kolik gelişebilir. Bu yüzden bebekleri çok ışık ve gürültüden uzak tutmak koliği önlemede tesirlidir. Zati bebek birinci hafta kendini dış dünyadan koruyan bir kalkanla doğar. Birkaç haftada bu kalkan ortadan kalkar ve abovvv. Yani arkadaşlar cennet boşuna annelerin ayakları altında değil, biraz uğraşacağız.
Arkadaşlar koliğin bilinen sebeplerini saydım, lakin dikkat ederseniz gebelikte kaynaklanan bir sorundan yahut genetik yatkınlıktan bahsetmedim. Zira infantil kolik ile gebelik periyodunun yahut genetiğin bir alakası olduğu şimdiye kadar gösterilememiştir.
Kıymetli bir bilgiyi daha vurgulamak istiyorum. İnfantil kolik, anne babanın tavırları sonucu ortaya çıkmaz. Anne ve baba her şeyi gerçek yapsa bile durum büsbütün birebir olabilir. Yapılacak en hakikat şey, bebeğin ağlaması konusunda akılcı davranmaktır. Asla kendinizi suçlamayın.
Birinci kural: bebek ağladığında kucağınıza alın, onun inançta olduğunu hissettirin. Bebeği göğsünüze yaslayın. Kanguru yahut sling kullanabilirsiniz. Sarılmak, bebekte itimat hissi uyandırır. Bu ortada sırtına, yavaşça, aralıklı olarak minik vuruşlar uygulamanın da faydası olur.
Bebeği kucakta, pusette, yatağında, hamakta (artık ne varsa) ritmik formda sallayın. Yalnız şiddeti âlâ ayarlamak gerekir, çok sert sallamak istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Bebeği otomobiliyle gezdirmek de yararlıdır. Hatta bazen arabaya bindirip tıp atmak bile gerekir.
Bebeği kucağa “basınç uygulama tekniği” ile de alabilirsiniz. Bebeğin sırtı size, karnı karşıya bakacak formda ve kolunuz bebeğin karnına gelecek biçimde tutulur. Bebek sırttan hafif ittirilir. Böylelikle bağırsak sıkıştırılarak hareket etmesi sağlanır.
Bebeğe ılık banyo yaptırın ve su altında masaj yapın (youtube’de masaj görüntüleri mevcut, sevincinize nazaran birini seçin). Masaj çok kıymetli arkadaşlar. Bilhassa süt diyetine başladıysanız beraberinde kesinlikle masajlara başlayın. Siz istiyor uyumak, o vakit yapacak masaj.
Bunları rutine bindirmek, bebeğin hayatında bir rutin sağlamak kolik tedavisinde başarılı bir sistemdir. Her gün tıpkı saatte banyo yaptırmak, tıpkı saatte masaj yapmak, tıpkı saatte sallamak, uyutmak vs rutininin kolik tedavisinde tesirli olduğu gösterilmiştir.
Anne sütünü kesmeyin (bunu öneren hekimler var). Ben önermiyorum, bilakis daha fazla emzirin. Bebek emdikçe rahatlar, gaz çıkarır. Emzik de verebilirsiniz. Karna sıcak havlu / kiraz çekirdeği koyabilirsiniz. Sıcağın kas gevşetici tesiri ile kolik rahatlayabilir.
Fön ve süpürge sesi sahiden işe yarıyor arkadaşlar. Yalnızca bu seslerin olduğu spotify/youtube kayıtları bile var. (girişimcilik diz boyu) Klasik müzik dinletmek yahut kolay müzikler söylemek de bebeği rahatlatabilir. Bebeğin beğendiği bir melodi tekrar tekrar söylenebilir.
Torino’da yapılan bir çalışmada rezene, meyan kökü, papatya karışımının kolik sancısına yeterli geldiği gösterilmiştir. Lakin abartmayın, bebeğe günde bir çay kaşığı içirmek kâfi. Anne de bir bardak içebilir, sütüne de geçer, hoş olur, şık olur, şahane olur.
Son deva olarak bebek çok ağlar ve susturulamazsa, hekiminiz da uygun görür reçete ederse bir fitil yahut şuruptan yardım alabilirsiniz. (buradan ilaç ismi veremiyorum lakin herkes anladı herhalde)
En şahane bilgiyi sona sakladım arkadaşlar. Altın bilgi: Bebek uyuduğunda kesinlikle siz de uyuyun, bebeği uyurken izlemeyin. Evet çok tatlı uyuyor, evet düş üzere bir olay; ancak anne olarak sizin de uykunuzu almış ve zinde olmanız kolik tedavisinde çok lakin çoook kıymetli Kolik bebeğin gelişimi çok düzgündür. Yeterli kilo alır, nörolojik gelişimi olağandır. Bebekte rastgele bir kalıcı tesir bırakmadan güzelleşir (Endişeye mahal yok endişeye). Ebeveynlere düşen sabretmek ve hekim denetimlerini aksatmamaktır. Umarım yararlı olmuştur, hürmetler.
