Bebeklerde sarılık

Bebeklerde sarılık bebeklerde sarılık, tedavisi, belirtileri, değerleri, derecesi, hastalığı, sınırı, ne zaman geçer, neden olur, nedir, ne değin sürer, ayrıntılı bilgilerim tümü burada arkadaşlar Yeni doğmuş bebeklerde oldukça sık rastlanan sarılık hastalığı, nedenlerini ve çare yöntemleri ile birlikte, merak ettiğiniz bütün bilgileri bu makalemizde paylaşıyoruz Melek'ler 1548354164 1548354164 bebeklerdesarilik5c4f9893c38c9bebeklerdesarilik5c4f9893c38c9 bebeklerdesarilik5c4f9893c38c9 Yenidoğan sarılığı veya bebek sarılığı, yeni doğmuş bebeklerde kanlarındaki bilirubin miktarının artması neticesinde görülen bir çeşitlilik sarılıktır Doğumdan sonraki ilk haftada her doğan bebeğin kanında az ya da fazla derecelerde mutlaka bilirubin miktarında çoğaltma gözlenmektedir Yenidoğan sarılığı, hayata yeni başlamış bebeklerde en sık görülen sıkıntılardan birisidir Olağan doğan bebeklerin %60′ında görülürken prematüre bebeklerin %80′inde görülebilmektedir Bir bebeğin anne karnında sahip olduğu kanındaki alyuvarlar bayağı bir insandakinden farklıdır Bu tür alyuvarlar fetal hemoglobini (HbF) denilen türdendir Bebek doğar doğmaz işlevini yitiren bu farklı tipteki alyuvarlar çabucak parçalanıp yıkılmaya başlarlar ve yerine yeni tipte hemoglobin (HbA) içeren alyuvarlar üretilmeye başlanır Bölünerek yıkılan alyuvarlar fazla miktarda bilirubin maddesi üremesine niçin olur Olağan bir bünyedeki bilirubin karaciğerde işlenerek vücuttan atılacak biçime getirilir Bebeğin karaciğerinin fazla miktarda üretilen bilirubini karşılayamadığı durumda, vücuttan atılması gereken bu dokular bebeğin kanında birikmeye başlar Bilirubin sarı renkli pigmentlere sahiptir ve kanda fazla miktarda birikerek bebeğin derisine nüfus ederek bebeğin sarı renkli bir dış görünüş almasına ve yenidoğan sarılığına niçin olur Yenidoğan sarılığı eski zamanlarda da bilinen bir hastalık idi Oysa hastalığın tedavisi için özel bir mücadele sarf edilmez ve bebeğin iyileşip iyileşmemesi kaderin bir cilvesi olarak yorumlanırdı Yeni doğmuş bebeklerdeki sarılık durumuna dair ilk veri Barthomomaeus Metlinger tarafından 1473 yılında yazılmış olan Ein Regiment der Kinder adlı kitapta yer almaktadır Michael Ettmuler, doğumdan kısa vakit sonraki sarılık durumundan 1708 yılında yayınladığı “De Infantum Morbis adlı bilimsel araştırma yazısında bahsetmiştir Yeniden yenidoğan sarılığı ile ilgili ilk kayıtlardan biri de, John Burton tarafındna 1742 yılında yayınladığı “A Full view of All the Diseases Incident to Children (Çocuklar üstünde etkili olan bütün hastalıkların bütün bir incelemesi) başlıklı bilimsel araştırma yazısında bulunmaktadır Bu araştırmasında, Burton, sarılığın bağırsaklardaki hassas bir durumla ilgili olduğu tezini ortaya atmıştır Bunun bir yarı yaklaşma, 1853 yılında, Condie göre Philadelphia’da desteklenmiştir Condie, yenidoğan sarılığının mekonyum’un serbestçe boşaltılmasına duyulan gereksinimle ilgili olduğunu farzetmiştir Hintyağı veya ufak bir miktar calomel (tatlısülümen) veya ışığının yardımcı olacağını öne sürmüştür Garip olanı ise o zamanlarda sarılığın uykululuk durumu ile ilgili olduğunu belirtmiş olmasıdır Yeniden 18 yüzyılın sonlarında ve 19 yüzyılın başlarında Fransa’da basılmış birçok yayın vardır ve bunların içinden en önemli olanı 1847 yılında, Jacques Francois Hervieux göre doktora tezi olarak Paris Üniversitesinde sunulmuş olanıdır Tezin başlığı “De l’ictere des nouveaunes (Yeni doğanlardaki sarılık üzerine) dir Hervieux, yenidoğan sarılığından etkilenmiş bir bebeğin beynindeki sarı lekelenmeden bahseden birincil bilim adamı olmuştur Hastalığın oluşumu ve bilirubinin fizyolojisi Yapılan deneyler yetişkinlerdeki hemoglobinin eritrositlerin kemik iliğinden kan dolaşımına geçişinden 120 ile 130 gün sonradan, retiküloendotelyal sistem hücrelerini ihtiva eden dalak, karaciğer ve özellikle kemik iliğinde yıkıldığını göstermiştir Retiküloendotelyal sistemde eritrositlerin dışına çıkan hemoglobinin yıkılışına önce ayrıca’in protoporfirin halka sisteminden ayrılmasıyla demirbiliverdin ve globinden oluşan yeşil renkli “koleglobin ya da “verdoglobin denen madde meydana gelir Verdoglobinden ise önce demir iyonu sonradan globin ayrılarak, iki oksijen atomu moleküle katılarak biliverdin meydana gelir Fe+2 iyonu demir depolarına veya kemik iliğine taşınır Globin ise kendini yaratıcı aminoasitlere parçalanır Biliverdin ise maviyeşil renkli olup, “biliverdin redüktaz enziminin katalizi ile “bilirubin meydana kazanç Karaciğer dışındaki retiküloendotelyal sistem hücrelerinde hasıl olan bilirubin kan dolaşımı ile karaciğer hücrelerine getirilir Safranın renkli maddesi olan ve suda çözünmeyen bilirubinin büyük kısmı albüminle, eksik bir kısmı ise α1, ve α2 globulinle karışık şeklinde birleşir Proteinle karışık teşkil eden bilirubin suda çözünmediğinden idrara çıkmaz Bilirubin karaciğer hücrelerinde proteinden ayrılır ve glokoronitlerle birleşerek konjuge bilirubini oluşturur ve suda çözünebilir Proteinle karışık teşkil eden bilirubine serbest bilirubin, diğerlerine ise alt bilirubin ya da konjuge bilirubin denir Ancak yeni doğan bir bebekte karaciğerin kapasitesi aşırı miktarlarda yıkılan hemoglobin miktarını karşılayamayacak düzeyde olduğu için bilirubin yeteri düzeyde konjuge olamaz ve idrar yolu ile vücuttan atılması sağlanamaz Vücuttan atılamayan konjuge olmayan bilirubin ise cilt üzerinde birikerek bebeğin sarı renkli bir dış görünüş almasına neden olru Konjuge olmayan bilirubini konjuge bilirubine çevermek yani suda çözülebilir ülkü getirmek için fototerapi veya öteki çare yöntemleri uygulanmaktadır Yenidoğan sarılığının nedenleri Yenidoğan sarılığı aşağıdaki fiziksel nedenlere bağlı olarak gelişir: Yeni doğmuş bebeklerdeki alyuvarların fazla seri bir şekilde ve fazla miktarda parçalanması Bebeğin karaciğerinin, kanındaki fazla miktardaki bilirubin oluşumunu işleyecek kapasiteye sahip olmaması Öteki nedenler ise: Bebeğin anne ve babasının kan ve ABO uyuşmazlığı Bebeğin alyuvarlarındaki (Kırmızı kan hücreleri) şekil ve işlev anomaliteleri Doğum esnasındaki zorlanmalara tabi fazla ezik ve çürükler Cephalohematoma Bir Takım konjenital hastalıklar Kara Sarılık B veya karaciğerdeki bilirubin işlenmesini etkileyecek sorunlar Erken Doğan doğum Annedeki şeker hastalığı Yapay ağrı ile doğrulan bebeklerde Doğumdan sonra fazla kilo kaybeden bebeklerde Yenidoğan sarılığının belirtileri Yenidoğan sarılığı doğumdan sonraki 2 ya da 3 gün gözlenir ve bir hafta ile 10 gün aralarında değil olur Sarılığın kaybolması en son yüz ve boyun ve de onu takiben göz aklarında olur Prematüre veya düşük şişman doğan bebeklerde hastalığın belirtileri 4 ile 6 günler arasında meydana çıkabilir Bilirubinin kandaki alışılagelmiş oranı yeni doğmuş bir bebekte 12 mgdl’dir Bu bedel 5 mgdl’yi geçtiğinde sarılık gözle ayrım edilebilir bir duruma kazanç Ilk bulgu bebeğin göz akındaki sararmadır Bilirubinin kandaki miktarı ile vücuttaki sararmanın oranı ve gözlendiği bölgeler ilişkilidir: I – Bilirubin oranı 5 ile 8 mgdl aralarında ise baş ve boyun bölgesi sararır II – Bilirubin miktarı 8 ile 10 mgdl arasında ise gövdenin üstteki bölümü sararır III – Bilirubin miktarı 10 ile 13 mgdl arasında ise gövdenin daha alçak kısmı sararır IV – Bilirubin miktarı 13 ile 16 mgdl arasında ise kol ve bacaklar sararır V – Bilirubin miktarı 20 mgdl civarında ise eller ve ayaklar sararır Bu süreç, siyah ve kahverengi derili bebeklerde de benzer şekilde işler, fakat sararma sadece avuç içlerinde, ayak tabanlarında ve gözlerin beyaz kısmında görünür Fakat yukarıda sözü geçen bu belirtilerin görünüm biçimi ve düzeyi bebeğin doğum haftası, kaç jurnal olduğu ve kilosuna göre farklılık gösterebilmektedir Hangi bebeğin çare edilmeyi gerektirecek düzeyde hasta olduğuna karar tahsis etmek çok önemlidir Teşhisi koyabilmek için mutlaka gün ışığı ya da beyaz ışık altında gözlem yapmak gereklidir Yenidoğan sarılığının türleri 1 Fizyolojik sarılık Az Önce doğmamış bebeklerin kanındaki bilirubin maddesi fetusa bir zarar veremez çünkü plasenta aracılığı ile annenin kanına geçer ve annenin karaciğerinde işlenerek vücuttan atılır Bebeğin kanındaki bilirubin maddesi doğumda 12 mgdl civarındadır ve doğumdan sonradan ağır ağır artmaya başlar, geçici olan bu duruma fizyolojik sarılık denir Fizyolojik sarılık, bebeğin karaciğerinin bilirubini tutma ve transformasyon sürecindeki enzim eksikliğinden kaynaklanır Sağlıklı olarak 40 haftalık hamilelik süresinin peşinde doğmuş bir bebekteki (postterm) bilirubinin düzeyi doğumdan sonraki 3 ile 4 günlere gelindiğinde 56 mgdl düzeylerinde bir pik yapar ve sonrasındaki ikinci evrede yavaşça azalarak birkaç hafta içinde adi düzeyine iner Erken Doğan doğan bebeklerde ise birinci dönemdeki bilirubin miktarı 1012 mgdl değerine kadar ulaşabilir Erken Doğan bebeklerdeki fizyolojik sarılığın ikinci evresi de uzayabilir ve 2 ile 4 haftaya kadar çıkabilir Fizyolojik sarılık, 42 haftanın üzerinde doğan bebeklerin yaklaşık olarak tamamında, alışılagelmiş süresinde doğan bebeklerin takriben yarısında ya görülmez veya fazla hafif bir seyir izler 2 Anne sütü sarılığı Anne sütü ile beslenen bebeklerde görülebilir Bu sütle beslenen bebeklerin %15′inde bilirubin miktarı 12 mgdl’nin üzerine çıkarken, hazırlanmış mama ile beslenen bebeklerin %4′ünde ama bu miktarın üstüne çıktığı gözlenir Hastalığın genel seyri doğrultusunda doğumdan sonraki ikinci haftanın ardına kadar bilirubin miktarı yükselir ve bunu takiben yavaşça azalarak birkaç ay içinde azalır Bu bebeklerde herhangi bir hastalık belirtisine veya kilo sorununa rastlanmaz 3 Patalojik sarılık Fizyolojik ve anne sütü sarılığı nedenlerinin dışındaki tüm sarılık türleri patalojik sarılıktır Patalojik sarılık son derece az çoğunlukla görülmektedir ve fizyolojik sarılıktan daha erken veya daha geç görülür ve bilirubin düzeyi daha yüksektir Patalojik sarılığın özellikleri şunlardır: Ilk 24 saatte ortaya meydana çıkan Süratli artan bilirubin konsantrasyonu (5 mgdlgün) Total serum bilirubin 17 mgdl Serum konjuge bilirubin 2 mgdl ya da total bilirubinin %20’si Yenidoğan sarılığının komplikasyonları Birçok bebek için fizyolojik sarılık tedavi gerektirmeden geçebilecek bir durum olsa da bu dönemin düzenli olarak hekim gözetiminde geçirilmesi önemlidir Huysuz taktirde sarılığın seviyesi yükseldiğinde ve tedavisinde geç kalındığında kernikterus ismi bahşedilen bir rahatsızlık bebekte görülebilir Kanda fazla derecede artan miktardaki bilirubin beyinde birikir ve beynin bazal ganglion bölgesini etkileyerek beyinde zarar oluşmasına niçin olur Bebekte yavaş hareketler, kuvvetsiz ağlamalar, güçsüz ve isteksiz emmeler, yavaş refleksler, kusma ve ateş gibi belirtiler gözlenir Bu şekilde hastalanan bebeklerde ölüm de hastalığın getirdiği bir sonuçtur Yenidoğan sarılığının tedavi yöntemleri: 1 Anne sütü sarılığı için tedavi Bu cins sarılık için bebeğin anne sütü ile beslenmesi 24 ile 72 saat arasında bir zaman için kesilir ve bebek hazır mama ile beslenir Sarılığın süratli bir şekilde azaldığı gözlendikten sonra bebeğe anne sütü yeniden verilmeye başlanır Anne sütü yeniden verilmeye başlandığında sarılığın her tarafta artmaması beklenir 2 Fototerapi (ışık tedavisi) 1958 yılında, kanlarındaki bilirubin düzeyleri yüksek olan sarılıklı bebeklerin bahçede gezdirilirken renklerinin güneş ışığının doğrudan doğruya teması neticesinde açıldığının fark edilmesiyle raslantı keşfedilmiştir Düşük düzeyde sürekli fizyolojik sarılıklarda belirli bir tedavi uygulamaya gerek yoktur ama bebeğin yaşı (gün olarak) ve ağırlığı göz önüne alınarak 15 mgdl’nin üzerindeki oranlarda en sık uygulanan çare yöntemi fototerapidir Deride biriken bilirubin, uygulanan ışığın etkisiyle, suda eriyecek duruma dönüşür ve böbrekler vasıtasıyla idrar olarak vücuttan atılır Çare esnasında, bebek üzerinde sadece alt değişim bezi kalacak şekilde soyulur ve gözlere koruma amaçlı bir maske takılır Bu şekilde ışığın altına yatırılır Işık tedavisi sırasında fazla akışkan kaybı olacağından bebeğin asgari iki saatte bir ya annesi göre emzirilmesi sağlanır veya tekrar aynı sıklıkta bebeğe mama verilir Işık tedavisi sırasında, bebeğin sindirim sistemi hızlı çalışacağından dışkılama sayısında ve miktarında da bir yükselme gözlenir 3 BiliBattaniye BiliBattaniye (İngilizce adıyla BiliBlanket), General Electric firması kadar üretilen bir değişiklik fiberoptik battaniyedir Biliblanket, yumuşak, kıvrılabilen ve esnek fiberoptik malzemeden dokunmuş ve mavi ötesi iyileştirici ışık yayan bir battaniyedir Battaniyeye bağlı portatif bir kuartz halojen ışık kaynağı vardır Battaniye bebeğin vücuduna bir çeşitlilik yelek gibi giydirilmektedir Bebeğin baş kısmına temas olmadığı için gözlerini korumaya da lüzum duyulmamaktadır 4 Kan değişimi (transfüzyon) Kandaki bilirubin düzeyi aşırı miktarda arttığında ya da büyüme eğilimi gösterdiğinde bebeğin kanının iyice değiştirilmesi şeklinde uygulanır Bebeğin kanının değiştirilmesine karar verilirken, bebeğin doğum haftası, doğum ağırlığı, kaçıncı günde (yaş) olduğu göz önüne alınır ve bilirubin miktarı 2025 mgdl’nin üstünde olursa bu işlem doktor onayı ile uygulanır