Bilim adamları, babaları ve anneleri

Dün ünlü matematikçi Daniel Bernoulli’nin 214 doğum günüydü Daniel’in bilime en önemli katkısı matematiğin mekanikte kullanımı olarak kabul edilmektedir Akışkanlar mekaniğine ek olarak, olasılık ve istatistik konusunda da önemli çalışmaları olan Daniel’in, aynı zamanda anatomi ve botanik alanında doktora dereceleri vardı Bugün kullanılan tansiyon aletinin prototipini de onun yaptığı söylenir

Daniel diyorum çünkü aynı aileden çok sayıda matematikçi yetişmiştir Babası, amcası ve kardeşi de dünyanın en önemli matematikçileri arasındadır; aynı soyadını taşıyan diğer matematikçileri saymıyorum bile

Bahsetmek istediğim Daniel’in babası Johann Bernoulli ile ilişkisi, daha doğrusu çatışması Çatışmanın iki doruk noktasından biri 1734 yılında Fransız Bilim Akademisinin yarışmasında Daniel ve babasının birlikte büyük ödülü kazanmasıyla yaşanır İkisi de bu durumdan pek hoşnut değildir, ikisi de kendi çalışmasının çok daha iyi olduğunu ve ödülü tek başına alması gerektiğini düşünüyordur İlk karşılaşmaları tam bir gerginlikle geçer ve gece Johann’ın Daniel’i evden kovmasıyla sona erer

Beş yıl sonra çatışmanın ikinci doruğu yaşanır ve sonrasında aralarındaki tüm ilişki sona erer Birbiriyle eş zamanlı olarak Daniel Hidrodinamik, Johann ise Hidrolik isimli kitapları yazarlar İçerikleri birbirine çok fazla benzeyen bu kitapların piyasaya çıkmasının ardından, tahmin edilebileceği gibi kıyamet kopar: ikisi de diğerinin kendi fikirlerini çaldığını iddia eder Hatta Daniel, babasının kitabını eski tarihle bastırdığını bile iddia eder

Aslına bakılırsa, ne Daniel ne de Johann geçimsiz, sorunlu insanlar değildir Aksine, uyumlu ve paylaşımcı oldukları bile söylenebilir Öyle ki, Daniel’in yine ünlü bir matematikçi olan Euler ile birlikte geliştirdikleri ve ikisinin adıyla anılan elastisite eşitliği vardır Aynı şeyler Johann için de geçerlidir: en önemli buluşlarından birisi L’Hopital kuralı olarak bilinmektedir Neden mi? Çünkü öğrencilerinden Guillaume François Antoine de L'Hôpital'a kendi buluşlarını istediği gibi kullanma hakkını vermiştir de ondan

Peki, neden çatışıyorlardı? Ortak çalışsalardı daha fazla üretemezler miydi? Teorik olarak evet ama, büyük olasılıkla hayır Çünkü yıllardır bilim adamlarının yaşam öykülerini okuduğumda önemli kısmının babaları ile bir çatışma içerisinde olduğunu fark ederim Ve yine bu çatışmanın olağan baba oğul çatışmasının ilerisinde olduğunu da söyleyebilirim Oidipus’un bilimsel yaratıcılıkla bağlantısı var mı bilmiyorum ama bilim kadınları için böyle bir izlenimim yok

Bilim adamlarının anneleriyle ilişkisi nasıl acaba? Burada da, yine oidipal tarzda, annelerin ciddi bir koruyuculuğu olduğu dikkat çekiyor Yine matematikten bir örnek vereyim; matematiğin çok çeşitli alanlarında üretimi olan Paul Erdös’ü, Nesin ve Törün şöyle anlatıyor: “ Annesi Erdös’ü günlük yaşamın sıradan dertlerinden uzak tutuyordu 14 yaşına gelene kadar ayakkabılarını bile bağlamak zorunda kalmamıştı ve 21 yaşına dek kendi ekmeğine tereyağı sürmemişti Çünkü bütün bu işleri daima annesi yapıyor ve oğlunu ölümcül bulaşıcı hastalıkların kaynağı gördüğü okuldan uzak tutuyordu

Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız