Bel fıtığı ve gerçekler

Belimizde L1- L5 olarak isimlendirilen 5 adet omurumuz vardır. Bu omurların arasında disk ismi verilen iki farklı tabakadan oluşan yapı mevcuttur. Disk ismi verilen yapının dış tabakası olan Annulus Fibrosus serttir, meğer iç tabaka olan Nucleus Pulposus daha yumuşak ve jelatinöz kıvamdadır. Omurlar arasında bulunan disklerin hizmeti üzerlerine binen yükü dağıtmak ve bir nevi şok absorbe edici olarak çalışmaktır. Harekete eği ve yük taşıma özelliğinin yanında omurganın sair kısımları üzere omurilik ve hudut köklerine koruyuculuk görevide yapar.

Çeşitli nedenlerle; öne sahih eğilerek ağır kaldırmak, postür bozukluğu, ailesel yatkınlık, bel ve karın kaslarının gereğince güçlü olmaması ve ilerleyen yaşla birlikte dış tabaka olan annulus fibrosus'un yıpranması üzere nedenlerle iç tabaka olan nucleus pulposus'un dış tabakayı iterek yahut dış tabakada oluşan yırtıktan çıkarak geriye gerçek bölge değiştirmesi sonucu omurilik ve bacaklara giden sonlara bası yapması sonucu disk hernisi-bel fıtığı dediğimiz durum oluşur.

Bel Fıtığı Bulguları:

1. Tipik olarak bel fıtığı olan hastalarda bel ağrısı ve çok yüksek orantıda buna eşlik eden bacak ağrısı bulunmalıdır. Bacak ağrısı bel fıtığı için o kadar kıymetli bir bulgudur ki bacak ağrısı olmadan yalnızca bel ağrısı ile prezente olan bel fıtığı orantısı %1' dir

2. Bacakta ve ayakta uyuşma ve/veya kuvvetsizlik

3. Nadiren büyük orta hat fıtıklarında aniden gelişen heriki bacakta güçsüzlük, idrar- gaita sıkıntıları ve seksüel disfonksiyon (Çok nadir görülür ve acil cerrahi teşebbüs gerektirir- Birinci 24 saat içerisinde-)

Biz Dimağ Cerrahları için asıl kıymetli olan sıkışan had seviyesine nazaran uyluk ve/veya ayakta gelişen güçsüzlüktür.

Ameliyat kararı vermemizi etkileyen en kıymetli faktör güçsüzlük olup olmamasıdır.

Tedavi:

İlaç tedavisi ve kısa periyodik yatak istirahati

Fizik Tedavi

Cerrahi

Bel Fıtığı hastalarının %85-90'ı 1. ve 2. tedaviler ile rahatlar ve cerrahi teşebbüse gerek kalmaz.

Bu tedaviler ile rahatlamayan bilhassa de güç kaybı artan yahut azalmayan hastalar Ya da muayene bulguları sıradan olduğu halde öbür tedavilerle ağrıları geçmeyen hastalar için cerrahi teşebbüs gereklidir.

Cerrahi tedavi seçenekleri;

--Açık Diskektomi: Evvelden uygulanan bir cerrahi formudur, günümüzde terkedilmiştir.

--İntradiskal Teşebbüsler: Halk arasında Lazerle, iğne ile, örtülü ameliyat olarak bilinen ve disk içine bir iğne ile girilerek lazer,radyofrekans dalgalar vb ile nucleus pulposus da küçük parçalanmalar yaratarak buradaki basıncı bir ölçü düşürmeye yarayan teşebbüslerdir.. Bel fıtıklarının yalnızca %5'i bu teşebbüse tutarlıdır ve yarar görebilir. Bu teşebbüse iyi hastaların ilaç tedavisi ve Fizik tedavi ile düzelebilecek hastalar olduğu düşünülür.

-- Mikrodiskektomi: Günümüzde Yerkürenin her devletinde bel fıtığı cerrahisinde altın standart olarak kabul edilir. Çok küçük bir insizyonla fıtık olan yere ulaşılır ve mikroskop yardımıyla fıtıklaşan disk materyali çıkartılır. Operasyon deneyimli ellerde yaklaşık 20-30 dk sürer ve hasta birebir gün yahut sonraki sabah taburcu edilebilir, cilt yüzeyinde dikiş bulunmaz. Mikroskop tasarrufu oluşabilecek riskleri ortadan kaldırır.

Bel fıtığı ameliyatlarından sonra %5 nispetinde nüks yani fıtığın tekrarlaması görülebilir.. Bu riski daha da azaltmak için kilolu hastaların kilo vermesi, operasyondan bir ay sonra hekiminizin önereceği egzersizleri yapmaya başlamanızı ve postürünüze itina göstermenizi öneririm..

Doç.Dr.Volkan Aydın

Dimağ Omurilik Hudut Cerrahisi Eksperi