Bilgisayar Tarihi: IBM Ana Bilgisayarlar 40 Yaşında

Bugün bütün büyük şirket, kuruluş, kurum ve
üniversitelerde yaygın olarak kullanılan IBM ana
bilgisayarlar, 7 Nisan 2004 tarihinde 40
yaşgünlerini kutladılar





En büyük bilgisayarlar olarak kabul edilen ana bilgisayarlar,
o zamandan bugüne hatasız, kesintisiz ve sorunsuz bilgi işlem
gücüne gereksinim duyan kullanıcılara sesleniyor ve orta ve
büyük boy şirketlerden üniversitelere, banka ve finans
kuruluşlarından kamu kurumlarına, araştırma kuruluş ve
enstitülerinden uluslararası kuruluşlara kadar pek çok alanda
temel bilgi işlem platformu olarak kullanılıyor

1944 yılından beri bilgisayar geliştiren IBM, 1964 yılında
tasarım konsepti bugünkü ana bilgisayarlarda da kullanılmakta
olan genel amaçlı System360’ı duyurdu IBM’in efsanevi genel
müdürü Thomas J Watson tarafından “IBM tarihindeki en önemli
ürün duyurusu ifadesiyle kamuoyuna tanıtılan System360, o
zaman için 20 yaşında olan bilgisayar endüstrisine çok önemli
bir dizi yenilik getirdi

Kitlesel olarak üretilen ilk ticari ana bilgisayar olması,
sonsuz depolama kapasitesi kullanma olanağını uygun
maliyetlerle sunması, 40’ı aşkın çevre birimi cihazına
bağlanabilmesi, tek bir merkezi yönetim biriminden kontrol
edilebilmesi ve entegre iletişim özellikleriyle System360,
bugünkü anlamıyla ana bilgisayar endüstrisinin doğmasına yol
açtı

Ana bilgisayarlarlar, özellikle hatasız sorunsuz, kesintisiz,
yüksek performanslı bilgi işlem gücüne gereksinim duyan
kuruluşlar için vazgeçilmez teknoloji platformu olmaya devam
ediyorlar IBM’in 1964 yılında başlayan ana bilgisayar
geleneğini günümüzde devam ettiren ve en güçlü sunucu
platformu olarak kabul edilen IBM eServer zSeries ana
bilgisayarlarının adındaki “z harfi “sıfır (zero) hata
toleransını ifade ediyor zSeries, kesintisiz, sorunsuz,
hatasız ve en yüksek performans düzeyinde çalışmak isteyen
kuruluşların ilk tercih ettiği marka konumunda bulunuyor

Bilgisayar çağının ilk yılları

Daha önceki yıllarda üretilen ana bilgisayar sistemleri,
yukarıda sayılan bütün bu özelliklerden yoksun olmanın yanı
sıra, çok pahalı ve yönetimleri çok zor ürünlerdi

1944 yılında ENIAC ile başlayan bilgisayar çağının ilk 20
yılında, maliyetlerine yalnızca devlet kuruluşları ve çok
büyük şirketlerin katlanabileceği bilgisayarlar üretildi Bu
bilgisayarlar çok pahalı olmalarının yanı sıra üretilmelerinin
uzun sürmesi, yönetimlerinin çok karmaşık ve gereksiz derecede
hantal bir süreç gerektirmesi, fonksiyonel bir kullanım ortamı
sunmamaları gibi bir dizi dezavantajı barındırıyorlardı

Bilgisayarlar genellikle şirket ve kuruluşların özel talebi
üzerine üretiliyordu ve kitlesel üretim son derece sınırlı
düzeyde idi 1964 yılına kadar bugün “aile adı altında
toplanan ve üyeleri küçükten büyüğe doğru sıralanarak farklı
güç gereksinimlerini karşılayan bilgisayar serileri
bulunmuyordu System360 öncesinde ana bilgisayarlar, depolama
kapasitelerinin sınırlı ve pahalı olması, herhangi bir çevre
birimi cihazının ancak uzun programlama süreçleri sonrasında
sisteme takılabilmesi, iletişim kapasitelerinin yetersizliği
nedeniyle kullanılan terminal sayısının sınırlı olması ve
genellikle özel amaçlar için geliştirilen ürünler olması gibi
bir dizi dezavantaj nedeniyle yalnızca çok büyük şirket ve
kuruluşlar tarafından kullanılabiliyordu Bütün bu
dezavantajları ortadan kaldıran ürün System360 oldu

System360, bu anlamda bugün halen iş dünyasında ve kurumsal
ortamlarda kullanılmakta olan ana bilgisayar konseptinin
yaratıcısı oldu Bu konsept, yani merkezi bir işlem birimi ve
o birime bağlı depolama birimleri, terminaller, çevre
birimleri mimarisi halen ana bilgisayar dünyasında
kullanılıyor

40 yıllık bir öykü

Kitlesel olarak üretilen ve iş dünyasının gereksinimlerine
seslenen ilk ana bilgisayar serisi olan System360’ın 1964
yılında açtığı yol sayesinde şirket ve kuruluşlar bütün veri
işleme uygulamalarını tek bir sistem üzerinden kontrol etme
imkanına kavuştular Ana bilgisayar kullanıcıları, bugün
“customization sözcüğüyle ifade edilen ve kullanıcının kendi
gereksinimlerine göre, bilgisayar sisteminin konfigürasyonunu
özgürce düzenlemesi anlamına gelen yaklaşımı, System360 ile
birlikte yaşama geçirmeye başladılar

IBM, işi burada bırakmadı ve kendisini bilgisayar
endüstrisinin en tepesine taşıyan bu ürün dizisini
geliştirmeye devam etti 1960’lı yıllara damgasını vuran
System360’tan sonra 1970 yılında satışa sunulan System370
geldi “Çok yüksek performanslı ana bilgisayarlar olarak
tanıtılan System370, ana bilgisayarların orta boy şirket ve
kuruluşlara inmesine neden oldu Kullanım kolaylığının
artması, programlama becerilerinin çeşitliliği ve kolaylığı,
uyumluluk konusunda sağladığı olanaklar sayesinde System370,
iş dünyasının gerçek anlamda “bilgisayarlaşmaya başlamasına
neden oldu

System360 üzerinde geliştirilen uygulamalarla uyumluluk
konusunda sergilediği beceri, yeniden programlama
gerektirmeden yükseltmeye imkan vermesi bu serinin başarısının
temelini oluşturdu Sunduğu fiyatperformans düzeyi ve
uyumluluk özellikleri, ana bilgisayar geleneğinin güçlenerek
sürmesine neden oldu System370 serisi, halen bütün
bilgisayar sistemlerinde kullanılan RAM teknolojisinin
kullanıldığı ilk bilgisayardı Sistemde kullanılan entegre
devreli Silicon and Aluminium Metal Oxide (SAMOS) işlemciler,
daha sonra işlemci teknolojisinde ortaya çıkan muazzam
ilerlemenin ilk habercileri oldu İşlemcilerde çok katmanlı
seramik paketleme teknolojisinin kullanılması, ana
bilgisayarlara binlerce cihazın bağlanabilmesine imkan
sağladı Karmaşık görevlerin, basit parçalara ayrılması ve
böylece her bir parçanın paralel olarak farklı işlemciler
üzerinde yapılmasını sağlayan “pipelining tekniğinin ve
birden çok işlemcinin kullanıldığı ilk bilgisayarlar yine bu
aileden çıktı

System370 serisi, 1970’li ve 80’li yıllar boyunca gelişimini
sürdürdü ve ana bilgisayar dünyasında etkinliğini korudu
Teknolojik gelişmeler sonucunda sistemlerin gücü artar iken,
fiyatlarındaki hızlı düşüş, ana bilgisayarlar satışlarının
1970 – 90 arasında tam anlamıyla patlama yapmasına yol açtı
Bilgisayar çağının bu dönemine “Ana bilgisayarlar Çağı
denilecek kadar yaygınlaştı

1990 yılına gelindiğinde, teknolojik gelişmelerin o günkü
görünümü içinde “Dinazor ana bilgisayarlar çağı sona erdi
değerlendirmeleri yapılır iken, IBM ana bilgisayar serisinin
en önemli yeniliklerinden birisini yaparak System390 serisini
çıkardı Enterprise System9000 dizisini de barındıran bu yeni
seri, ESCON gibi fiber optik kanal mimarisi, çok yoğun devreli
işlemcileri, artan bellek kapasitesi, entegre şifleme
özellikleri ile dikkat çekti Ana bilgisayarlar Çağı’nın
bittiğine ilişkin yaygın inanış nedeniyle pek çok endüstri
gözlemcisi tarafından System390 serisi, “IBM’in muhtemelen en
son ana bilgisayarı olarak tanımlandı 1990’lı yılların ilk
yarısında yeni çare olarak öngörülen “Clientserver
mimarisinin, bilgi işlem gereksinimlerine çare olamayacağının
anlaşılmasıyla System390 serisi, ana bilgisayar geleneğinin
başarısını sürdürdü

System390 serisi, daha az elektrik tüketen, çok daha az yer
kaplayan Complementary Metal Oxide Silicon (CMOS) işlemcileri,
her yıl düzenli olarak ortalama %30 oranında artan bilgi işlem
kapasitesi, networking bilgi işlemin artan önemine etkin ve
fonksiyonel yanıtlar veren yapısı ile dertsiz bir bilgi işlem
ortamı isteyen kuruluşlar için çare oluşturmaya devam etti

Teknolojide son nokta

Ana bilgisayar tarihinin en son büyük adımı, IBM’in 2000
yılında İnternet Çağının gereksinimlerini gözeterek,
“ebusiness dünyasının gereklerine uygun olarak tamamen yeni
baştan tasarladığı eServer zSeries ana bilgisayarları
duyurmasıyla atıldı Sıfır hata anlamına gelen “z (zero)
harfi, iş dünyasının ve kurumsal ortamların hataya tahammül
edemeyen iş yapma tarzlarına yanıt oluşturdu zSeries Model
900, “clientserver döneminin her departmana ve her masanın
altına yerleşen binlerce küçük sunucusunun yarattığı yönetim
sorunlarını tek bir kutu içinde kolayca çözmesi anlamında ana
bilgisayar çağının bitmediğinin, hatta bütün gücüyle
sürdüğünün ispatı oldu 64bit işletim sistemi, Linux gibi
geleceğin işletim sistemi olarak görülen açık kaynak işletim
sistemine başka hiçbir platformun olmadığı kadar uyumlu
olması, “ebusiness dünyasının iletişim, esneklik ve güç
taleplerini sorunsuz olarak karşılaması, zSeries 900’ün
başarısında belirleyici oldu zSeries donanımı ile zOS
işletim sisteminin geliştirilmesi için yürütülen iki yıllık
çalışmaya 1 milyar dolar gibi muazzam bir yatırım yapan IBM,
bu çabalarının meyvesini 2000 yılından bu yana şaşırtıcı satış
rakamları ile aldı

IBM eServer zSeries, her yıl yenilenen özellikleri ve ilave
edilen yeni becerileri ile ana bilgisayar çağının 40 yılında
da System360’ın çizdiği yolda ilerlemeye devam ediyor