Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Bilim Alanında Çalışmış Kadınlar Hakkında Bilgi,Bilim Alanında Çalışmış Kadınlar,
Bilim Alanında Çalışmış Kadın Bilimler Kimlerdir?,
Hypatia:
(MS 370415)
Aydınlığın son ışığı
Şimdi, epey gerilere giderek İskenderiyeli gökbilimci ve matematikçi Theon'un kızı Hypatia'yı anlatalım Bilimi ve zerafeti ile olduğu değin güzelliği ile de meşhur olan bu filozof ve matematikçi Grek bayan Atina'da eğitimini tamamladıktan sonra İskenderiye'ye resmileşmiş ve orada bir okul açmıştır Zamanında yaşayanlarca filozof İsidorus'un karısı olduğu söylenmişse de, bunda bir yanılgı olduğu sanılmaktadır; çünkü güvenilir yazarlara tarafından Hypatia hiç evlenmemiştir Babasından aldığı sağlam akıl yapısı ile kendisini Platon'un izinde buldu ve İskenderiye'de Platon, Aristo ve Suda gibi diğer filozoflar üzerine halka açık dersler verdi En önemli öğrencisi Synesios'dur Sonradan büyük filozof olan bu öğrencisi ona hayranlığını ve ilmine duyduğu takdirlerini bildiren böylece fazla mektup yazmıştır Bu mektuplar felsefe tarihi kitaplarında bugüne dek gelmiştir Buna rağmen Damaskios ve onun hocası İsodoros, Hypatia için filozof olarak büyük takdirlerini söylerken İskenderiye'deki Platon geleneğinin etkisi aşağı kalmayıp, kendi kararını verseydi geometride daha ileri olurdu fikrini ileri sürmüşlerdir Sinosios ve Herakles'in yetişmelerinde öğretmenleri Hypatia'nın üstün gayreti teşekkürle anlatılmaktadır
Hypatia çeşitli bilim dallarında çalışmıştı; marifetli olmaktan çok bir eleştirmen ve yorumcu (commentator) idi Astronomik tablolar, Appolonius konik kesitleri ve Diophant üzerine yorumları vardır
Hypatia'nın en aydınlık zamanı Arkadius'un hükümranlığı dönemine, 415'deki trajik ölümü de Arkadius'un halefi devrine rastlar
Hypatia'nın İskenderiye'de yeni Platonculuğu yansıtan felsefesi, yaklaşımı bakımından Atina okuluna tarafından daha araştırmacı ve bilimsel nitelikteydi, ayrıca Atina okulu dek gizemli eğilimler taşımıyordu
MÖ 3 yüzyıldan başlayarak altıyüz yıllık bir zaman her tarafında insanların İskenderiye'de başlattığı düşünsel ortamdan sonraki zorlama, öğrenmekten dehşet tüm izleri yok etmiştir Hıristiyanlıktan daha sonra filozoflar takımı Roma hükümdarının himayesinde olmaya devam ettiler ve yeni eğitim hiçbir şekilde yığınlara mal edilmedi Hükümdar Julyana Apostata'nın onlara verdiği koruma, ölümünden on sene sonradan da devam etti Hypatia o dönemde birincil Hıristiyanlarca büyük ölçüde putperestlikle özleştirilen öğrenim ve bilimi simgeliyordu böylece İskenderiye'de Hıristiyanlar ve Hıristiyan olmayanlar arasındaki gerginlik ve çatışmaların öne çıkan ismi olarak görülüyordu Eski aydınlanmanın temsilcisi olan Hypatia, Pitolemais şehrinin putperest valisi Orestes'in himayesine sığınır, Rahip Cyrillos'un İskendiriye'ye Başpiskopos olmasından sonra gerginlikler daha artar ve onun yandaşlarının oluşturduğu bir kitle göre sokakta araba aşağı linç edilir
Önceleri Makedonyalılar, daha sonra Romalı askerler, Mısırlı rahipler, Yunan aristokratları, Fenikeli denizciler, Yahudi tacirler, Hindistan ve Güney Sahra'dan gelen ziyaretçiler İskenderiye'nin aydınlık döneminde büyük bir harmoni içinde yaşamışlardı Büyük İskender'in kurduğu bu şehrin muhteşem bir kütüphanesi ve buna ast bir müzesi vardı Bilim ve hafıza ürünleri burada çiçek açmıştı; öyle fazla bilim adamının yanında İskenderiyeli Theon ve kızı Hypatia da bu kütüphaneye devam edenler arasındaydı Bu kütüphane de fanatikler tarafından yakılmıştır
Sonja Kowalewsky:
( 1850 1891 )
Hoş, doyumsuz ve başarılı
15 Ocak 1850'de Moskova'da aristokrat bir ailenin kızı olarak doğan Sonja Korvin Kroukowka, küçük yaşından itibaren matematik çalışmaya başlamıştı Sonja'nın yurt dıştan öğrenim görme arzusu onu Almanya'nın Heidelberg Üniversitesi'ne götürdü ET Bell'e kadar bu fazla yetenekli genç kız, yalnız yeni zamanların en yüksek bayan matematikçisi değil, bununla beraber kadının bilhassa yüksek öğretimdeki yeteneksizliği fikrine karşı, bağımsızlığa kavuşması cerayanının önderi olmuştur
1869 sonbaharında 19 yaşında göz kamaştırıcı bir genç kız olan Sonja, Heidelberg'de Leo Königsberger'in eliptik fonksiyonlar, Kirchoff ve Heltmotz'in fizik derslerini izler Weierstrass'ın birincil öğrencilerinden olan Königsberger durmadan Sonja'ya hocasını methediyordu Sonja Weierstrass'ın iliminden yararlanmak için onunla konuşmaya karar verir 1870'lerde evlenmemiş kız öğrencilerin durumu bir bakıma anormal görüldüğünden, Sonja dedikodulardan sakınmak nedeniyle şeklen izaçdenilen bir uzlaşma yaparak, Almanya'ya bu vesileyle kocasını Rusya'da bırakır Weierstrass'a ilk olarak evli olduğunu söylemez Weierstrass'ın öğrencisi olmak arzusuyla Berlin'e gittiğinde Sonja yirmi yaşında, canlı, kararlı ve fazla önemli idi Weierstrass hiç evlenmemişti, ama hoş bir kadının ayağına gelmesiyle sıvışıp gidecek kadar ürkek bir bekar değildidiyor Bell Sonja aynı zamanda aydınlık bir yazardı, bir genç kız olarak matematik ve edebiyat kariyerini seçmekte uzun zaman kararsızlık etti Sonradan istirahat etmek için Rusya'ya döndüğünde, kendi anıları üstüne yazdığı kitap İskandinav ülkelerinde basılmıştır Bunun yayınından sonradan Rusya ve İskandinavya'daki edebiyat kritikleri, Sonja'nın tarz ve düşünce bakımından en iyi yazarlara eriştiğini söylemişlerdir
Sonja Satürn'ün halkası teoremi ile de uğraştı Matematik fizikte, ikinc imertebeden kısmi türevli diferansiyel denklemler üzerindeki yayınlarıyla meşhur Fransız matematikçileri Darboux ve Hadamard'la Sonja Kowalewsky ismi de yer almaktadır
Bu büyük ödülden iki sene daha sonra kısa süren bir hastalığın peşinde 10 Şubat 1891'de Stockholm'de öldü Weierstrass ise altı yıl daha sonra 1897'de öldü
Sophie Germain:
(17761831)
Matematik dünyasına girebilmek için erkek ismi
Sonja Kowalewsky'den önce yaşayan Fransız bayan matematikçisi Sophie Germain'i açıklama yapmak için, Kowalewsky'nin hocası Weierstrass'dan laf ettiğimiz gibi, bu kez bilimlerin kraliçesi matematiğin prensi Gauss'dan bahsetmek gerekiyor Almanya'nın Braunschweig şehrinde 1777'de fakir bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Gauss, çocukluk çağında parlayarak, genç yaşlarında metamatiğe kesinlik getirme ve yeni tayin açma mertebesine erişir O çağlardaki hocalarının ve onlar vasıtasıyla Braunshweig Dükü Ferdinand'ın destekleriyle büyük çalışmalar yerine getirmek imkanını buldu Esas konumuz Gauss olmadığı için onun için söylenmesi gereken hoş sözleri bir tarafa bırakarak; sadece şaheseri Disquisitiones Arithmatica'yı zikredelim
Gauss, araştırmaları için kendisine danışanlarla yazışmalarında, bilimsel ilişkilerinde fazla iyi kalpli davranırdı Hiç görüşmemelerine karşın, Sophie Germain'e bilimsel olarak gösterdiği ilgi, o devirdeki bir adam, bir de bir Alman için eşine eksik rastgelinir bir olaydır diyor E Bell
Fransız matematikçisi Sophie Germain (17761831) Gauss'dan bir yaş büyüktür Disquistiones Arithmetica'ya hayran olup, bundan ilham bölge Sophie Germain, aritmetiksel üstüne bazı çalışmalarını Gauss'a mektupla göndermiş, lakin Gauss'un bir bayan matematikçiye negatif bir kanısı olabileceğinden çekinerek mektuplarında bir erkek adını, M Leblanc'ı kullanmıştı Gauss, bu mektupları derin takdir besleyerek mükemmel Fransızcası ile yanıtlıyordu
Emmy Noether:
(18821935)
Büyük cebirci
Sonja Kowalewsky'den 30 yıl daha sonra doğan Emmy Noether'in çağdaş görünmeyen bilime katkılarını izah etmek için daha bilimsel bir yazı çerçevesi gerekir Üniversite öğrenciliğim sırasında, rahmetli hocam Cahit Arf'ın cebir ve ileri sayılır teorisi derslerinde Noether ismini fazla duymuştum, fakat kendisinin bir büyük bayan matematikçi olduğunu daha sonra farkettim; soyadının önündeki harflere dikkat etmemişim nasıl olursa olsun Çünkü babası Max Noether (18441921) Almanya'da yaşamış, cebirsel fonksiyonlar teorisi, cebirsel geometride sayısız teoremleri ile tanınmış bir matemakçidir Erlangen'de doğan kızı Emmy, önce Göttingen'de profesör olmuş, çağdaş cebire kayda değer katkılarda bulunarak sayısız öğrenciler yetiştirmiştir Topoloji ve ideal teorileri ve Galois teorisinin çağdaş takdimi üzerindeki araştırmaları ile adını dünyaya duyurmuştur 1933'de Yahudi olduğu için Alman Nazizmi'nden kaçmak zorunda kalarak, ABD'ye göç etmiştir Tekrar orada önemli bir kolej olan Bryn Mawr College'de profesörlüğe başlamıştır O da, epeyce genç ölmüştür Daha uzun yaşasaydı matematik fazla şeyler kazanacaktı
Alman matematikçisi Landau'a tarafından Emmy, N ailesinin açılış (orijin) noktasıdır *
Bilim Alanında Çalışmış Kadın Bilimler Kimlerdir?,
Hypatia:
(MS 370415)
Aydınlığın son ışığı
Şimdi, epey gerilere giderek İskenderiyeli gökbilimci ve matematikçi Theon'un kızı Hypatia'yı anlatalım Bilimi ve zerafeti ile olduğu değin güzelliği ile de meşhur olan bu filozof ve matematikçi Grek bayan Atina'da eğitimini tamamladıktan sonra İskenderiye'ye resmileşmiş ve orada bir okul açmıştır Zamanında yaşayanlarca filozof İsidorus'un karısı olduğu söylenmişse de, bunda bir yanılgı olduğu sanılmaktadır; çünkü güvenilir yazarlara tarafından Hypatia hiç evlenmemiştir Babasından aldığı sağlam akıl yapısı ile kendisini Platon'un izinde buldu ve İskenderiye'de Platon, Aristo ve Suda gibi diğer filozoflar üzerine halka açık dersler verdi En önemli öğrencisi Synesios'dur Sonradan büyük filozof olan bu öğrencisi ona hayranlığını ve ilmine duyduğu takdirlerini bildiren böylece fazla mektup yazmıştır Bu mektuplar felsefe tarihi kitaplarında bugüne dek gelmiştir Buna rağmen Damaskios ve onun hocası İsodoros, Hypatia için filozof olarak büyük takdirlerini söylerken İskenderiye'deki Platon geleneğinin etkisi aşağı kalmayıp, kendi kararını verseydi geometride daha ileri olurdu fikrini ileri sürmüşlerdir Sinosios ve Herakles'in yetişmelerinde öğretmenleri Hypatia'nın üstün gayreti teşekkürle anlatılmaktadır
Hypatia çeşitli bilim dallarında çalışmıştı; marifetli olmaktan çok bir eleştirmen ve yorumcu (commentator) idi Astronomik tablolar, Appolonius konik kesitleri ve Diophant üzerine yorumları vardır
Hypatia'nın en aydınlık zamanı Arkadius'un hükümranlığı dönemine, 415'deki trajik ölümü de Arkadius'un halefi devrine rastlar
Hypatia'nın İskenderiye'de yeni Platonculuğu yansıtan felsefesi, yaklaşımı bakımından Atina okuluna tarafından daha araştırmacı ve bilimsel nitelikteydi, ayrıca Atina okulu dek gizemli eğilimler taşımıyordu
MÖ 3 yüzyıldan başlayarak altıyüz yıllık bir zaman her tarafında insanların İskenderiye'de başlattığı düşünsel ortamdan sonraki zorlama, öğrenmekten dehşet tüm izleri yok etmiştir Hıristiyanlıktan daha sonra filozoflar takımı Roma hükümdarının himayesinde olmaya devam ettiler ve yeni eğitim hiçbir şekilde yığınlara mal edilmedi Hükümdar Julyana Apostata'nın onlara verdiği koruma, ölümünden on sene sonradan da devam etti Hypatia o dönemde birincil Hıristiyanlarca büyük ölçüde putperestlikle özleştirilen öğrenim ve bilimi simgeliyordu böylece İskenderiye'de Hıristiyanlar ve Hıristiyan olmayanlar arasındaki gerginlik ve çatışmaların öne çıkan ismi olarak görülüyordu Eski aydınlanmanın temsilcisi olan Hypatia, Pitolemais şehrinin putperest valisi Orestes'in himayesine sığınır, Rahip Cyrillos'un İskendiriye'ye Başpiskopos olmasından sonra gerginlikler daha artar ve onun yandaşlarının oluşturduğu bir kitle göre sokakta araba aşağı linç edilir
Önceleri Makedonyalılar, daha sonra Romalı askerler, Mısırlı rahipler, Yunan aristokratları, Fenikeli denizciler, Yahudi tacirler, Hindistan ve Güney Sahra'dan gelen ziyaretçiler İskenderiye'nin aydınlık döneminde büyük bir harmoni içinde yaşamışlardı Büyük İskender'in kurduğu bu şehrin muhteşem bir kütüphanesi ve buna ast bir müzesi vardı Bilim ve hafıza ürünleri burada çiçek açmıştı; öyle fazla bilim adamının yanında İskenderiyeli Theon ve kızı Hypatia da bu kütüphaneye devam edenler arasındaydı Bu kütüphane de fanatikler tarafından yakılmıştır
Sonja Kowalewsky:
( 1850 1891 )
Hoş, doyumsuz ve başarılı
15 Ocak 1850'de Moskova'da aristokrat bir ailenin kızı olarak doğan Sonja Korvin Kroukowka, küçük yaşından itibaren matematik çalışmaya başlamıştı Sonja'nın yurt dıştan öğrenim görme arzusu onu Almanya'nın Heidelberg Üniversitesi'ne götürdü ET Bell'e kadar bu fazla yetenekli genç kız, yalnız yeni zamanların en yüksek bayan matematikçisi değil, bununla beraber kadının bilhassa yüksek öğretimdeki yeteneksizliği fikrine karşı, bağımsızlığa kavuşması cerayanının önderi olmuştur
1869 sonbaharında 19 yaşında göz kamaştırıcı bir genç kız olan Sonja, Heidelberg'de Leo Königsberger'in eliptik fonksiyonlar, Kirchoff ve Heltmotz'in fizik derslerini izler Weierstrass'ın birincil öğrencilerinden olan Königsberger durmadan Sonja'ya hocasını methediyordu Sonja Weierstrass'ın iliminden yararlanmak için onunla konuşmaya karar verir 1870'lerde evlenmemiş kız öğrencilerin durumu bir bakıma anormal görüldüğünden, Sonja dedikodulardan sakınmak nedeniyle şeklen izaçdenilen bir uzlaşma yaparak, Almanya'ya bu vesileyle kocasını Rusya'da bırakır Weierstrass'a ilk olarak evli olduğunu söylemez Weierstrass'ın öğrencisi olmak arzusuyla Berlin'e gittiğinde Sonja yirmi yaşında, canlı, kararlı ve fazla önemli idi Weierstrass hiç evlenmemişti, ama hoş bir kadının ayağına gelmesiyle sıvışıp gidecek kadar ürkek bir bekar değildidiyor Bell Sonja aynı zamanda aydınlık bir yazardı, bir genç kız olarak matematik ve edebiyat kariyerini seçmekte uzun zaman kararsızlık etti Sonradan istirahat etmek için Rusya'ya döndüğünde, kendi anıları üstüne yazdığı kitap İskandinav ülkelerinde basılmıştır Bunun yayınından sonradan Rusya ve İskandinavya'daki edebiyat kritikleri, Sonja'nın tarz ve düşünce bakımından en iyi yazarlara eriştiğini söylemişlerdir
Sonja Satürn'ün halkası teoremi ile de uğraştı Matematik fizikte, ikinc imertebeden kısmi türevli diferansiyel denklemler üzerindeki yayınlarıyla meşhur Fransız matematikçileri Darboux ve Hadamard'la Sonja Kowalewsky ismi de yer almaktadır
Bu büyük ödülden iki sene daha sonra kısa süren bir hastalığın peşinde 10 Şubat 1891'de Stockholm'de öldü Weierstrass ise altı yıl daha sonra 1897'de öldü
Sophie Germain:
(17761831)
Matematik dünyasına girebilmek için erkek ismi
Sonja Kowalewsky'den önce yaşayan Fransız bayan matematikçisi Sophie Germain'i açıklama yapmak için, Kowalewsky'nin hocası Weierstrass'dan laf ettiğimiz gibi, bu kez bilimlerin kraliçesi matematiğin prensi Gauss'dan bahsetmek gerekiyor Almanya'nın Braunschweig şehrinde 1777'de fakir bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Gauss, çocukluk çağında parlayarak, genç yaşlarında metamatiğe kesinlik getirme ve yeni tayin açma mertebesine erişir O çağlardaki hocalarının ve onlar vasıtasıyla Braunshweig Dükü Ferdinand'ın destekleriyle büyük çalışmalar yerine getirmek imkanını buldu Esas konumuz Gauss olmadığı için onun için söylenmesi gereken hoş sözleri bir tarafa bırakarak; sadece şaheseri Disquisitiones Arithmatica'yı zikredelim
Gauss, araştırmaları için kendisine danışanlarla yazışmalarında, bilimsel ilişkilerinde fazla iyi kalpli davranırdı Hiç görüşmemelerine karşın, Sophie Germain'e bilimsel olarak gösterdiği ilgi, o devirdeki bir adam, bir de bir Alman için eşine eksik rastgelinir bir olaydır diyor E Bell
Fransız matematikçisi Sophie Germain (17761831) Gauss'dan bir yaş büyüktür Disquistiones Arithmetica'ya hayran olup, bundan ilham bölge Sophie Germain, aritmetiksel üstüne bazı çalışmalarını Gauss'a mektupla göndermiş, lakin Gauss'un bir bayan matematikçiye negatif bir kanısı olabileceğinden çekinerek mektuplarında bir erkek adını, M Leblanc'ı kullanmıştı Gauss, bu mektupları derin takdir besleyerek mükemmel Fransızcası ile yanıtlıyordu
Emmy Noether:
(18821935)
Büyük cebirci
Sonja Kowalewsky'den 30 yıl daha sonra doğan Emmy Noether'in çağdaş görünmeyen bilime katkılarını izah etmek için daha bilimsel bir yazı çerçevesi gerekir Üniversite öğrenciliğim sırasında, rahmetli hocam Cahit Arf'ın cebir ve ileri sayılır teorisi derslerinde Noether ismini fazla duymuştum, fakat kendisinin bir büyük bayan matematikçi olduğunu daha sonra farkettim; soyadının önündeki harflere dikkat etmemişim nasıl olursa olsun Çünkü babası Max Noether (18441921) Almanya'da yaşamış, cebirsel fonksiyonlar teorisi, cebirsel geometride sayısız teoremleri ile tanınmış bir matemakçidir Erlangen'de doğan kızı Emmy, önce Göttingen'de profesör olmuş, çağdaş cebire kayda değer katkılarda bulunarak sayısız öğrenciler yetiştirmiştir Topoloji ve ideal teorileri ve Galois teorisinin çağdaş takdimi üzerindeki araştırmaları ile adını dünyaya duyurmuştur 1933'de Yahudi olduğu için Alman Nazizmi'nden kaçmak zorunda kalarak, ABD'ye göç etmiştir Tekrar orada önemli bir kolej olan Bryn Mawr College'de profesörlüğe başlamıştır O da, epeyce genç ölmüştür Daha uzun yaşasaydı matematik fazla şeyler kazanacaktı
Alman matematikçisi Landau'a tarafından Emmy, N ailesinin açılış (orijin) noktasıdır *
