Oksijen, besin hususları ve hormonlar başta olmak üzere bedende birçok hususun taşınması kan sirkülasyonu vasıtasıyla gerçekleşir. Kan dolanımında oksijen taşınmasından sorumlu hücreler kırmızı kan hücresi (eritrosit) olarak isimlendirilirken, bağışıklıktan sorumlu hücreler beyaz kan hücresi (lökosit), pıhtılaşmadan sorumlu hücreler ise trombositler olarak isimlendirilir. Bu hücreleri ve vazifelerini olumsuz istikamette etkileyen durumlar kan rahatsızlıkları olarak tabir edilir. Medicana Avcılar Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı , Uzm. Dr. Adnan Özdolap çeşitli kan hastalıkları hakkında detaylı bilgi verdiler.
Kan Hastalıkları Nedir?
Dr. Adnan Özdolap, ‘’ Deveran sisteminde yer alan hücrelerin sayısını ve yerine getirdikleri işlevlerini olumsuz istikamette etkileyen her türlü durum kan hastalıkları içerisinde kıymetlendirilebilir. Örnek olarak eritrosit olarak isimlendirilen kırmızı kan hücrelerinin sayısının azalmasına ve hasebiyle kanda taşınan oksijen ölçüsünde azalma ile sonuçlanan durumlar anemi (kansızlık) olarak bilinen kan hastalığına neden olur. Hücrelerin sayısının azalmasına neden olabilecek durumların başında beslenme yetersizlikleri gelir. Bu hücrelerin kemik iliğinde üretilmesi için gerekli olan folik asit ve B12 üzere vitaminlerin eksiklikleri halinde anemi tablosu meydana gelebilir. Eritrositlerin içerisinde yer alan hemoglobin isimli demir içeren protein yapısı; akciğer, kalp ve dokular ortasında oksijenin taşınmasında vazife alır. Hasebiyle beslenme ile bedene gereğince demir alınamaması halinde hemoglobin üretilemez ve kansızlık meydana gelir. Hemoglobin ile ilgili bir öteki kan hastalığı olan talasemide ise sorunun kaynağını olağandışı yapıda üretilen hemoglobin molekülü oluşturur. Hemoglobin üretimi ile ilgili genlerdeki bir mutasyon sonucu meydana gelen talasemi hastalığı ailesel geçiş gösteren genetik hastalıklar ortasında yer alır.’’ diye söz etti.
Trombosit Sayısının Azalması Risklidir
Birtakım DNA mutasyonları kemik iliğinde çok ölçüde kırmızı kan hücresi (eritrosit) üretimi ile sonuçlanabilir. Dr. Adnan Özdolap, polisitemia vera olarak söz edilen bu rahatsızlıkta kanın akıcılığının azalmasının pıhtılaşmaya karşı yatkınlık ile sonuçlanabileceği için dikkatli olunması gerektiğini vurguladı.Pıhtılaşma ile ilgili problemlere neden olan kan hastalıklarında asıl etkilenen hücreleri trombositler oluşturur. Trombositlerin sayısının olağanın çok altına düşmesi halinde küçük travmalarda bile pıhtılaşmanın gecikmesi nedeniyle çok kanamalar görülebilir. Birebir vakitte trombosit sayısının azalması, kişiyi iç kanama açısından da riskli duruma sokar. Trombosit sayısında azalma dışında bu hücrelerin pıhtılaşma misyonunu yerine getirmesi için gerekli olan çeşitli protein yapıdaki faktörlerin eksikliği halinde ise hemofili olarak isimlendirilen kan hastalığı meydana gelir. Kanamaya yatkınlık ile seyreden hemofili hastalığı talasemi hastalığı üzere genetik geçiş gösteren hastalıklar ortasında yer alıyor. Trombositlerin sayısının olağanın çok üstünde olması halinde ise pıhtılaşmaya karşı yatkınlık oluşur. Büyük damarlarda oluşabilecek pıhtılar, kalp ve beyin üzere yapılara giden kan dolanımını engelleyerek inme ya da kalp krizi üzere durumlar ile sonuçlanabileceği için ehemmiyet arz eder. ‘’
Çok Terleme, Lenf Bezlerinde Büyüme Lösemi Belirtisi Olabilir
Dr. Özdolap, ‘’ Bağışıklık sisteminin değerli bir modülü olan beyaz kan hücrelerinin sayısının azaldığı durumlarda ise beden direnci düşer ve enfeksiyon hastalıklarına yatkınlık artar. Kemik iliğini etkileyen çeşitli hastalıklarda, dalağın çok aktivite göstermesi halinde yahut kemoterapi tedavisi sonrasında lökopeni olarak isimlendirilen beyaz kan hücre sayısının azalması meydana gelebilir. Lökosit sayısının olağanın üstüne çıkması ise lösemi olarak isimlendirilen kan kanseri hastalığında görülebilir. Lakin lösemide kemik iliğinde daima bölünerek sayıları olağanın çok üstüne çıkan beyaz kan hücreleri tam olarak işlev gösteremez. Bilhassa geceleri meydana gelen çok terleme ve boyun yahut koltuk altı bölgesindeki lenf bezlerinde meydana gelen büyümenin, şahısta lösemi varlığına dair ileri araştırmalar gerektiren bulgular olduğunun altını çizdi.