Beyin Absesi
Serebral (beyin ) absesi hemen daima vucutta bir başka bolgedeki bir infeksiyon odağından kaynaklanır Bunlar arasında birinci sırada paranazal sinuslerin ve kulak boşluklarının infeksiyonu gelir Akciğer abseleri ve bronşektazi de onemli bir grubu oluşturur Bir diğer buyuk grup da akut bakteriyel endokardit komplikasyonlarıdır Cok daha seyrek olarak da pelvik infeksiyonlar, osteomiyelit, diş absesi gibi fokal infeksiyonlar sorumludur Olguların sadece % 10 kadarında travma ve intrakranyal cerrahi girişimler sorumludur Serebral abselerin ucte biri fokal yayılma ile duranın aşılması veya serebral venoz dolaşımın invazyonu ile gercekleşir; bu durumda abse lokalizasyonu primer infeksiyona komşuluk gosterir Uzak bir kaynaktan hematojen yolla yayılma ise olguların ucte birinde sozkonusudur (metastatik abse) En sık serebral abse etkenleri arasında anaerob veya mikroaerofilik streptokoklar, bakteriodes gibi diğer anaeroblar, stafilokoklar, aktinomyces, nocardia yer alır Mantarlar da abse yapabilirler
Patoloji, klinik ve radyolojik bulgular:
Başlangıcta lokalize inflamatuvar eksuda, damarlarda septik trombozlar ve lokosit kumeleri gozlenir Bolge hiperemiktir ve interstisyel odem vardır Henuz abse sınırlarının tam kesinleşmediği bu aşamaya serebrit adı da verilir Bu aşamada başağrısı, ateş, fokal norolojik bulgular, epileptik nobetler gorulebilir İlk 13 gunu iceren erken serebrit doneminde BT’de cevre dokudan hafifce daha duşuk dansitede belli belirsiz bir alan ve duzensiz kontrast tutulumu gorulebilir Sonraki hafta icinde (gec serebrit donemi) yavaş yavaş cevresel kontrast belirmeye başlar Daha sonra ortada nekrotik bir alan meydana gelir, cevresinde de fibroblastlar prolifere olarak kapsulu meydana getirirler; boylelikle abse sınırlanmış olur Ama tedavi edilmezse abse genişleyebilir veya cevresinde yavru abseler oluşabilir Bu aşamada başağrısı şiddetlenir, bulantı kusma gibi kafa ici basınc artışı bulguları eklenir, ancak ateş gerileyebilir Nobetler gorulebilir Zamanla absenin bulunduğu bolgeye gore değişebilen fokal norolojik bulgular (bakınız: semiyoloji bolumu), papillodem ve uyanıklık kusuru gelişir Bu sırada nororadyolojik olarak abse daha iyi gorulebilir hale gelmiştir: BT’de ortası hipodens, cevresi halka şeklinde kontrast tutan, onun da cevresinde yaygın ak madde odemi bulunan bir lezyon şeklinde gorulur Eğer suppurasyon subdural veya epidural aralığa sınırlıysa, nororadyolojik olarak kitle etkisi gosteren subdural veya epidural effuzyon şeklinde gorulur
Serebrit aşamasında lomber ponksiyon yapılırsa, basınc biraz artmış bulunabilir; birkac yuze kadar lokosit bulunabilir; notrofil oranları değişkendir; protein duzeyi genellikle 100 mgdl’nin uzerindedir; şeker normal sınırlardadır Genellikle sedimentasyon hızı artar Abse geliştikten sonra lomber ponksiyon yapılmasının serebral veya serebellar herniasyon riski taşıdığı icin kontrendike olduğu unutulmamalıdır
Tedavi:
Yapılabilirse stereotaktik aspirasyon ve kultur ile hem tanı doğrulanabilir hem de sorumlu ajan belirlenebilir ve spesifik olarak tedavi edilebilir Bunun mumkun olmadığı durumlarda ise ampirik tedavi uygulanır Serebrit fazında yakalanmışsa, uygun antibiyotik tedavisi ile iyileşme şansı yuksektir Penisilin G 2024 milyon unitegun ve ek olarak 46 grgun kloramfenikol veya metranidazol (15mgkg bolus ardından 4 x 500 mg) veya alternatif olarak ucuncu kuşak sefalosporin ile metranidazol verilebilir Eğer kafa travması veya cerrahi girişim oykusu varsa stafilokoklara yonelik olarak penisilinaza direncli penisilin turevleri, penisilin alerjisi olanlarda da vankomisin verilmelidir Eğer hasta immunkompromize ise mantar abseleri de akla gelmelidir Odeme ve kitle etkisine yonelik olarak intravenoz mannitol ve deksametazon verilebilir Cerrahi girişimin gerekliliği ve uygulanma şekli tartışmaya acık bir konudur Eğer tedavi altında klinik tablo kotuleşirse stereotaktik veya acık cerrahi girişimle abse aspirasyonu gerekebilir Sadece soliter, yuzeyel, iyi sınırlanmış ve yabancı cisimle ilişkili abseler cerrahi eksizyon adayıdır
Serebral (beyin ) absesi hemen daima vucutta bir başka bolgedeki bir infeksiyon odağından kaynaklanır Bunlar arasında birinci sırada paranazal sinuslerin ve kulak boşluklarının infeksiyonu gelir Akciğer abseleri ve bronşektazi de onemli bir grubu oluşturur Bir diğer buyuk grup da akut bakteriyel endokardit komplikasyonlarıdır Cok daha seyrek olarak da pelvik infeksiyonlar, osteomiyelit, diş absesi gibi fokal infeksiyonlar sorumludur Olguların sadece % 10 kadarında travma ve intrakranyal cerrahi girişimler sorumludur Serebral abselerin ucte biri fokal yayılma ile duranın aşılması veya serebral venoz dolaşımın invazyonu ile gercekleşir; bu durumda abse lokalizasyonu primer infeksiyona komşuluk gosterir Uzak bir kaynaktan hematojen yolla yayılma ise olguların ucte birinde sozkonusudur (metastatik abse) En sık serebral abse etkenleri arasında anaerob veya mikroaerofilik streptokoklar, bakteriodes gibi diğer anaeroblar, stafilokoklar, aktinomyces, nocardia yer alır Mantarlar da abse yapabilirler
Patoloji, klinik ve radyolojik bulgular:
Başlangıcta lokalize inflamatuvar eksuda, damarlarda septik trombozlar ve lokosit kumeleri gozlenir Bolge hiperemiktir ve interstisyel odem vardır Henuz abse sınırlarının tam kesinleşmediği bu aşamaya serebrit adı da verilir Bu aşamada başağrısı, ateş, fokal norolojik bulgular, epileptik nobetler gorulebilir İlk 13 gunu iceren erken serebrit doneminde BT’de cevre dokudan hafifce daha duşuk dansitede belli belirsiz bir alan ve duzensiz kontrast tutulumu gorulebilir Sonraki hafta icinde (gec serebrit donemi) yavaş yavaş cevresel kontrast belirmeye başlar Daha sonra ortada nekrotik bir alan meydana gelir, cevresinde de fibroblastlar prolifere olarak kapsulu meydana getirirler; boylelikle abse sınırlanmış olur Ama tedavi edilmezse abse genişleyebilir veya cevresinde yavru abseler oluşabilir Bu aşamada başağrısı şiddetlenir, bulantı kusma gibi kafa ici basınc artışı bulguları eklenir, ancak ateş gerileyebilir Nobetler gorulebilir Zamanla absenin bulunduğu bolgeye gore değişebilen fokal norolojik bulgular (bakınız: semiyoloji bolumu), papillodem ve uyanıklık kusuru gelişir Bu sırada nororadyolojik olarak abse daha iyi gorulebilir hale gelmiştir: BT’de ortası hipodens, cevresi halka şeklinde kontrast tutan, onun da cevresinde yaygın ak madde odemi bulunan bir lezyon şeklinde gorulur Eğer suppurasyon subdural veya epidural aralığa sınırlıysa, nororadyolojik olarak kitle etkisi gosteren subdural veya epidural effuzyon şeklinde gorulur
Serebrit aşamasında lomber ponksiyon yapılırsa, basınc biraz artmış bulunabilir; birkac yuze kadar lokosit bulunabilir; notrofil oranları değişkendir; protein duzeyi genellikle 100 mgdl’nin uzerindedir; şeker normal sınırlardadır Genellikle sedimentasyon hızı artar Abse geliştikten sonra lomber ponksiyon yapılmasının serebral veya serebellar herniasyon riski taşıdığı icin kontrendike olduğu unutulmamalıdır
Tedavi:
Yapılabilirse stereotaktik aspirasyon ve kultur ile hem tanı doğrulanabilir hem de sorumlu ajan belirlenebilir ve spesifik olarak tedavi edilebilir Bunun mumkun olmadığı durumlarda ise ampirik tedavi uygulanır Serebrit fazında yakalanmışsa, uygun antibiyotik tedavisi ile iyileşme şansı yuksektir Penisilin G 2024 milyon unitegun ve ek olarak 46 grgun kloramfenikol veya metranidazol (15mgkg bolus ardından 4 x 500 mg) veya alternatif olarak ucuncu kuşak sefalosporin ile metranidazol verilebilir Eğer kafa travması veya cerrahi girişim oykusu varsa stafilokoklara yonelik olarak penisilinaza direncli penisilin turevleri, penisilin alerjisi olanlarda da vankomisin verilmelidir Eğer hasta immunkompromize ise mantar abseleri de akla gelmelidir Odeme ve kitle etkisine yonelik olarak intravenoz mannitol ve deksametazon verilebilir Cerrahi girişimin gerekliliği ve uygulanma şekli tartışmaya acık bir konudur Eğer tedavi altında klinik tablo kotuleşirse stereotaktik veya acık cerrahi girişimle abse aspirasyonu gerekebilir Sadece soliter, yuzeyel, iyi sınırlanmış ve yabancı cisimle ilişkili abseler cerrahi eksizyon adayıdır