Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Bilim Alanında Calışmış Kadınlar Hakkında Bilgi,Bilim Alanında Calışmış Kadınlar,
Bilim Alanında Calışmış Kadın Bilimler Kimlerdir?,
Hypatia:
(MS 370415)
Aydınlığın son ışığı
Şimdi, epey gerilere giderek İskenderiyeli astronom ve matematikci Theon'un kızı Hypatia'yı anlatalım Bilimi ve zerafeti ile olduğu kadar guzelliği ile de unlu olan bu filozof ve matematikci Grek hanım Atina'da eğitimini tamamladıktan sonra İskenderiye'ye yerleşmiş ve orada bir okul acmıştır Zamanında yaşayanlarca filozof İsidorus'un karısı olduğu soylenmişse de, bunda bir yanılgı olduğu sanılmaktadır; cunku guvenilir yazarlara gore Hypatia hic evlenmemiştir Babasından aldığı sağlam fikir yapısı ile kendisini Platon'un izinde buldu ve İskenderiye'de Platon, Aristo ve Suda gibi diğer filozoflar uzerine halka acık dersler verdi En onemli oğrencisi Synesios'dur Sonradan buyuk filozof olan bu oğrencisi ona hayranlığını ve ilmine duyduğu takdirlerini bildiren pek cok mektup yazmıştır Bu mektuplar felsefe tarihi kitaplarında bugune kadar gelmiştir Buna karşın Damaskios ve onun hocası İsodoros, Hypatia icin filozof olarak buyuk takdirlerini soylerken İskenderiye'deki Platon geleneğinin etkisi altında kalmayıp, kendi kararını verseydi geometride daha ileri olurdu fikrini ileri surmuşlerdir Sinosios ve Herakles'in yetişmelerinde oğretmenleri Hypatia'nın ustun gayreti teşekkurle anlatılmaktadır
Hypatia ceşitli bilim dallarında calışmıştı; yaratıcı olmaktan cok bir eleştirmen ve yorumcu (commentator) idi Astronomik tablolar, Appolonius konik kesitleri ve Diophant uzerine yorumları vardır
Hypatia'nın en parlak zamanı Arkadius'un hukumranlığı donemine, 415'deki trajik olumu de Arkadius'un halefi devrine rastlar
Hypatia'nın İskenderiye'de yeni Platonculuğu yansıtan felsefesi, yaklaşımı bakımından Atina okuluna gore daha araştırmacı ve bilimsel nitelikteydi, ayrıca Atina okulu kadar mistik eğilimler taşımıyordu
MO 3 yuzyıldan başlayarak altıyuz yıllık bir sure boyunca insanların İskenderiye'de başlattığı duşunsel ortamdan sonraki baskı, oğrenmekten korku butun izleri yok etmiştir Hıristiyanlıktan sonra filozoflar takımı Roma hukumdarının himayesinde olmaya devam ettiler ve yeni eğitim hicbir şekilde yığınlara mal edilmedi Hukumdar Julyana Apostata'nın onlara verdiği koruma, olumunden on yıl sonra da devam etti Hypatia o donemde ilk Hıristiyanlarca buyuk olcude putperestlikle ozleştirilen oğrenim ve bilimi simgeliyordu Bu nedenle İskenderiye'de Hıristiyanlar ve Hıristiyan olmayanlar arasındaki gerginlik ve catışmaların one cıkan ismi olarak goruluyordu Eski aydınlanmanın temsilcisi olan Hypatia, Pitolemais şehrinin putperest valisi Orestes'in himayesine sığınır, Rahip Cyrillos'un İskendiriye'ye Başpiskopos olmasından sonra gerginlikler daha artar ve onun yandaşlarının oluşturduğu bir kitle tarafından sokakta araba altında linc edilir
Onceleri Makedonyalılar, sonra Romalı askerler, Mısırlı rahipler, Yunan aristokratları, Fenikeli denizciler, Yahudi tacirler, Hindistan ve Guney Sahra'dan gelen ziyaretciler İskenderiye'nin parlak doneminde buyuk bir uyum icinde yaşamışlardı Buyuk İskender'in kurduğu bu şehrin muhteşem bir kutuphanesi ve buna bağlı bir muzesi vardı Bilim ve duşunce urunleri burada cicek acmıştı; pek cok bilim adamının yanında İskenderiyeli Theon ve kızı Hypatia da bu kutuphaneye devam edenler arasındaydı Bu kutuphane de fanatikler tarafından yakılmıştır
Sonja Kowalewsky:
( 1850 1891 )
Guzel, hırslı ve başarılı
15 Ocak 1850'de Moskova'da aristokrat bir ailenin kızı olarak doğan Sonja Korvin Kroukowka, kucuk yaşından itibaren matematik calışmaya başlamıştı Sonja'nın yurt dışında oğrenim gorme arzusu onu Almanya'nın Heidelberg Universitesi'ne goturdu ET Bell'e gore bu cok yetenekli genc kız, yalnız yeni zamanların en yuksek kadın matematikcisi değil, aynı zamanda kadının ozellikle yuksek oğretimdeki yeteneksizliği fikrine karşı, bağımsızlığa kavuşması cerayanının onderi olmuştur
1869 sonbaharında 19 yaşında goz kamaştırıcı bir genc kız olan Sonja, Heidelberg'de Leo Konigsberger'in eliptik fonksiyonlar, Kirchoff ve Heltmotz'in fizik derslerini izler Weierstrass'ın ilk oğrencilerinden olan Konigsberger durmadan Sonja'ya hocasını methediyordu Sonja Weierstrass'ın iliminden yararlanmak icin onunla konuşmaya karar verir 1870'lerde evlenmemiş kız oğrencilerin durumu bir bakıma anormal gorulduğunden, Sonja dedikodulardan kacınmak amacıyla şeklen evlilikdenilen bir anlaşma yaparak, Almanya'ya giderken kocasını Rusya'da bırakır Weierstrass'a başlangıcta evli olduğunu soylemez Weierstrass'ın oğrencisi olmak arzusuyla Berlin'e gittiğinde Sonja yirmi yaşında, canlı, kararlı ve cok ciddi idi Weierstrass hic evlenmemişti, ama guzel bir kadının ayağına gelmesiyle sıvışıp gidecek kadar urkek bir bekar değildidiyor Bell Sonja aynı zamanda parlak bir yazardı, bir genc kız olarak matematik ve edebiyat kariyerini secmekte uzun zaman tereddut etti Sonradan dinlenmek icin Rusya'ya donduğunde, kendi anıları uzerine yazdığı kitap İskandinav ulkelerinde basılmıştır Bunun yayınından sonra Rusya ve İskandinavya'daki edebiyat kritikleri, Sonja'nın stil ve duşunce bakımından en iyi yazarlara eriştiğini soylemişlerdir
Sonja Saturn'un halkası teoremi ile de uğraştı Matematik fizikte, ikinc imertebeden kısmi turevli diferansiyel denklemler uzerindeki yayınlarıyla unlu Fransız matematikcileri Darboux ve Hadamard'la Sonja Kowalewsky ismi de yer almaktadır
Bu buyuk odulden iki yıl sonra kısa suren bir hastalığın ardından 10 Şubat 1891'de Stockholm'de oldu Weierstrass ise altı yıl sonra 1897'de oldu
Sophie Germain:
(17761831)
Matematik dunyasına girebilmek icin erkek ismi
Sonja Kowalewsky'den once yaşamış Fransız hanım matematikcisi Sophie Germain'i anlatmak icin, Kowalewsky'nin hocası Weierstrass'dan soz ettiğimiz gibi, bu defa bilimlerin kralicesi matematiğin prensi Gauss'dan soz etmek gerekiyor Almanya'nın Braunschweig şehrinde 1777'de fakir bir ailenin oğlu olarak dunyaya gelen Gauss, cocukluk cağında parlayarak, genc yaşlarında metamatiğe kesinlik getirme ve yeni devir acma mertebesine erişir O cağlardaki hocalarının ve onlar vasıtasıyla Braunshweig Duku Ferdinand'ın destekleriyle buyuk calışmalar yapmak imkanını buldu Esas konumuz Gauss olmadığı icin onun icin soylenmesi gereken guzel sozleri bir tarafa bırakarak; sadece şaheseri Disquisitiones Arithmatica'yı zikredelim
Gauss, araştırmaları icin kendisine danışanlarla yazışmalarında, bilimsel ilişkilerinde cok yurekli davranırdı Hic goruşmemelerine rağmen, Sophie Germain'e bilimsel olarak gosterdiği ilgi, o devirdeki bir adam, ustelik bir Alman icin eşine az rastgelinir bir olaydır diyor E Bell
Fransız matematikcisi Sophie Germain (17761831) Gauss'dan bir yaş buyuktur Disquistiones Arithmetica'ya hayran olup, bundan ilham alan Sophie Germain, aritmetik uzerine bazı calışmalarını Gauss'a mektupla gondermiş, fakat Gauss'un bir kadın matematikciye olumsuz bir kanısı olabileceğinden cekinerek mektuplarında bir erkek adını, M Leblanc'ı kullanmıştı Gauss, bu mektupları derin takdir besleyerek mukemmel Fransızcası ile yanıtlıyordu
Emmy Noether:
(18821935)
Buyuk cebirci
Sonja Kowalewsky'den 30 yıl sonra doğan Emmy Noether'in modern soyut bilime katkılarını anlatmak icin daha bilimsel bir yazı cercevesi gerekir Universite oğrenciliğim sırasında, rahmetli hocam Cahit Arf'ın cebir ve ileri sayılır teorisi derslerinde Noether ismini cok duymuştum, ama kendisinin bir buyuk hanım matematikci olduğunu sonradan farkettim; soyadının onundeki harflere dikkat etmemişim herhalde Cunku babası Max Noether (18441921) Almanya'da yaşamış, cebirsel fonksiyonlar teorisi, cebirsel geometride sayısız teoremleri ile tanınmış bir matemakcidir Erlangen'de doğan kızı Emmy, once Gottingen'de profesor olmuş, modern cebire onemli katkılarda bulunarak sayısız oğrenciler yetiştirmiştir Topoloji ve ideal teorileri ve Galois teorisinin modern takdimi uzerindeki araştırmaları ile adını dunyaya duyurmuştur 1933'de Yahudi olduğu icin Alman Nazizmi'nden kacmak zorunda kalarak, ABD'ye goc etmiştir Yine orada onemli bir kolej olan Bryn Mawr College'de profesorluğe başlamıştır O da, oldukca genc olmuştur Daha uzun yaşasaydı matematik cok şeyler kazanacaktı
Alman matematikcisi Landau'a gore Emmy, N ailesinin başlangıc (orijin) noktasıdır
Bilim Alanında Calışmış Kadın Bilimler Kimlerdir?,
Hypatia:
(MS 370415)
Aydınlığın son ışığı
Şimdi, epey gerilere giderek İskenderiyeli astronom ve matematikci Theon'un kızı Hypatia'yı anlatalım Bilimi ve zerafeti ile olduğu kadar guzelliği ile de unlu olan bu filozof ve matematikci Grek hanım Atina'da eğitimini tamamladıktan sonra İskenderiye'ye yerleşmiş ve orada bir okul acmıştır Zamanında yaşayanlarca filozof İsidorus'un karısı olduğu soylenmişse de, bunda bir yanılgı olduğu sanılmaktadır; cunku guvenilir yazarlara gore Hypatia hic evlenmemiştir Babasından aldığı sağlam fikir yapısı ile kendisini Platon'un izinde buldu ve İskenderiye'de Platon, Aristo ve Suda gibi diğer filozoflar uzerine halka acık dersler verdi En onemli oğrencisi Synesios'dur Sonradan buyuk filozof olan bu oğrencisi ona hayranlığını ve ilmine duyduğu takdirlerini bildiren pek cok mektup yazmıştır Bu mektuplar felsefe tarihi kitaplarında bugune kadar gelmiştir Buna karşın Damaskios ve onun hocası İsodoros, Hypatia icin filozof olarak buyuk takdirlerini soylerken İskenderiye'deki Platon geleneğinin etkisi altında kalmayıp, kendi kararını verseydi geometride daha ileri olurdu fikrini ileri surmuşlerdir Sinosios ve Herakles'in yetişmelerinde oğretmenleri Hypatia'nın ustun gayreti teşekkurle anlatılmaktadır
Hypatia ceşitli bilim dallarında calışmıştı; yaratıcı olmaktan cok bir eleştirmen ve yorumcu (commentator) idi Astronomik tablolar, Appolonius konik kesitleri ve Diophant uzerine yorumları vardır
Hypatia'nın en parlak zamanı Arkadius'un hukumranlığı donemine, 415'deki trajik olumu de Arkadius'un halefi devrine rastlar
Hypatia'nın İskenderiye'de yeni Platonculuğu yansıtan felsefesi, yaklaşımı bakımından Atina okuluna gore daha araştırmacı ve bilimsel nitelikteydi, ayrıca Atina okulu kadar mistik eğilimler taşımıyordu
MO 3 yuzyıldan başlayarak altıyuz yıllık bir sure boyunca insanların İskenderiye'de başlattığı duşunsel ortamdan sonraki baskı, oğrenmekten korku butun izleri yok etmiştir Hıristiyanlıktan sonra filozoflar takımı Roma hukumdarının himayesinde olmaya devam ettiler ve yeni eğitim hicbir şekilde yığınlara mal edilmedi Hukumdar Julyana Apostata'nın onlara verdiği koruma, olumunden on yıl sonra da devam etti Hypatia o donemde ilk Hıristiyanlarca buyuk olcude putperestlikle ozleştirilen oğrenim ve bilimi simgeliyordu Bu nedenle İskenderiye'de Hıristiyanlar ve Hıristiyan olmayanlar arasındaki gerginlik ve catışmaların one cıkan ismi olarak goruluyordu Eski aydınlanmanın temsilcisi olan Hypatia, Pitolemais şehrinin putperest valisi Orestes'in himayesine sığınır, Rahip Cyrillos'un İskendiriye'ye Başpiskopos olmasından sonra gerginlikler daha artar ve onun yandaşlarının oluşturduğu bir kitle tarafından sokakta araba altında linc edilir
Onceleri Makedonyalılar, sonra Romalı askerler, Mısırlı rahipler, Yunan aristokratları, Fenikeli denizciler, Yahudi tacirler, Hindistan ve Guney Sahra'dan gelen ziyaretciler İskenderiye'nin parlak doneminde buyuk bir uyum icinde yaşamışlardı Buyuk İskender'in kurduğu bu şehrin muhteşem bir kutuphanesi ve buna bağlı bir muzesi vardı Bilim ve duşunce urunleri burada cicek acmıştı; pek cok bilim adamının yanında İskenderiyeli Theon ve kızı Hypatia da bu kutuphaneye devam edenler arasındaydı Bu kutuphane de fanatikler tarafından yakılmıştır
Sonja Kowalewsky:
( 1850 1891 )
Guzel, hırslı ve başarılı
15 Ocak 1850'de Moskova'da aristokrat bir ailenin kızı olarak doğan Sonja Korvin Kroukowka, kucuk yaşından itibaren matematik calışmaya başlamıştı Sonja'nın yurt dışında oğrenim gorme arzusu onu Almanya'nın Heidelberg Universitesi'ne goturdu ET Bell'e gore bu cok yetenekli genc kız, yalnız yeni zamanların en yuksek kadın matematikcisi değil, aynı zamanda kadının ozellikle yuksek oğretimdeki yeteneksizliği fikrine karşı, bağımsızlığa kavuşması cerayanının onderi olmuştur
1869 sonbaharında 19 yaşında goz kamaştırıcı bir genc kız olan Sonja, Heidelberg'de Leo Konigsberger'in eliptik fonksiyonlar, Kirchoff ve Heltmotz'in fizik derslerini izler Weierstrass'ın ilk oğrencilerinden olan Konigsberger durmadan Sonja'ya hocasını methediyordu Sonja Weierstrass'ın iliminden yararlanmak icin onunla konuşmaya karar verir 1870'lerde evlenmemiş kız oğrencilerin durumu bir bakıma anormal gorulduğunden, Sonja dedikodulardan kacınmak amacıyla şeklen evlilikdenilen bir anlaşma yaparak, Almanya'ya giderken kocasını Rusya'da bırakır Weierstrass'a başlangıcta evli olduğunu soylemez Weierstrass'ın oğrencisi olmak arzusuyla Berlin'e gittiğinde Sonja yirmi yaşında, canlı, kararlı ve cok ciddi idi Weierstrass hic evlenmemişti, ama guzel bir kadının ayağına gelmesiyle sıvışıp gidecek kadar urkek bir bekar değildidiyor Bell Sonja aynı zamanda parlak bir yazardı, bir genc kız olarak matematik ve edebiyat kariyerini secmekte uzun zaman tereddut etti Sonradan dinlenmek icin Rusya'ya donduğunde, kendi anıları uzerine yazdığı kitap İskandinav ulkelerinde basılmıştır Bunun yayınından sonra Rusya ve İskandinavya'daki edebiyat kritikleri, Sonja'nın stil ve duşunce bakımından en iyi yazarlara eriştiğini soylemişlerdir
Sonja Saturn'un halkası teoremi ile de uğraştı Matematik fizikte, ikinc imertebeden kısmi turevli diferansiyel denklemler uzerindeki yayınlarıyla unlu Fransız matematikcileri Darboux ve Hadamard'la Sonja Kowalewsky ismi de yer almaktadır
Bu buyuk odulden iki yıl sonra kısa suren bir hastalığın ardından 10 Şubat 1891'de Stockholm'de oldu Weierstrass ise altı yıl sonra 1897'de oldu
Sophie Germain:
(17761831)
Matematik dunyasına girebilmek icin erkek ismi
Sonja Kowalewsky'den once yaşamış Fransız hanım matematikcisi Sophie Germain'i anlatmak icin, Kowalewsky'nin hocası Weierstrass'dan soz ettiğimiz gibi, bu defa bilimlerin kralicesi matematiğin prensi Gauss'dan soz etmek gerekiyor Almanya'nın Braunschweig şehrinde 1777'de fakir bir ailenin oğlu olarak dunyaya gelen Gauss, cocukluk cağında parlayarak, genc yaşlarında metamatiğe kesinlik getirme ve yeni devir acma mertebesine erişir O cağlardaki hocalarının ve onlar vasıtasıyla Braunshweig Duku Ferdinand'ın destekleriyle buyuk calışmalar yapmak imkanını buldu Esas konumuz Gauss olmadığı icin onun icin soylenmesi gereken guzel sozleri bir tarafa bırakarak; sadece şaheseri Disquisitiones Arithmatica'yı zikredelim
Gauss, araştırmaları icin kendisine danışanlarla yazışmalarında, bilimsel ilişkilerinde cok yurekli davranırdı Hic goruşmemelerine rağmen, Sophie Germain'e bilimsel olarak gosterdiği ilgi, o devirdeki bir adam, ustelik bir Alman icin eşine az rastgelinir bir olaydır diyor E Bell
Fransız matematikcisi Sophie Germain (17761831) Gauss'dan bir yaş buyuktur Disquistiones Arithmetica'ya hayran olup, bundan ilham alan Sophie Germain, aritmetik uzerine bazı calışmalarını Gauss'a mektupla gondermiş, fakat Gauss'un bir kadın matematikciye olumsuz bir kanısı olabileceğinden cekinerek mektuplarında bir erkek adını, M Leblanc'ı kullanmıştı Gauss, bu mektupları derin takdir besleyerek mukemmel Fransızcası ile yanıtlıyordu
Emmy Noether:
(18821935)
Buyuk cebirci
Sonja Kowalewsky'den 30 yıl sonra doğan Emmy Noether'in modern soyut bilime katkılarını anlatmak icin daha bilimsel bir yazı cercevesi gerekir Universite oğrenciliğim sırasında, rahmetli hocam Cahit Arf'ın cebir ve ileri sayılır teorisi derslerinde Noether ismini cok duymuştum, ama kendisinin bir buyuk hanım matematikci olduğunu sonradan farkettim; soyadının onundeki harflere dikkat etmemişim herhalde Cunku babası Max Noether (18441921) Almanya'da yaşamış, cebirsel fonksiyonlar teorisi, cebirsel geometride sayısız teoremleri ile tanınmış bir matemakcidir Erlangen'de doğan kızı Emmy, once Gottingen'de profesor olmuş, modern cebire onemli katkılarda bulunarak sayısız oğrenciler yetiştirmiştir Topoloji ve ideal teorileri ve Galois teorisinin modern takdimi uzerindeki araştırmaları ile adını dunyaya duyurmuştur 1933'de Yahudi olduğu icin Alman Nazizmi'nden kacmak zorunda kalarak, ABD'ye goc etmiştir Yine orada onemli bir kolej olan Bryn Mawr College'de profesorluğe başlamıştır O da, oldukca genc olmuştur Daha uzun yaşasaydı matematik cok şeyler kazanacaktı
Alman matematikcisi Landau'a gore Emmy, N ailesinin başlangıc (orijin) noktasıdır
