Bebeklerde uyku sorunları

Uyku vücudun bir muhtaçlığıdır. Uyku sırasında dimağ ve vücut yenilenmektedir. Uyku EEG aktivitesi, göz hareketleri ve kas tonusuna nazaran REM ve nonREM evresine ayrılır.

REM evresi süratli göz hareketlerinin olduğu, kas tonusunun azaldığı ve EEGde yavaş alfa dalgalarnın olduğu faal uyku periyodudur. Bu periyotta hayal görülmektedir.

NonREM periyodu sesiz uyku devridir, nöronal aktivite ve dimağ metabolizması en düşük seviyededir, kan basıncı ve nabız düşüktür, kas tonusu ve refleksler korunmuştur. EEG’de teta ve delta ativitesi vardır.

Bu iki evre bir uyku siklüsünü oluşturur ve erişkinlerde gece uzunluğu 90-120 dkikalık 6-7 siklüs olur. Siklüsler arasında kısa müddetli uyanmalar olur lakin bunlar hatırlanmaz. Uykuya başlangıç nonREM evresiyle başlar REM ile devam eder. Uyku siklüslerinin % 75-80’i nonREM, % 20-25i REM evresidir.

Faal uyku dediğimiz REM evresinin nöron plastisitesi üzerine kıymetli vazifeleri vardır. Uyanıkken öğrenilen malumatları pekiştirme, malumatların kısa periyodik bellekten uzun periyodik belleye aktarılması etkin uyku sırasında olmaktadır.

Çocuklarda ise uykunun her yaş için farklı özellikleri vardır.

Yeni doğan uykusu; birinci 1 ayda gece gündüz ayrımı yoktur. Yekun uyku müddeti 16-20 saat arası değişir. 2-3 saat uykuyu 1-2 saat uyanıklık takip eder. REM/nonREM uyku siklüsleri yeni doğanda 50 dk iken mektep evladında vade 90-110 dk uzamaktadır. 2.-3. ayda gece gündüz ritmi oluşmaya ve gece uykusu daha ağır ve uzun olmaya başlar.

Her evladın uyku gereksinimi farklıdır. Şayet evlat uyanma saatinde kolaylıkla uyanıyor, gündüz yaşına mütenasip uyku saati dışında uyku hali ve kestirme muhtaçlığı yoksa uykusu kafidir. Amerikan Uyku Akademisi’nin evlatlar için belirlediği minimum uyku müddetleri:

1 ay 16 saat

2-3 ay 14 saat

4-12 ay 12 saat

1-2 yaş 11 saat

3-5 yaş 10 saat

6-12 yaş 9 saat

13-18 yaş 8 saat

Çocuklarda kronik uykusuzluk artmış dürtüsellik (dürtülerine pürüz olama), saldırganlık, hiperaktivite ve dikkat eksikliği, hafıza problemleri, büyüme ve gelişme dertleri, mektep muvaffakiyetinde düşüklük gözlenir. Tıpkı vakitte ebeveynlerde de kronik yorgunluğa neden olduğu için aile içi meselelere neden olur.

Süt Evlatlarında Davranışsal Uyku Bozukluğu

Çocukluk çağında çok sık karşılaşan bir uyku bozukluğu olan davranışsal insomnia uykunun başlatılması ve sürdürülmesinde zorluk olmasıdır. Bu evlatlar yatağa girmek istemezler, uykuya dalma müddeti uzamıştır, uykuya dalmak için şahsi koşullara ( emme, sallama gibi) gereksinim duyarlar ve gece boyunca sık sık uyanıp tekrar uykuya dalmak için kişisel koşullar talep ederler. Uyku müddetleri kısalmıştır. Süt evlatlarında 6. aydan sonra gecede 3 defadan çokça kalkma, uykuya dalarken ve gece uyandığında tekrar uykuya dalmada zorluk ve şahsi koşullara gereksinim duyma ve gece uyandığında yekun 1 saatten çokça uyanık kalma, 9 saatin altında koordinasyona varsa uyku bozukluğu düşünebiliriz. Lakin bu tanıyı koyarken ikincil uyku bozukluklarına neden olan durumları da unutmamak gerekir. Bundan ötürü ayrıntılı hikaye ve fizik muayene yapmak gerekir. Besin alerjileri, reflü marazı, enfeksiyon, kolik, kronik hastalık ve nöbet dışlanması gerekir.

Uyku bozukluğuna karşı alınacak tedbirler

Bebekler birinci 3 ayda gece gündüz ayrımı yapamaz. Bu ayrımı yapmasına yardımcı olmak için gündüz aydınlık ortamda uyutulurken, gece karanlık ve sakin ortam sağlanmalıdır. Gündüz bolca aktivite yaptırılmalıdır, ancak uyku saati yaklaşınca daha sakin etkinlikler yapılmalıdır.

Bu devirde bebeğe tutarlı uyku rutinleri (banyo, masaj, ninni gibi) oluşturulmalıdır.

Nizamlı uyku saati belirlenmelidir. Her gün tıpkı saatte uyku rutinleri başlatılmalıdır.

Her vakit kendi yatağında uyutulmalıdır. Göğüste kucakta da uyusa acilen yatağına alınmalıdır.

Bebek gece uyandığında kendi kendine uyumasına fırsat verilmeli, derhal emzirilmemeli ya da kucağa alınmamalı, ışık açılmamalı, sallamadan uykuya dalması sağlanmalıdır. Şayet uykuya dalamadıysa dokunarak okşayarak sakinleştirilmeli, şayet bu da işe yaramazsa hafif sesli uyaran verilerek pişpişleyerek uyutulmalı, en son deva kucağa alınmalı ve en kısa vakitte tekrar yatağına alınmalıdır.

Uyuyan melekler gece nerde uyumalı

Bebeklerde uyku sorunu çok sık olmaktadır. Bazen bu durum valideyi çok bunaltıp yıpratabilir. Bebeklerin gece uykularının daha rahat ve uzun olması için bebekler kendilerine ilişkin yatakta uyutulmalıdır.

Birinci 3 ay bebeklerin gece gündüz ritmi tam oluşmamıştır ve bundan ötürü sık sık uyanmaktadırlar. Bu devirde bebeklerin sağlıklı gelişimi, anne-bebek arasında duygusal bağ ve inanç duygusu oluşabilmesi için gereksinimlerinin çok çokça ağlatılmadan karşılanması gerekmektedir. Bu münasebetlerle birinci 3 ayda bebeklerin ana ile birebir odada olmaları önerilmektedir. Bebeğin güvenliği açısından ana ile birebir yatakta yatırılmamalıdır. En münâsib seçenek tahminen de ana yanı yatakları olabilir. Ana yanı yatakları bebeğe ilişkin inançlı bir alan yaratması, tıpkı devirde anayı yormadan bebeğini emzirme imkanı sağladığından tercih edilmelidir.

3-12 ay bebeğin artık gece-gündüz sistemi oturmuş, geceleri daha uzun ve derin uyuması ve gece emme gereksiniminin daha az olması nedeniyle bebek kendine ilişkin farkı bir yatakta lakin ana ile birebir odada uyutulmalıdır.

1 yaşından sonra bebekler artık kendileri için hazırlanan odada uyutulmalıdır. Bu devirde bebekler tek başına yürümeye başlayarak çocukluğa adım atmıştır ve artık daha özgür ve kişisel olmuştur. 1 yaş ile bir arada evlatta benim duygusu başlar. Oyuncaklar ve eşyalar evladın tüm mal varlığıdır. Bu nedenle evladınıza ilişkin oda ve yatak da çok pahalıdır onun için. 1 yaş sonrası evladın odası düzenlenirken canlı renkler tercih edilmeli, odadaki eşyalar çok ziyade olmamalıdır, evlada rahatlıkla oyun oynayacak alan bırakılmalı, gün içerisinde odasında ebeveynleri ile oyun oynayarak odasına alışması sağlanmalıdır. Geceleri uyku rutinleri yapıldıktan sonra bebek kendi odasında kendi yatağında uyutulmalıdır.