Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir ve Nasıl Tedavi Eder?

Bilişseldavranışçı terapi (BDT) depresyonda etkili olan bir çare metodudur BDT, kişinin ruh durumunun aracısız onun düşünceleriyle ilişkili olduğunu varsaymaktadır Negatif, fonksiyonel olmayan fikirler kişinin ruh durumunu, kendilik değerini, davranışlarını ve hatta fiziki durumunu bile etkilemektedir Kognitifdavranışçı terapinin hedefi; kişiye negatif fikir şekillerini tanımlamayı, onların doğruluğunu değerlendirmeyi ve bu düşünceleri dinç fikir yollarıyla değiştirmeyi hedeflemektedir
Aynı zamanda, BDT modelini benimseyen terapistler hastalarında, fonksiyonel olmayan düşüncelerinden doğan tutum şekillerini de değiştirmeyi amaçlamaktadır Negatif düşünce ve davranışlar, kişinin* depresyona akıntı göstermesine yol açar ve kişiyi aşağıya çeken bu durumdan kurtulamamaya iter BDT ’le çalışan uzmanlara göre, kalıplaşmış bu zihin ve tutum şekillerini değiştikçe; kişinin ruh durumu da değişecektir
BilişselDavranışçı Terapi ’yi, depresyon tedavisinde kullanılan öteki tedavi metotlarından ayıran noktalar nelerdir?
BDT ’nin metodu ve odak noktası öteki bazı geleneksel terapilerden muhakkak açılardan çeşitlilik gösterir:
•*** BDT iki kasıt üstüne kuruludur: Terapist ve hastanın, düşünce ve tutum kalıplarını değiştirmek* üzerinde birlikte çalıştığı* ve hastaların neşelendirici aktivitelere katılımını engelleyen noktaların üstesinden gelmeyi öğrendiği bilişsel yapılandırma Ve BDT ’nin o an var olan duruma odaklanması
BDT, kişinin neden öyle düşündüğünden çok neyi, nasıl düşündüğüne şive yapan, var olano anki duruma odaklanan bir yöntemdir
•*** BDT belirli problemlere odaklanır Bireysel ya da grup seansları, belirli, ön plana meydana çıkan* problemli davranışlar veya görüşler bunlardan bazılarıdır
•*** BDT amaç odaklıdır Terapistiyle birlikte çalışan hastalardan, her seansta uzun dönemli bazı hedefler koyması istenir Bu uzun süreli hedefleri yerine geçmek bazen haftalar, hatta aylarca sürebilir Bazı hedefler ise, oysa seansların sonu geldiğinde başarılabilir
•*** BDT yaklaşımı eğitsel bir yaklaşıma sahiptir Terapist hastaya, sahip olduğu olumsuz düşünceleri ve zihinsel imajları göstererek ya da yazarak, yapılandırılmış öğrenmeyi kullanır Gaye ise; bunların kişinin ruh halini, davranışlarını ve fiziksel durumunu ne ölçüde belirlediğini belirlemektir
•*** Terapistler hastalara bununla beraber, problem çözme ve memnun edici aktiviteleri yapma gibi önemli baş etme becerilerini de öğretir
•*** BDT ’nin uygulandığı hastalar seanslar sırasında, tedavide aktif rol alır Onlara her seansta konut ödevleri verilir ve seansların başlangıcında bu ödevler değerlendirilir
•*** BDT; sokratik sorgulama, rol oynama, zihinsel imgeleme, yönlendirilmiş keşif, ve davranışsal uygulamaları kapsayan çoğu yöntemi birlikte kullanan bir tekniktir
•*** BDT ’ de emin bir zaman limiti vardır Tedavi sıradan olarak, 1416 hafta civarında sürer
BDT ’den Kimler Faydalanabilir?
Hafif veya orta düzeyde depresyonu olan cümbür cemaat potansiyel olarak Kognitif –Davranışçı Terapi ’ den, hiç ilaca gereklilik duymadan faydalanabilir Yapılan bir çok araştırma BDT ’ nin, hafif ve orta şiddetteki bunalım tedavisinde kullanılan antidepresanlar kadar etkili olduğunu ortaya çıkarmıştır Bu incelemeler bununla birlikte, antidepreşenler ve BDT ’nin birlikte kullanımının majör depresyon tedavisinde etkin olduğunu göstermektedir
BDT bununla beraber ergenlik dönemi depresyonunda da etkin olmaktadır Farklı türdeki tedavilerden sonra, çoğunlukla relaps yaşayan hastalarda, relapsın azalmasını da sağlamaktadır
Buhran tedavisi görebilen her üç hastadan takriben 2 ’ si sadece ilaç tedavisi almaktadır Semptomları süreğen olan öteki hastalar için ise; ilaç tedavisi kısmen tesir etmektedir BDT bu tür hastalar için daha etkili olmaktadır
BDT ’ den fayda görebilen o kadar fazla hasta olmasına karşın, uzmanlar aşağıdaki bazı şahısların tedaviden daha çok avantaj göreceklerini savunmaktadır:
•*** Motive olmuş
•*** İçsel kontrolü yüksek olan
•*** İç görüsü yüksek
Kognitif Her Yerde Yapılandırma Nedir?
Kognitif her yerde yapılandırma; depresyonun oluşmasına yol açan negatif düşünceleri saptamak ve değiştirmekte BDT ’yi kullanan bir süreçtir Bu terapist ve hasta aralarında kurulan diyalogla gerçekleşir Mesela; bir üniversite öğrencisi kötü geçen bir matematik sınavının ardından “Matematikten kötü not almam aptal olduğumu gösteriyor “diyebilir Bu durumda terapist, bu sınavın aslında onun için ne kavrayış geldiğini sorabilir Öğrencinin işlevsel olmayan düşüncelerini belirlemesine yardımcı olmak için, matematikte aldığı notları değerlendirmelidir Eğer öğrenci bu soruyu “B olarak cevaplandırırsa, terapistin yapması gereken; hastasına bu notun onun aptal olduğunu göstermeyeceğini çünkü B ’nin fazla kötü bir not olmadığını vurgulamaktır sonra, her ikisi birlikte hareket ederek, sınavdaki performansın sahiden ne kavrayış geldiğini baştan tanımlamanın yollarını keşfedebilirler
Bu örnekte,Aptalın biriyim “cevabı tipik bir otomatik fikir örneğidir Buhran hastaları, kesin durumlara karşı tepki yaratıcı otomatik düşüncelere sahiptir Bu fikirler otomatik, kendiliğinden ortaya çıkan, mantık ve istem çerçevesinde olmayan düşüncelerdir Çoğunlukla dünya, durumlar ve kendilik hakkında işlevsel olmayan negatif varsayımlara dayanır
Aşağıda diğer otomatik us örnekleri yer almaktadır:
•*** Her Zaman olabilecek en fena şeyi düşünmek: Mesela; birey patronunun sabahleyin ona “Günaydın “dememesi ya da çalıştığı departmanda işten çıkarılanların olduğunu duyması sebebiyle, işini kaybettiğine inanması
•*** Kötü olan bir olayla hiçbir ilgisi olmamasına rağmen, kendini suçlu hissetmek: Mesela; telefon açtığınız bir kişi size geri dönmediyse, sevilmeyen biri olduğunuzu düşünmeniz
•*** Bir şeyin artı yönlerinden fazla olumsuz yönlerini görmek: Satın aldığı hisse senetleri, geçen haftaya kıyasla % 10 değer kazanan bir kişiyi düşünün Bu kişinin* kazandığı ekstra paraya sevinmek yerine, aralıksız iflas etmekten ve gelecekte alması gereken riskleri almaktan korkması

BDT ’nin esas fikri, sahip olunan bu olumsuz düşünceleri betimlemek ve duruma gösterilebilecek daha dinç yolları bulmaktır Terapideki en manâlı gaye ise; bu düşünceleri ortaya çıkaran ve onları değerlendirmek için zorunlu olan* altta yatan varsayımları keşfetmektir Bu varsayımlardaki hatalar bir defa kanıtlandığı vakit hastanın, bunların yerine doğru olan öteki manzara açılarını geliştirmesi de kolaylaşacaktır
Seanslar sırasında, hastalardan olumsuz düşüncelerini belirlemeleri ve bu düşünceleri hatırlatan durumları değerlendirip, bir çizelgeye yazmaları istenebilir Esas niyet ise; hastaya bunu kendi kendine nasıl yapabileceğini öğretmektir
Davranışsal Aktivasyon Nedir?
Davranışsal aktivasyon; hastalara keyif aldıkları aktivitelere daha çok katılmaları ve problem çözme becerilerini geliştirmeleri için yardımcı olan* BDT ’nin bir öteki hedefidir Hareketsizlik, buhran hastalarının temel problemlerinden biridir Depresyonun en temel semptomu, daha önce hoşa dışarı giden aktivitelere katılmaya karşı ilgisizleşmektir Depresyonu olan* bir birey, yaptığı aktiviteleri bırakır çünkü, bunlara harcanacak eforun yersiz olduğuna inanmaktadır Ama bu şart daha fazla, şiddetli düzeydeki depresyonda ortaya çıkar
BDT ’ de, terapist hastaya keyif alabileceği aktiviteleri belirlemesinde ve bunu paylaşabileceği millet hakkında asistan olmaktadır Tedavinin bu kısmı, hastanın bu aktivitelere katılmaktaki* engellerini değerleme ve geçmişteki bu engelleri ufak adımlarla nasıl kırabileceğine karar vermeyi kapsamaktadır
Bu aşamada hastalardan, belli durumlarda nasıl hissettiklerini* ve yaptıkları aktiviteleri anekdot almaları istenir Eğer bu faz istenildiği gibi gitmezse; bunları niçin yapamadığı ve değiştireceği noktalar* konusunda yardımcı olunur Hasta aktivasyonunu artırarak artı çözüm ve hedefler doğrultusunda hareket etmeye başlar, hareketsizliği bıraktıkça depresyonu azalır
Terapi seanslarının standart bir prosedürü var mıdır?
BDT ’yi uygulayan ruh sağlığı uzmanları, özel bir eğitim alırlar ve belirtilmiş* bir ahenk doğrultusunda* çalışırlar Seanslar arttıkça, izlediği yol da aşağıdaki gibi şekillenir:
•*** Seanslar hastanın ruh durumunu ve semptomlarını yoklama ederek başlar
•*** Terapist ve hasta her seansı anekdot aldıkları bir çizelge tutarlar
•*** Çizelgelerindeki gündeme tarafından, her seansta bir önceki seansa geri dönerler ve iki seans* arasında bir ilişki kurarak hareket ederler
•*** Terapist ve hasta konut ödevlerini birlikte değerlendirir, problem ve çözümleri tartışırlar
•*** daha sonra çizelgedeki öneriler incelenerek, bunlardan olabilecek veya olamayacak olanlar birlikte değerlendirilir
•*** Yeni konut ödevi verilir
•*** Seans, terapistin seansı özetlemesi ve hastaya seansla ilgili geribildirim vermesiyle sonlandırılır
Seanslar tipik olarak 50 – 60 dakika arasında sürer
BilişselDavranışçı Terapi ’nin vakit limitinin olması ne kavrama gelmektedir?
Bazı terapi türlerinin ne süre biteceği net değildir Fakat BDT ’ de terapiyi muhakkak bir noktada sonlandırmak esas hedefler arasındadır Genelde seanslar 1416 hafta aralarında sürer
Terapide görüşülen beceriler konusunda yeterli duruma gelmek ve BDT modelini bütün olarak çakmak, genellikle 8 hafta civarında sürer Bu aşama geçildiğinde, hasta genel olarak semptomlarında belirli bir azalma hissetmeye başlar 812 hafta arasında ise; hastalar semptomlarında azalma (remisyon) hissetmeye başlar Geriye Doğru kalan sürede hasta zorunlu becerileri öğrenmeye devam eder ve seansları sonlandırmaya yönelik fikirleri değerlendirir
Daha şiddetli düzeydeki bunalım vakalarında, çözüme gelmek daha uzun süre alabilir Lakin birçok hastada, birincil sene baştan başa ara ara yürütülen 1416 seans, yeni becerilerin kazanılmasında yeterli olmaktadır