Beyazıd Yangın Kulesi Ve Köşklüler

Beyazıd Yangın Kulesi Ve Köşklüler beyazıt yangın kulesi 1549310458 1549310458 beyazidyanginkulesivekoskluler5c5899ff2a5debeyazidyanginkulesivekoskluler5c5899ff2a5de http:4bpblogspotcom0gvfx3A9KkSWiO3ljTqrIAAAAAAAAAGw7WCTHoIj52cs400beyazitkulesiİstanbul'da yangın, şehrin her tarafının görülebildiği üç noktadan, Beyazıt Yangın Kulesi, Galata Kulesi ve İcadiye (Vaniköy tepesi) yangın kulesinden izleniyordu Galata kulesi hariç öteki iki kule yangın gözetleme nedeniyle yapılmıştır Beyazıt Yangın Kulesinden bütün İstanbul, Kadıköy'den Vaniköy'e dek Anadolu yakası ile Bebek'e kadar olan Rumeli yakası, Galata Kulesinden kendi civarı ve Eyüp tarafı, Icadiye Yangın Kulesinden ise Vaniköy ve Bebek'ten öte Boğazın iki yakası gözetleniyordu Yangın, Beyazıt Kulesi'nden gündüz sarkıtılan sepetlerle, Galata kulesine asılan bayraklarla ve geceleri de fener yakılarak haber verilirdi Bu bayrak ve fenerleri görebilen Icadiye Kulesi top atisi yaparak yangını tüm İstanbul?a duyururdu Top sesini duyan İstanbul halkı yangının semtini öğrenmek için köşklüleri beklerdi Ilk gözcülük yapma kulesi 1750 de Küçükpazar yangınından sonra Alakapusunda Yeniçeri Ağası Sarayı yanına yapılmış ve yanmıştır Bu saray tekrar yapılırken yangın gözetlemek için bundan başka ahşap kule ek edilmiş, bu kuleye yangın köşkü gözcülerine de köşklü adi verilmiştir Bu tarihten sonradan 1923 yılına değin kulelerde gözcülük yapma yapan ve yangını duyuran kişilere köşklü adı verilmiştir Beyazıt Yangın Kulesinde 20, Galata Kulesinde 18 ve Icadiye Yangın Kulesinde 3 köşklü bulunurdu Köşklüler koşarlı delikanlılardan seçilirdi Köşklülerin kuvvetli, kaslı, gösterişli ve ayağına tez kimselerden olması tercih edilirdi Ayaklarının koşarlı olmasından diğer yapılarının da iri olmasına dikkat edilirdi Çoğu Kaz dağlı, Alanyalı, Bozkırlı delikanlılardandı tümü bekar uşaklarıydı Kulelerdeki odalarda yatar kalkarlardı Ayaklarına karakaçan denilen tulumbacı yemesi giyerler, tulumbacı kesimi bol paçalı siyah veya kurşuni pantolon giyerlerdi Asker gibi kılıç taşır, bellerine toka takarlardı Önceleri Babi Seraskeri sonrada zaptiye Nezareti tarafından, baş ağaya 6, ikinci ağaya 4, üçüncü ağaya 3, çavuşlara 3, neferlere de birer çift nefer tayini verilirdi Giysilerini kendileri yaptırırdı Omuzları apoletli, kırmızı renkli dik yakalı, sari düğmeli ceketleri Şehremaneti (Belediye) tarafından verilirdi Ellerinde, püsküllü ucu süngü gibi parlayan bir kargı olurdu Bunu köpeklerden korunmak için kullanırlardıGeceleri ise iskemle fener denilen muşambadan akordeon bir fener taşıyarak dolaşırlardı Uğradıkları yerlerde durur sopanın civarda dönerek ?Yangınnnnnnn Vaaaarrrrrrrrrrr? Galoncu Kullugundaaaaaaaa Yangınnnnnnn Vaaarrrrrrrrrr? seklinde bağırırlardı Sopanın civarda dönerek bağırmalarının nedeninin fazla seri koştukları için aniden durmalarının kalp açısından uygun olmadığı için olduğu söylenmektedir Köşklüler yangın yerini kısa bir şekilde haber verdikten daha sonra yollarına devam ederlerdi Yolda köşklüye rastlayanların ve yangın yerini öğrenmek isteyenlerin uğur ola köşklü demeleri gerekirdi Yanlışlıkla yangın nerede dediklerinde yangın senin diye küfürü yerlerdi Köşklüler İstanbul'un semtlerini kız ve oğlan olarak sembolleştirmişlerdi Kız tarafı Galata ve Boğaziçi, oğlan tarafı ise diğer semtlerdi Yangının nerede olduğunu öğrenmek isteyenlerin bazısı da kızın mi, oğlun mu oldu diye sorarlardı Bir Takım kimseler gece meydana çıkan yangınlardan haberdar olabilmek için köşklülere belirtilmiş bir vergi öderler, köşklüler de yangının yerini gece onların kapılarına önene kadar gelerek haber verirlerdi Nöbetçi olduğu zamanlarda da kulede dolaşarak etrafı gözetler, yangın görülüp semti belirli olduktan sonradan kendisine verilmiş olan bölgenin sınırına değin giderlerdi Gündüzleri yalnızca devlete ait daire ve karakollara ve geceleri karakollara ve semt bekçilerine uğrarlardı Kuskusuz yangın kuleleri içinde en fazla bilineni Beyazıt Yangın Kulesidir Beyazıt Kulesi öncelikle 1749 da ahşap olarak yapılımı ve 1756 zeka büyük Cibali yangınında bu kulede yanmış ve yenisi yeniden ahşaptan yapılmıştır 1826 da Yeniçeri ocağının kaldırılması esnasında, Tulumbacı ocağı da kaldırılarak kule yıktırılmıştır Benzer sene meydana çıkan Hoca Paşa yangınından sonradan bir kere daha ahşap olarak yenilenmiştir Lakin bu defa da yeniçeri yandaşları göre yakılmıştır Bunun üstüne 1828 de IIMahmut emriyle bu kere kagir olarak Yıl Kerim Balya'ya yeni kule yapılması emredilmiştir Kulede; Ilgi pusunda idi yangın köşkünün mekanı Eski Saraya nakledüp bulmuş anda kararı Ezcümle bu kale heman ahşap idi olnagehan Yangın köşkü iken yandı naru kaza edüp suzan Minareyi Süleyman yangın köşkü olup tahsis Nice eyyam karar edüp hademesine bit tahsis Sultan Mahmud adli kim yapı iddi misli hadid Kagir yapturup kalesini olgazi eyledi tecdid biçiminde sürekli uzun bir kitabe bulunmaktadır Buradan anlaşıldığına kadar ahşap yangın kulesi yandığı zaman Süleymaniye Camisinin minareleri bir süre yangın gözcülük yapma nedeniyle kullanılmıştır Beyazıt Yangın Kulesi, Nöbetçi katı, Göze Çarpan katı, Sepet katı ve Bayrak katı edinmek üzere dört kattan oluşmuştur Yüksekliği 85 m dir Gözcülük Yapma yerine dek 180 basamak ve gözcülük yapma yerinden en üste kadar 76 basamak olmak üzere toplam 256 ahşap basamaktan ibarettir Ilk yapımında geniş saçaklı külah biçiminde ahşap bir örtü ile sonlanmakta idi 1849 da değiştirilerek bugünkü sekizgen planlı ve yuvarlak pencereli üç kat eklendi 1889 da da kulenin üstüne demirden bir gönder dikildi Gönderin yüksekliği 13 metredir Kule, 1894 depreminde kısmen zarar görmüş ve aslına uygun olarak onarılmıştır Başlıca duvarları tastan üretilmiş olan kulenin iç merenleri ahşaptır Kule, köseleri yuvarlatılmış kesik piramit bir taban üzerinde yükselmektedir Profilli ve geniş bir tabladan sonra, kulenin gövdesi soğan biçimli bir taban öğesi ile başlamaktadır Taban, pilastr biçimi eğrisel dilimlerle bölümlenmiştir Dilimlerin daha alçak başlarında ve gövdeye geçtikleri üst kesimlerinde sarmalar vardır Dilimler tepede hem dışa içten kıvrımlıdır Bu şekillendirme ile taban kesimi, yapraksı bir çanak görünümündedir Tabanda başlayan dilimler gövdede pilastr olarak devam ederler Gövdede halka görünümleri veren profilli kuşaklamalar vardır Kule gövdesi üstte tekrar çanak biçiminde konsollu bir öğe ile son bulur Dairesel biçimli gözetleme katı burasıdır Yarim daire kemerli pencereler çepeçevre sıralanmıştır Gözetleme katının üzerinde genişletilmiş bir tabla ve teras vardır Kulenin iki yanına ikişer sepet, geceleri iki yanına birer kırmızı fener asıldığı zaman yangın Haliç'ten Yeşilköy'e dek olan kesimde, gündüzleri iki yanına birer sepet asılırsa ya da geceleri tek yeşil fener yakılırsa Anadolu yakasında, kulenin bir yanında iki bir yanına bir sepet, geceleri iki yanına birer adet beyaz fener asılırsa Haliçten itibaren Beyoğlu tarafında ya da Boğazın Rumeli tarafında yangın çıktığı anlaşılırdı Yangın sönünceye değin sepetler ve fenerler asılı kalırdı Sepetler 1934 yılına kadar yangınlarda sarkıtılmış ve sonra kaldırılmıştır YANGIN YERİ GÜNDÜZ GECE HaliçYeşilköy arasında İki yanına ikişer sepet İki yanına birer kırmızı fener Anadolu Yakasından İki yanına birer sepet Bir yanında yeşil fener BeyoğluBoğazlar Bir yanına bir, öteki yanında iki sepet İki yanında birer beyaz fener Kulenin köşklüleri Ağa ünvanınada bir zabitin emrinde idiler Beyazıt kulesinin geleneklerinden, yangını gören nöbetteki köşklü Ağa bir çocuğun oldu derdi Ağa da sorardı kız mi oğlan mı?, Anadolu yakası, Beyoğlu ve Boğazın Rumeli yakası yangınları kız, İstanbul içi yangınları da oğlandi Haberi bölge Ağa anında kalkar, dolaptan bir çanak maytap çıkarıp yakarak Icadiye yangın kulesine haber verir ve Icadiye'den yedi pare top atılarak yangın bildiri edilirmiş Havanın açık olduğu zamanlarda, Aksaray ve Beyazıt civarındaki yangınları Kule görevlileri göre birincil haber verilmesi ara sıra olmuştur Hatta 1962 yılında Büyükada'da meydana gelen bir yangının gözetleme yapan itfaiyeci göre sokağına kadar belirlemiştir Fakat havanın sisli ve yağışlı olduğu zamanlarda görünürlük pozitif olmamaktadır Beyazıt kulesi Cumhuriyet döneminde de kullanılmıştır Yangın gözcülük yapma amacının yanına hava durumu Beyazıt Kulesindeki ışıklarla belirtilmiştir 1995 senesine dek, Beyazıt kulesinin ışıkları mavi yandığı zaman açık, yeşil yandığı süre yağmurlu ve sari yandığı süre sis ve kırmızı yandığı süre kar yağacağını açıklama etmiştir Galata ve Unkapanı köprülerinin açıkkapalı konumları da geceleri sabaha karşısında saat dörtle altı aralarında kulede yeşil ışık yandığı süre, Haliçteki gemiler Marmara denizine, kırmızı ışık yandığı vakit Marmara denizindeki gemiler Haliç'e, çift kırmızı yandığı zaman ise köprülerin kapalı olduğu belirtilmekteydi Teknolojinin gelişmesiyle Kule önemini kaybetmiştirGünümüzde durmadan iki itfaiyeci nöbet tutmaktadır, lakin bu nöbet Kuleye sahip olmaktan ileriye gidememektedir