Beyoğlu'ndaki Tarihi Yeraltı Camii Yanına Otel Yapılacak

II. TİBERİOS (578-582) devrinde Haliç'in girişini denetim hedefiyle, akabinde cephane deposu, su sarnıcı üzere çeşitli gayelerle mahzen olarak kullanılan Yeraltı Camii'nin yanına otel yapılıyor.




Beyoğlu'nda yer alan, Osmanlı resmî kayıtlarında Mahzen-i Sultani olarak geçen Yeraltı Camii, Hicret'in 711 yılında Abdülaziz oğlu Ömer tarafından hisar olarak yaptırıldı. II. Tiberios (578-582) periyodunda artan Arap akınlarına karşı Haliç'in girişini denetim maksadıyla kullanılan Yeraltı Camii, tıpkı vakitte Haliç'e girişi önleyen zincirin bir ucunun da bağlandığı yer.

Yer, İstanbul'un Osmanlılara geçmesinden sonra tekrar cephane deposu, su sarnıcı üzere çeşitli hedeflerle mahzen olarak kullanıldı. 1752-1756 yıllarında Köse Bahir Mustafa Paşa tarafından mescide dönüştürüldü. Kule biçimindeki minaresi kısa müddet sonra meydana gelen zelzelede yıkıldığı için Sultan I. Mahmud tarafından yine yaptırıldı. Sahabeden Amr bin el-Âs, Vehb B. Huşeyre ve Tebeu't-tâbiîn'den Süfyân B. Uyeyne'nin makam kabirleri de burada bulunuyor. Üstünde, ahşap bir Türk konağı mimarisinde olan ve 1985'te onarımı yapılan Kıyılar Sıhhat Merkezi Müdürlüğü binası da bulunuyor.

Tarihe tanıklık eden caminin daha evvel bitişiğinde bulunan bina yıkıldı. Yerine otel yapılmak için yıkılan binanın akabinde caminin vücut duvarlarında kemer açıklı kalıntılar ortaya çıktı.

Kültür Varlıklarını Muhafaza Derneği Lideri Serhat Şahin projenin yanlış olduğunu belirtti. Şahin, Kültür Bakanlığı'nın çalışmaları titiz bir biçimde yürütmesini talep etti. Arkeolog Nezih Başgelen ise temel hafriyatı yapılmışken muhakkak yerlerde test sondajları açılarak denetim edilmesi gerektiğini söyledi.

'Bu biçimde devam edilirse doküman nitelikleri yok olur'



Yeraltı Camii yanına yapılacak otel için Kültür Bakanlığı'nın titiz halde çalışma yapması gerektiğini belirten Kültür Varlıklarını Muhafaza Derneği Lideri Serhat Şahin, 'Buranın kesinlikle evrak niteliğinde değerlendirilip, bütün dönemsel tahlillerinin yapılması gerekir. Lakin çok süratli bir inşaat faaliyetine girilmiş. Her şey kanuna uygun fakat buna o denli bakmamak gerekiyor. Arkeoloji Müzesi yetkililerinin biraz daha ayrıntılı işin içine girmesi gerekiyor. Gördüğüm kadarıyla daha evvel bir betonarme bina varmış. Yıkıldıktan sonra bir kalıntı çıkmadı ancak vücut duvarlarındaki kalanları koruyorlar. Mevcut durumda şu an şura kararlarını almış fakat bu yanlış. Olağanda konseyin ve bakanlık yetkililerinin buna daha evvelce yatırımcılara söylemesi gerekiyor. Kültür Bakanlığı'nın burada hassasiyet göstermesi gerekiyor, bizim bakanlık yetkililerinden istediğimiz bu. Proje onaylandı diye bu formda devam edilirse doküman nitelikleri gitgide yok olur. Bu parselizasyonda bir şey çıkmaz ancak diğer parselizasyonda çıkabilir. Önemli olan ana çerçevenin bir bütün olarak yapılması gerekiyor. Kanunların buna nazaran güncellenmesi gerekiyor. Kültür Bakanlığı bu ana çerçeveyi şimdiden belirlerse ve buradaki temel çalışmaları yapıldığı vakit yatırımcının inisiyatifine yahut baht yapıtı burada bir şey bulunduğu vakit yakın çevrelerden bir iki kişinin hassasiyeti ile olmamalı. Konseylere proje sunulmadan evvel burada hafriyat çalışmalarının çok titiz bir halde yapılması lazım. Yatırımcıların da bunu bilerek yatırım yapması lazım. İşi talihe bırakırsanız bilimsellikten uzaklaşıyorsunuz' dedi.

'İstanbul'un tarihi topografyasının en stratejik en kıymetli noktalarından'



Arkeolog Nezih Başgelen ise ortaya çıkan kemerin enteresan olduğunu tabir etti. Başgelen, 'Söz konusu alan İstanbul'un tarihi topografyasının en stratejik en değerli noktalarından biri. Bunun nedeni vaktiyle Haliç'in ağzını kapatan o meşhur zincirin düzeneğinin Yeraltı Camii'nin olduğu yerdeki büyük bir savunma tesisinin bir kısmı olması. Uzun yıllar denizden gelen tehlikelere karşı hem Haliç'teki donanmayı hem de gidiş gelişi kapatması açısından değerli bir sistem. Lakin buradaki geleneğin çok eskiye gittiğine dair elimizde ipuçları var. Hazır bu türlü bir temel hafriyatı yapılmışken buradaki makul yerlerde test sondajları açılarak da daha eskiye gidip denetim etmekte fayda olduğunu söyleyebiliriz. Ortaya çıkanlardan değişik bir kemer gözüküyor. Bugüne kadar her şeyin prosedürlere uygun olarak yapıldığı görülüyor lakin bundan sonrası için muhafaza heyetinin çizeceği yolda gerekli muhafaza önlemlerinin alınmasında fayda var' diye konuştu.