Yerküre umumunda en inançlı besinler gelişmiş devletlerde mi bulunmaktadır? Besin zinciri içinde mekan alan çiftçiler, üreticiler, marketler ve restoranlar, çok dikkatli bir halde belirlenmiş sıkı besin güvenliği yönetmeliklerini uygulamak durumundadırlar. Ancak besin marketten çıktıktan sonra, besin güvenliği artık sizin sorumluluğunuz altına girmiş olmaktadır.
Besin Kaynaklı Illetler Düşündüğümüzden Daha Mı Yaygın?
Hayal edin, kaslarınız ağrıyor, kendinizi yorgun hissediyorsunuz ve tahminen de mideniz beğenilmeyen. Sanki çok ağır bir grip yahut soğuk algınlığı mı geçiriyorsunuz? Grip diye düşündüğünüz hastalığınız, bir besin kaynaklı hastaklık ta olabilir. Bazen, besin zehirlenmesi olarak bilinen besin kaynaklı marazlar, kontamine olmuş( bulaşma) besin tüketimiyle de olabilir. Lakin bazen belirtileri başka marazlarla karıştırılır.
Besin güvenliği ve sıhhat eksperleri, her yıl milyonlarla tabir edilen, besin kaynaklı hastalık vakası gördüklerini saptamışlardır. Bu bulguların, nispeten geniş bir aralık gösterdiği bildirilmektedir. Zira birden fazla vaka rapor edilmemekte ya da tespit edilememektedir.
Besin kaynaklı illetlerin teşhisini koymak nispeten güç olduğu için, yorgunluk, üşüme, hafif ateşlenme,baş dönmesi, baş ağrısı, mide bozukluğu, diyareye bağlı dehidratasyon, şiddetli kramplar, görme sorunları ve velev irtihal üzere beklenmedik değişik belirtiler göstermektedir. İnsidans tam olarak bilinmemesine rağmen, besin kaynaklı marazların küçük bir yüzdesi uzun müddetli marazlara dönüşmektedir.
Tüm bunlarla birlikte şahsî farklılıklar kesinlikle göz önünde tutulmalıdır. Çünkü tıpkı besini tükettikten sonra bireyde oluşan( örneğin sizde) olan belirtiler başka şahısta olmayabilir. Kimisinde hiç bir belirti görülmezken, kimisinde belirtiler çok ağır seyredebilir. Görülen reaksiyon, bakteri yahut toksine, besinin ne nispette kontamine olduğuna, tüketilen ölçüye ve kişinin bakteriye karşı gösterdiği hassasiyete göredeğişkenlik gösterir.
Besin kaynaklı illete herkes yakalanabilir, ancak kimi bireyler daha korunmasızdır. Bebekler, gebeler, yaşlılar, HIV yahut kanser üzere bağışıklık sistemi zayıf olan şahıslar bunların başında gelmektedir.
Ekseriyetle elverişli olmayan koşullarda hazırlanan besinlerde üereyen bakteriler, besin kaynaklı marazlara neden olmaktadır. Bunun yanı sıra besinler, virüsler, parazitler ve hanede kullanılan kimyasallar tarafından da kontamine edilebilir. Yanlışsız bir hazırlama ve sanitasyonla, besinlerden kaynaklanan illetlerin birden fazla engellenebilir hale gelecektir.
Bakteri GERÇEKLERİ
Hayat kırkında başlar! Bir bakterieksi on ile artı kırkaltı santigrat noktalar arasında yirmi dört saat içerisinde çoğalarak hiç akla gelmeyecek sayı olan trilyonlara ulaşabilir. Derhal aklımıza şu soru gelir, sayıları nasıl bu kadar süratli ve çok artmakta? Tutarlı koşullar olduğunda bakteri sayısı her yirmi ya da otuz dakikada bir ikiye katlanır.
Sayıları çok ziyade olsa bile, bakterileri mikroskop olmadan göremezsiniz. Besinleri bozan mikroorganizmalar da dahil olmak üzere bir çok bakterinin kokusunu ve tadını almak mümkün olmayabilir. Bakteriler her mekanda yaşayabilirler. ( besinlerin birçoklarında, denizin üstünde, tırnaklarınızda, her türlü yüzeyde ve hayvanların üzerinde. ) Hayvansal kaynaklı besinler,- çiğ et-tavuk-balık-pastörize edilmemiş süt gibi-, bakterilerin en yaygın bulunduğu kaynaklardır.
BESİN KAYNAKLI HASTALIĞINIZ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR İSENİZ NE YAPMALISINIZ?
Birinci yapılacak gerçek şey tıbbi yardım almak olmalıdır. Tabipler ve laboratuarlar besin kaynaklı illetleri Sıhhat Bakanlığı na bildirmek en gerçek yol olabilir.. Aslında, rahatsızlık belirtileri kolaylıkla tedavi edilip giderildiği için, birçok vak’a rapor edilmemiş olabilir.
Kuşku edilen besin halka açık bir taraftan alındı ise, lokal sıhhat ünitelerine bildirmekte yarar olacaktır. Bir restoran, seyyar satıcı,iş mekanındaki kafeterya, mektep kantinleri, topluca gidilen piknik, et alınan kasap yahut alışveriş merkezleri olabilir.
Hastalanma durumunu rapor edecekseniz, kuşku ettiğiniz besinden bir ölçü saklayabilirsiniz. Mümkünse paketini yahut faturasını da saklayın. Zira böylelikle nerede üretilmiş olduğu ya da nereden alındığı da saptanmış olur. Sairleri tarafından tüketilmemesi için, sakladığınız örneği görülebilecek halde işaretleyin.
Besinin Hanede Kullanılan Bir Kimyasal Tarafından Kontamine Olduğunu Düşünüyorsanız
Paketin üzerinde bir panzehirin yahut ilacın yazılı olup olmadığını denetim edin. Benzeri halde paketin üzerinde birinci yardım alabileceğiniz bir telefon numarası var mı ona bakın. Talimat varsa talimatlara uyun.
Mahallî zehir denetim merkezi yahut tekrar sıhhat üniteleri ile temasa geçin. Velev inançlı bir tedbir olarak, bunların telefon numaralarını telefonunuza kaydedin, böylelikle rastgele bir kuşkulu durumda numaraları aramak zorunda kalmaz elinizde bulundurmuş olup vakit kaybına handikap olursunuz.
Mevsimsel illetlerden korunmada, münhasıran içine girdiğimiz sonbahar nedeniyle mümkün grip, nezle ve vesair besinsel kaynaklı marazlara karşı korunmada da duru bir mutfak ve inançlı besin satın alımı, inançlı besin tüketimi güveli bir bariyer oluşturduğundan, bu husus ile ilgili tedbir almayı ihmal etmemeliyiz. Hele de besinlerle temastan, besinlerle uğraşmadan evvel, zararlı bakterilerin üremesine iyi tabanları ortadan kaldırmak birinci adım olmalıdır. Satın alma sürecinde de alınması gerek tedbirler konusunda dikkati elden bırakmamak gerekmektedir.
BESİNLERİ HAZIRLAMAKLA İLGİLİ SIKLIKLA YAPILA GÜNAHLAR NELER Mİ?
Birinci akla gelen; tezgah üzerinde çözdürme süreci yapmak, uzun vade bekletmek, tezgah üzerinde çözdürme süreci yapmak, yemekten arta kalanları buzdolabının dışında uzun müddet bekletmek, besinleri hazırlarken kirli kesim tahtası kullanmak, marinasyon yapılacaksa bu süreçleri oda ısısnda yapmak, ve uzun vade burada bekletmek, hazırlanan besinleri buzdolabına devrinde koymamak, açıkta bekletmek, barbekü yapılacaksa çiğ ve pişmiş etleri tıpkı tabağa koymak ve bekletmek,aynı kaşıkla yemeğin tadına bakmak ve tekrar birebir kaşık kullanılarak yemeği karıştırmak, çiğ etler ve zerzevatları tıpkı bıçakla kesmek, yumrta, et, tavuk ve balık üzere yüksek riski olan besinleri gereğince pişirmemek, uzun müddet oda ısısında bekletmek.
INANÇLI BESLENMEK İÇİN 1. KOŞUL BERRAK BİR MUTFAK
Inançlı beslenmek için birinci koşul berrak bir mutfak.Temiz bir mutfak için denetim listesine bakınca, önceliği eller, sonrasın da da, çalışılan yüzeyler, mutfakta kullanılacak olan mutfak materyalleri araç ve gereçleri, havlu ve kurulama bezleri, dolapların ariliği, erzak dolaplarının saf, kuru, karanlık ve serin tutulup tutulmadığı üzere değerli noktalar hassasiyetle gözden geçirilmeli. Alınan besinler buzdolabına yerleştirilirken, evvelden alınan besinlerin birinci evvel kullanılmak üzere ön tarafa yerleştirilmesi.
Besinlerin bozulma belirtilerine dikkat edilmesi, mahsusen üzerinde çatlama, renginde matlaşma ve içindeki suyu sızdırma belirtisi olan konserveleri kullanmamak gerekecektir. Bu tıp besinler, öldürücü olabilen Botulizm organizmasıyla kontamine olmuş olabileceği düşünülerek, çabucak çöpe atılmalı, muhakkak tadına bakılmamalıdır. Daha evvel açılmış besinlerin kuru ve hava geçirmeyen ortamlarda saklanması da unutulmamalıdır. Böylelikle sinek ve çeşitli kemiricilerden de korumuş olursunuz. Kapağı sıkıca kapatılmış kutularda saklanan besinlere, vesair besinlerden de koku geçişi önlenmiş olur. Başkaca besinlerin mutfaklarımızda kullandığımız bulaşık deterjanı üzere mutfak kimyasallarından ve atıklarından uzak bir noktada depolamaya dikkat etmek mümkün zehirlenmelerin önlenmesini sağlayacaktır. Evlatlarımızın da ulaşmasını engelleyecek formda yerleştirmek aile güvenliği bakımından da gereklidir.
Besin Kaynaklı Illetler Düşündüğümüzden Daha Mı Yaygın?
Hayal edin, kaslarınız ağrıyor, kendinizi yorgun hissediyorsunuz ve tahminen de mideniz beğenilmeyen. Sanki çok ağır bir grip yahut soğuk algınlığı mı geçiriyorsunuz? Grip diye düşündüğünüz hastalığınız, bir besin kaynaklı hastaklık ta olabilir. Bazen, besin zehirlenmesi olarak bilinen besin kaynaklı marazlar, kontamine olmuş( bulaşma) besin tüketimiyle de olabilir. Lakin bazen belirtileri başka marazlarla karıştırılır.
Besin güvenliği ve sıhhat eksperleri, her yıl milyonlarla tabir edilen, besin kaynaklı hastalık vakası gördüklerini saptamışlardır. Bu bulguların, nispeten geniş bir aralık gösterdiği bildirilmektedir. Zira birden fazla vaka rapor edilmemekte ya da tespit edilememektedir.
Besin kaynaklı illetlerin teşhisini koymak nispeten güç olduğu için, yorgunluk, üşüme, hafif ateşlenme,baş dönmesi, baş ağrısı, mide bozukluğu, diyareye bağlı dehidratasyon, şiddetli kramplar, görme sorunları ve velev irtihal üzere beklenmedik değişik belirtiler göstermektedir. İnsidans tam olarak bilinmemesine rağmen, besin kaynaklı marazların küçük bir yüzdesi uzun müddetli marazlara dönüşmektedir.
Tüm bunlarla birlikte şahsî farklılıklar kesinlikle göz önünde tutulmalıdır. Çünkü tıpkı besini tükettikten sonra bireyde oluşan( örneğin sizde) olan belirtiler başka şahısta olmayabilir. Kimisinde hiç bir belirti görülmezken, kimisinde belirtiler çok ağır seyredebilir. Görülen reaksiyon, bakteri yahut toksine, besinin ne nispette kontamine olduğuna, tüketilen ölçüye ve kişinin bakteriye karşı gösterdiği hassasiyete göredeğişkenlik gösterir.
Besin kaynaklı illete herkes yakalanabilir, ancak kimi bireyler daha korunmasızdır. Bebekler, gebeler, yaşlılar, HIV yahut kanser üzere bağışıklık sistemi zayıf olan şahıslar bunların başında gelmektedir.
Ekseriyetle elverişli olmayan koşullarda hazırlanan besinlerde üereyen bakteriler, besin kaynaklı marazlara neden olmaktadır. Bunun yanı sıra besinler, virüsler, parazitler ve hanede kullanılan kimyasallar tarafından da kontamine edilebilir. Yanlışsız bir hazırlama ve sanitasyonla, besinlerden kaynaklanan illetlerin birden fazla engellenebilir hale gelecektir.
Bakteri GERÇEKLERİ
Hayat kırkında başlar! Bir bakterieksi on ile artı kırkaltı santigrat noktalar arasında yirmi dört saat içerisinde çoğalarak hiç akla gelmeyecek sayı olan trilyonlara ulaşabilir. Derhal aklımıza şu soru gelir, sayıları nasıl bu kadar süratli ve çok artmakta? Tutarlı koşullar olduğunda bakteri sayısı her yirmi ya da otuz dakikada bir ikiye katlanır.
Sayıları çok ziyade olsa bile, bakterileri mikroskop olmadan göremezsiniz. Besinleri bozan mikroorganizmalar da dahil olmak üzere bir çok bakterinin kokusunu ve tadını almak mümkün olmayabilir. Bakteriler her mekanda yaşayabilirler. ( besinlerin birçoklarında, denizin üstünde, tırnaklarınızda, her türlü yüzeyde ve hayvanların üzerinde. ) Hayvansal kaynaklı besinler,- çiğ et-tavuk-balık-pastörize edilmemiş süt gibi-, bakterilerin en yaygın bulunduğu kaynaklardır.
BESİN KAYNAKLI HASTALIĞINIZ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR İSENİZ NE YAPMALISINIZ?
Birinci yapılacak gerçek şey tıbbi yardım almak olmalıdır. Tabipler ve laboratuarlar besin kaynaklı illetleri Sıhhat Bakanlığı na bildirmek en gerçek yol olabilir.. Aslında, rahatsızlık belirtileri kolaylıkla tedavi edilip giderildiği için, birçok vak’a rapor edilmemiş olabilir.
Kuşku edilen besin halka açık bir taraftan alındı ise, lokal sıhhat ünitelerine bildirmekte yarar olacaktır. Bir restoran, seyyar satıcı,iş mekanındaki kafeterya, mektep kantinleri, topluca gidilen piknik, et alınan kasap yahut alışveriş merkezleri olabilir.
Hastalanma durumunu rapor edecekseniz, kuşku ettiğiniz besinden bir ölçü saklayabilirsiniz. Mümkünse paketini yahut faturasını da saklayın. Zira böylelikle nerede üretilmiş olduğu ya da nereden alındığı da saptanmış olur. Sairleri tarafından tüketilmemesi için, sakladığınız örneği görülebilecek halde işaretleyin.
Besinin Hanede Kullanılan Bir Kimyasal Tarafından Kontamine Olduğunu Düşünüyorsanız
Paketin üzerinde bir panzehirin yahut ilacın yazılı olup olmadığını denetim edin. Benzeri halde paketin üzerinde birinci yardım alabileceğiniz bir telefon numarası var mı ona bakın. Talimat varsa talimatlara uyun.
Mahallî zehir denetim merkezi yahut tekrar sıhhat üniteleri ile temasa geçin. Velev inançlı bir tedbir olarak, bunların telefon numaralarını telefonunuza kaydedin, böylelikle rastgele bir kuşkulu durumda numaraları aramak zorunda kalmaz elinizde bulundurmuş olup vakit kaybına handikap olursunuz.
Mevsimsel illetlerden korunmada, münhasıran içine girdiğimiz sonbahar nedeniyle mümkün grip, nezle ve vesair besinsel kaynaklı marazlara karşı korunmada da duru bir mutfak ve inançlı besin satın alımı, inançlı besin tüketimi güveli bir bariyer oluşturduğundan, bu husus ile ilgili tedbir almayı ihmal etmemeliyiz. Hele de besinlerle temastan, besinlerle uğraşmadan evvel, zararlı bakterilerin üremesine iyi tabanları ortadan kaldırmak birinci adım olmalıdır. Satın alma sürecinde de alınması gerek tedbirler konusunda dikkati elden bırakmamak gerekmektedir.
BESİNLERİ HAZIRLAMAKLA İLGİLİ SIKLIKLA YAPILA GÜNAHLAR NELER Mİ?
Birinci akla gelen; tezgah üzerinde çözdürme süreci yapmak, uzun vade bekletmek, tezgah üzerinde çözdürme süreci yapmak, yemekten arta kalanları buzdolabının dışında uzun müddet bekletmek, besinleri hazırlarken kirli kesim tahtası kullanmak, marinasyon yapılacaksa bu süreçleri oda ısısnda yapmak, ve uzun vade burada bekletmek, hazırlanan besinleri buzdolabına devrinde koymamak, açıkta bekletmek, barbekü yapılacaksa çiğ ve pişmiş etleri tıpkı tabağa koymak ve bekletmek,aynı kaşıkla yemeğin tadına bakmak ve tekrar birebir kaşık kullanılarak yemeği karıştırmak, çiğ etler ve zerzevatları tıpkı bıçakla kesmek, yumrta, et, tavuk ve balık üzere yüksek riski olan besinleri gereğince pişirmemek, uzun müddet oda ısısında bekletmek.
INANÇLI BESLENMEK İÇİN 1. KOŞUL BERRAK BİR MUTFAK
Inançlı beslenmek için birinci koşul berrak bir mutfak.Temiz bir mutfak için denetim listesine bakınca, önceliği eller, sonrasın da da, çalışılan yüzeyler, mutfakta kullanılacak olan mutfak materyalleri araç ve gereçleri, havlu ve kurulama bezleri, dolapların ariliği, erzak dolaplarının saf, kuru, karanlık ve serin tutulup tutulmadığı üzere değerli noktalar hassasiyetle gözden geçirilmeli. Alınan besinler buzdolabına yerleştirilirken, evvelden alınan besinlerin birinci evvel kullanılmak üzere ön tarafa yerleştirilmesi.
Besinlerin bozulma belirtilerine dikkat edilmesi, mahsusen üzerinde çatlama, renginde matlaşma ve içindeki suyu sızdırma belirtisi olan konserveleri kullanmamak gerekecektir. Bu tıp besinler, öldürücü olabilen Botulizm organizmasıyla kontamine olmuş olabileceği düşünülerek, çabucak çöpe atılmalı, muhakkak tadına bakılmamalıdır. Daha evvel açılmış besinlerin kuru ve hava geçirmeyen ortamlarda saklanması da unutulmamalıdır. Böylelikle sinek ve çeşitli kemiricilerden de korumuş olursunuz. Kapağı sıkıca kapatılmış kutularda saklanan besinlere, vesair besinlerden de koku geçişi önlenmiş olur. Başkaca besinlerin mutfaklarımızda kullandığımız bulaşık deterjanı üzere mutfak kimyasallarından ve atıklarından uzak bir noktada depolamaya dikkat etmek mümkün zehirlenmelerin önlenmesini sağlayacaktır. Evlatlarımızın da ulaşmasını engelleyecek formda yerleştirmek aile güvenliği bakımından da gereklidir.