Beyin Sağlığı ve Bilişsel Gerileme

Yeterli kan akışı ile desteklenen dinç bir beyin daha uzun ve daha batmış bir hayat sürmek için gereklidir Beyin sağlığı bireylerin, ailelerin ve toplulukların jurnal yaşamlarını ve ilerlemesini etkileyen fikir, planlı eylem ve şehvetli bağlantıları sağlar Dinç bir beyin şunları yapabilir::wwwbilgiustamcomresimler201901d218300x152alt 300 152 Uyarıları olmak ve duyularımızdan gelen girdileri tanımak *Öğrenmek ve anımsamak *haberleşmek *Sorunları çözmek ve kararlar saptamak *Hareketi desteklemek *Duyguları aranje etmek Amerikan Kalp Derneği ( American Heart Association) ölçülebilir, izlenebilir ve değiştirilebilir olduğunu söylemekle ideal beyin sağlığını tanımlamakta daha ileri gitmiştir Bu önemlidir çünkü araştırmacılar ve politika yapıcılar hayat beklentisi arttıkça ve nüfus yaşlandıkça demansın etkisini azaltma yönünde ilerleme kaydedilebilir Beyin sağlığını destekleyen kayda değer faktörlerin ölçülmesi konusu ilk önce Amerikan Heart Association (AHA) kadar ele alınmıştır İdeal beyin, yürek ve damar sağlığının değerlendirilmesinin aslen Amerikan Yürek Birliği göre geliştirilen yedi ölçüt (Yaşamın kolay 7 kuralı) ile yapılması önerilmektedir Hayatın kolay 7’si, 4 ideal afiyet davranışını ve üç ideal sağlık faktörünü içerir: Sigara içilmemesi *İdeal seviyelerde maddi aktivite *Mevcut kurallara yerinde sağlıklı besin *Siklet: gövde kitle indeksinin 25 kg m2’den küçük olması *Müdahale edilmemiş kan basıncının 120 80 mm Hg’nın altında olması *Müdahale edilmemiş toplam kolesterolün 200 mg dL’den az olması *Açlık kan şekerinin 100 mg dL olması h3Beyin Sağlığını Değerlendirmek Niçin Önemlidir?:wwwbilgiustamcomresimler201901d82alt 299 168h3 Beyin sağlığını ölçebilmek, politika yapıcıların nüfusun gelecekteki ihtiyaçlarını planlamasına tezgâhtar olacaktır Uzmanlara kadar muhtemelen hayat beklentisi arttıkça bilişsel bozukluk ve demans yaygınlaşacaktır Bu şart şüphesiz yaşlılar için barınma, emekli aylığı, halk müziği sağlığı gibi genel sağlık planlamalarında güçlük yaşatacaktır Bilişsel bozulma ve demans riski taşıyanlara daha etkili bir bakım uygulanarak bu zorluklar büyük ölçüde hafifletilebilir h3Gençken Niçin Beyin Sağlığını Düşünmeye Başlamalıyız?h3 Gelişmekte olduğunu hissetmeseniz de arterioskleroz ( damar sertliği), kalp hastalığı, felç ve demansın altında yatan atardamarların daralması çocuklukta başlayabilir Amerikan Kalp Derneği, insanları yaşamları boyunca arterlerini, kalplerini ve beyinlerini olası olduğunca sağlıklı tutmaya çağırmaktadır h3Bilişsel Gerileme Nedir?:wwwbilgiustamcomresimler201901d515alt 275 183h3 Bilişsel gerileme ya da bunama, düşünme, hatırlama, dikkat etme, iletişim kurma, problem çözme, karar verme ya da duyguları düzenleme becerisinde bir eksikliktir Demansın veya bunamanın karşılıklı nedenleri felç, vasküler demans, Alzheimer hastalığı ve kafa travmalarıdır Çoğu birey bilişsel gerilemeyi yaşlıların hastalığı olarak düşünür, fakat daha genç yaş gruplarında gelişmeye başlayabilir Bazı bireyler mükemmel beyin fonksiyonlarını ileri yaşlarda da sürdürebilir bu nedenle beyne iyi bakmaya olası olduğunca erken açılmak fazla önemlidir h3İnme (Felç) Demansa Nasıl Sebep Olur?h3 Beyin, sürükleyici çalışması için yeterli kan akışına gereklilik duyan karışık bir organdır İnme ya da felç beyne giden arterlerdeki tıkanmalardan ya da beyindeki bir kan damarının yırtılmasından kaynaklanır Beynin bloke edilen ya da yırtılmış atardamar kadar beslenen bir kısmı, kan akışı süratli bir şekilde geri döndürülmezse zarar görür İnme derecesi ya da demans türü beynin hangi bölgelerinin etkilendiğine bağlıdır h3Demans Nedir? Alzheimer Bir Demans Çeşidi Midir?:wwwbilgiustamcomresimler201901d415alt 280 180h3 Demans yaşın ilerlemesiyle görülen, ilerleyici de olabilen, davranışlarda, beyin kapasitesinde, günlük yaşamın sürdürülmesinde zorluk biçiminde ortaya çıkan bir yetersizliktir Amnezi tekrar tekrar bir demansa dikkat çekici etmemektedir Demansta hafıza problemlerinden başka cihaz kullanımı, söylev gibi beceriler de bozulmakta, jurnal hayat olumsuz etkilenmektedir Demans çeşitlerinden biri de Alzheimer’dir Alzheimer demansa niçin olsa da diğer çoğu rahatsızlık da demansa niçin olabilir Alzheimer’de en ilk önce hafıza etkilenir Zamanla tabloya unutkanlıktan başka kendi başına giyinememe, yönünü bulamama, idrarını tutamama, yargıya varamama, düşünce yürütememe gibi bozukluklar da eklenir Yaşlanma Alzheimer’ın en manâlı sebebidir Kalıtımsal kökenli olan Alzheimer erken bir yaşta ortaya çıkabilmektedir h3Vasküler Demans (VaD) Nedir?:wwwbilgiustamcomresimler201901d72alt 286 176h3 İlerleyici demansın en yaygın nedeni vasküler demanstır Bu demans çeşidi 65 yaş aşağı olan kişilerde arada bir görülür Bu demans türü beyne giden kan akışının azalmasından kaynaklanır tansiyon yüksekliği, yürek krizi, kalp yetmezliği, yüksek kolesterol, felç ya da damarsal bozukluklar damar tıkanıklığına niçin olur Tıkanan, daralan atar damarlarda kan akışı azalır Bu sürece arterioskleroz denir Nöronlara ( asap hücrelerine) ulaşan kan azaldığında ya da durduğunda hücreler hasar görmekte ve işleyişleri bozulmakta ya da ölmektedir Vasküler demansın belirtileri Alzheimer’dan daha erken ortaya çıkar Sigara içenler, hipertansiyonlular, koroner yürek hastası olanlar, kalp ritm bozukluğu yaşayanlar, diyabetliler vasküler demans riski altındadır h3Demansın Maliyeti Nedir?h3 Amerika Birleşmiş Devletleri’nde Alzheimer hastalığı ve öteki demanslar (bunamalar) bakım giderleri kanserden daha büyük ve kalp hastalığına eşit olan fiyatı yüksek hastalıklar arasındadır 2019 yılında demans için sağlık durumu bakımı, uzun vadeli bakım ve bakımevlerine yapılan ilk elden ödemeler 203 milyar doları bulmuş ve sakatlığa, yaşlı ahali arasında uzun süreli bakım ihtiyacına en büyük katkıda yer alan kronik rahatsızlık demans olmuştur Bilişsel bozukluk için ilk elden bakım maliyetleri toplam parasal maliyetlerin sadece bir kısmını oluşturur 2011 yılında 15 milyondan artı Amerikalı demanslı aile üyelerine görmek için haftada sıradan 21,9 saat harcamıştır Tahmini yıllık idareli maliyet ise 215 milyar doları geçmiştir Bu rakama bakıcılar ve diğer aile üyelerine yüklenen gerginlik dâhil değildir h3Bunama (Demans) Kaç Kişide Vardır?h3 2010 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ndeki 3,9 milyon insanın demanslı olduğu tahmin edilmekte ve bu sayının nüfus yaşlandıkça artması beklenmektedir Halen dünyada 47 milyondan pozitif Alzheimer hastası bulunmaktadır Rakamların önümüzdeki 10–30 yıl içinde ikiye hatta üçe katlanması beklenmektedir Türkiye’de bir demans türü olan Alzheimer ile uğraş edenlerin sayısı 600000 arasındadır h3Alzheimer Nedir, 7 Kolay Adımla Nasıl Önlenebilir?:wwwbilgiustamcomresimler201901d65300x210alt 300 210h3 Hafif bilişsel bozuklukların görüldüğü bireylerin % 100’e yakını Alzheimer hastalığına yakalanmaktadır Kan akıntı hızının düşük olması, glikozun eksik kullanımı, şeker hastalığı, kolesterolün yüksekliği, sigara kullanımı, yüksek tansiyon, sosyal ilişki ve egzersiz yetersizliği gibi durumlarla hafif bilişsel bozukluk (HBB) aralarında bir bağıntı bulunmaktadır Oysa en esas olası risk ilerleyen yaştır Gündelik hayatta yapılacak basit egzersizler, bulmaca çözmek, bilgisayar oyunu oynamak gibi beyin antremanları bilişsel uyarılmayı artırmakta, HBB ve Alzheimer gibi durumların gerilemesine, süre etkisinin ötelenmesine katkıda bulunmaktadır Araştırmacılara göre yaşlıların yapabileceği kolay jurnal egzersizler ile görsel akıl da gelişmektedir:wwwbilgiustamcomresimler201901d318300x187alt 300 187 Alzheimer hastalığı beynin bir takım bölümlerinin küçülmesine (atrofi) neden olan ilerleyici bir nörodejeneratif hastalıktır Bazı kalıtımsal faktörlerle ilişkilidir, ancak hastalığın kesin nedeni hala anlaşılmamıştır Bilimsel araştırmalardan meydana çıkan sonuca göre fiziksel aktivite, kan basıncını kontrol etmek, sağlıklı bir perhiz ve sigarayı teslim etmek gibi vasküler tehlike faktörlerinin yönetimi Alzheimer hastalığının önlenmesine yardımcı olabilmektedir Alzheimer riskini eksilmek ve beyin sağlığını korumak nedeniyle Alzheimer Derneği kadar önerilen sosyal bakımdan meşgul elde etmek gibi psikososyal önlemler Amerikan Kalp Derneği (American Heart Association: AHA) kadar da kabul edilir h3Ya Genç Değilsek?h3 Hayatın basit 7’sini takip etmek her yaşta kalbinize ve beyninize üstünlük sağlayacaktır Kişi ateroskleroz olsa bile 7 adımın izlenmesi hastalığın gelişimini yavaşlatacaktır Kaynakça: :wwwheartorg http:wwwvidenscenterfordemens http:wwwnoronpsikiyatricom