Besin destek ürünleri nelerdir?

Besin destekleri; vitaminler, mineraller, aminoasitler, esansiyel yağ asitleri, posa, çeşitli bitkiler ve bunların ekstrelerini de kapsayan geniş bir yelpazeden oluşur. Bu eserler tablet, toz, kapsül, solüsyon, içecek vb. formlarda bulunabilmektedir. Amerika’da DSHEA (Diyet Suplemanı Sıhhat ve Eğitimi Dairesi) tarafından suplemanlar; diyeti desteklemek maksadıyla alınan bir yahut birden çokça vitamin, mineral, şifalı bitki yahut aminoasitleri içeren sigara dışındaki eserler olarak tanımlanmıştır. Diyet suplemantasyonu, diyetle besin alımının zayıf olması, besin ögeleri alımının önerilenin altında olması, şahsi durumlara bağlı olarak gereksinmede artış olması ve hücre işlevlerinin düzeltilebilmesi için farmakolojik tesir beklentisinin olması üzere durumlarda uygulanır. ADA’ nın vitamin ve mineral besin desteklerinin tasarrufuna yönelik durum raporunda; diyetin ehliyetli olmadığı yahut vitamin ve mineral desteğine gereksinme duyulduğu durumlarda; ilmî olarak aktifliği ve inançlı olduğu kanıtlanmış ve kabul görmüş ise günlük diyete besin desteği (suplemantasyon) yapılmasının münâsib olacağı rapor edilmektedirBesin desteklerinin emeli sıhhati geliştirmek ve korumak için diyetin eksiklerini tamamlamak ve diyeti güzelleştirmektir. Devletimizde ve yerkürede en sık kullanılan besin destekleri vitamin ve mineral destekleridir.

Bunlar bir yahut daha ziyade vitamin ve mineral içerebilmektedir. Her bireyin vitamin ve mineral gereksinimleri birbirinden farklı olabilir. Sağlıklı bir ömür için sağlıklı bir diyet, vitamin ve mineral destekleri almaktan daha tesirlidir. Besin desteklerinin tasarrufunda asıl gaye; zayıf ve istikrarsız bir diyeti telafi etmektir. Toplulukta en yaygın görülen besin ögesi eksiklikleri; demir, kalsiyum, iyot, D vitamini, B12 vitamini ve folat yetersizlikleridir.

Gayrikâfi besin alımı, diyetten kimi besin kümelerinin çıkarılması, besin ögesinden güçlü besinlerin diyette az olması, yaşlılık, hamilelik, emziklilik, alkolizm, vejetaryen diyet, sıhhat durumu nedeniyle artmış gereksinim, besin ögesinin sindirimi, emilimi ve taşınmasını azaltan ilaç tasarrufu, obezite ameliyatları besin ögesi zayıflıklarının yaygın sebeplerindendir.

Demir eksikliği ve demir zayıflığı anemisi yerkürede olduğu üzere devletimizde de yaygın bir beslenme sıkıntısıdır. Doğurganlık çağındaki bayanlar, gebe ve emziren hatunlar, bebekler, evlatlar ve yaşlılar risk öbekleridir. Kalsiyum ve/veya D vitamini zayıflıkları de memleketimizde önemli bir sorun olarak görülmektedir. Kıymetli kemik sıhhati sıkıntılarından biri olan osteoporoz

diyet kalitesiyle (kalsiyum, magnezyum, çinko, protein ile birtakım vitaminlerin alım ölçüsü ve kullanılabilirlikleri) ve fizikî aktivite durumu ile yakından alakalıdır. Devletimizde görülen kemik sıhhati dertlerinin en kıymetli nedenlerinden birisi olarak D vitamini zayıflığı gösterilmektedir.

Yerküre Sıhhat Örgütü iddialarına nazaran; yerküre nüfusunun %80’inden ziyadesi en az bir çeşit bitkisel destek kullanmaktadır. Son yıllarda, daha çok insan bitkisel tedavi yollarına başvurmaya başlamıştır. Sık kullanılan bitkisel destekler; sarı kantaron, ginseng, ekinezya, ginkgo biloba ve soya özütü üzere eserlerdir. Bu eserlerin bitkisel kaynaklı olması zararsız olduklarını göstermemektedir. Bitkisel desteklerin değerli yan tesirleri olabilir. Dahası, bitkisel destekler ilaçlar ve besin ögeleri ile etkileşime girerek istenmeyen sonuçlar doğurabilmektedir.

Makro besin ögesi içeren besin destekleri yaygınlıkla protein tozları ve omega-3 yağ asidi kapsülü olarak kullanılmaktadır. Protein tozları, bilhassa ağır egzersiz yapan bireylerde vücutta kas dokusunu arttırma emeli ile kullanılır. Unutulmaması gerek bir nokta; bilinçsiz kullanılan protein tozlarının sıhhat üzerine olumsuz tesirleri vardır. Omega-3 yağ asidi kapsülleri, hiç balık tüketmeyen ya da yeteri kadar tüketmediği düşünülen bireyler için alternatif olarak kullanılabilmektedir.

Araştırmalar, yerkürede bilhassa vitamin ve mineral besin desteklerinin yaygın ve denetimsiz bir halde kullanıldığına dikkat çekmektedir. Kıymetli olan, tabip ve bir beslenme mütehassısı eşliğinde, gerekli durumlarda ve gerekli dozlarda besin desteklerinin kullanılmasıdır.