Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Bilişseldavranışcı terapi (BDT) depresyonda etkili olan bir tedavi metodudur BDT, kişinin ruh durumunun doğrudan onun duşunceleriyle ilişkili olduğunu varsaymaktadır Negatif, fonksiyonel olmayan duşunceler kişinin ruh durumunu, kendilik değerini, davranışlarını ve hatta fiziksel durumunu bile etkilemektedir Kognitifdavranışcı terapinin hedefi; kişiye negatif duşunce şekillerini tanımlamayı, onların doğruluğunu değerlendirmeyi ve bu duşunceleri sağlıklı duşunce yollarıyla değiştirmeyi hedeflemektedir
Aynı zamanda, BDT modelini benimseyen terapistler hastalarında, fonksiyonel olmayan duşuncelerinden doğan davranış şekillerini de değiştirmeyi amaclamaktadır Negatif duşunce ve davranışlar, kişinin depresyona eğilim gostermesine yol acar ve kişiyi aşağıya ceken bu durumdan kurtulamamaya iter BDT’le calışan uzmanlara gore, kalıplaşmış bu duşunce ve davranış şekillerini değiştikce; kişinin ruh durumu da değişecektir
BilişselDavranışcı Terapi’yi, depresyon tedavisinde kullanılan diğer tedavi metotlarından ayıran noktalar nelerdir?
BDT’nin metodu ve odak noktası diğer bazı geleneksel terapilerden belli acılardan farklılık gosterir:
• BDT iki amac uzerine kuruludur: Terapist ve hastanın, duşunce ve davranış kalıplarını değiştirmek uzerinde birlikte calıştığı ve hastaların keyifli aktivitelere katılımını engelleyen noktaların ustesinden gelmeyi oğrendiği bilişsel yapılandırma Ve BDT’nin o an var olan duruma odaklanması
BDT, kişinin neden oyle duşunduğunden cok neyi, nasıl duşunduğune vurgu yapan, var olano anki duruma odaklanan bir yontemdir
• BDT belirli problemlere odaklanır Bireysel ya da grup seansları, belirlenmiş, on plana cıkan problemli davranışlar ya da duşunceler bunlardan bazılarıdır
• BDT hedef odaklıdır Terapistiyle birlikte calışan hastalardan, her seansta uzun donemli bazı hedefler koyması istenir Bu uzun sureli hedefleri başarmak bazen haftalar, hatta aylarca surebilir Bazı hedefler ise, ancak seansların sonu geldiğinde başarılabilir
• BDT yaklaşımı eğitsel bir yaklaşıma sahiptir Terapist hastaya, sahip olduğu negatif duşunceleri ve zihinsel imajları gostererek ya da yazarak, yapılandırılmış oğrenmeyi kullanır Hedef ise; bunların kişinin ruh halini, davranışlarını ve fiziksel durumunu ne olcude belirlediğini belirlemektir
• Terapistler hastalara aynı zamanda, problem cozme ve memnun edici aktiviteleri yapma gibi onemli baş etme becerilerini de oğretir
• BDT’nin uygulandığı hastalar seanslar sırasında, tedavide aktif rol alır Onlara her seansta ev odevleri verilir ve seansların başlangıcında bu odevler değerlendirilir
• BDT; sokratik sorgulama, rol oynama, zihinsel imgeleme, yonlendirilmiş keşif, ve davranışsal uygulamaları kapsayan bircok yontemi birlikte kullanan bir tekniktir
• BDT’ de belli bir zaman limiti vardır Tedavi ortalama olarak, 1416 hafta civarında surer
BDT’den Kimler Faydalanabilir?
Hafif ya da orta duzeyde depresyonu olan herkes potansiyel olarak Kognitif –Davranışcı Terapi’ den, hic ilaca ihtiyac duymadan faydalanabilir Yapılan bir cok araştırma BDT’ nin, hafif ve orta şiddetteki depresyon tedavisinde kullanılan antidepresanlar kadar etkili olduğunu ortaya cıkarmıştır Bu calışmalar aynı zamanda, antidepreşenler ve BDT’nin birlikte kullanımının major depresyon tedavisinde etkili olduğunu gostermektedir
BDT aynı zamanda ergenlik donemi depresyonunda da etkili olmaktadır Farklı turdeki tedavilerden sonra, sıklıkla relaps yaşayan hastalarda, relapsın azalmasını da sağlamaktadır
Depresyon tedavisi goren her uc hastadan yaklaşık 2’ si yalnızca ilac tedavisi almaktadır Semptomları sureğen olan diğer hastalar icin ise; ilac tedavisi kısmen etki etmektedir BDT bu tur hastalar icin daha etkili olmaktadır
BDT’ den fayda goren pek cok hasta olmasına karşın, uzmanlar aşağıdaki bazı kişilerin tedaviden daha cok fayda goreceklerini savunmaktadır:
• Motive olmuş
• İcsel kontrolu yuksek olan
• İc gorusu yuksek
Kognitif Yeniden Yapılandırma Nedir?
Kognitif yeniden yapılandırma; depresyonun oluşmasına yol acan negatif duşunceleri belirlemek ve değiştirmekte BDT’yi kullanan bir surectir Bu terapist ve hasta arasında kurulan diyalogla gercekleşir Orneğin; bir universite oğrencisi kotu gecen bir matematik sınavının ardından “Matematikten kotu not almam aptal olduğumu gosteriyor “diyebilir Bu durumda terapist, bu sınavın gercekte onun icin ne anlama geldiğini sorabilir Oğrencinin fonksiyonel olmayan duşuncelerini belirlemesine yardımcı olmak icin, matematikte aldığı notları değerlendirmelidir Eğer oğrenci bu soruyu “B olarak cevaplandırırsa, terapistin yapması gereken; hastasına bu notun onun aptal olduğunu gostermeyeceğini cunku B’nin cok kotu bir not olmadığını vurgulamaktır Daha sonra, her ikisi birlikte hareket ederek, sınavdaki performansın gercekten ne anlama geldiğini yeniden tanımlamanın yollarını keşfedebilirler
Bu ornekte,Aptalın biriyim “cevabı tipik bir otomatik duşunce orneğidir Depresyon hastaları, belli durumlara karşı tepki oluşturan otomatik duşuncelere sahiptir Bu duşunceler otomatik, kendiliğinden ortaya cıkan, mantık ve istem cercevesinde olmayan duşuncelerdir Sıklıkla dunya, durumlar ve kendilik hakkında fonksiyonel olmayan negatif varsayımlara dayanır
Aşağıda diğer otomatik duşunce ornekleri yer almaktadır:
• Daima olabilecek en kotu şeyi duşunmek: Orneğin; kişi patronunun sabah ona “Gunaydın “dememesi ya da calıştığı departmanda işten cıkarılanların olduğunu duyması nedeniyle, işini kaybettiğine inanması
• Kotu olan bir olayla hicbir ilgisi olmamasına karşın, kendini suclu hissetmek: Orneğin; telefon actığınız bir kişi size geri donmediyse, sevilmeyen biri olduğunuzu duşunmeniz
• Bir şeyin pozitif yonlerinden cok negatif yonlerini gormek: Satın aldığı hisse senetleri, gecen haftaya kıyasla % 10 değer kazanan bir kişiyi duşunun Bu kişinin kazandığı ekstra paraya sevinmek yerine, surekli iflas etmekten ve gelecekte alması gereken riskleri almaktan korkması
BDT’nin temel fikri, sahip olunan bu negatif duşunceleri tanımlamak ve duruma gosterilebilecek daha sağlıklı yolları bulmaktır Terapideki en onemli hedef ise; bu duşunceleri ortaya cıkaran ve onları değerlendirmek icin gerekli olan altta yatan varsayımları keşfetmektir Bu varsayımlardaki hatalar bir kez kanıtlandığı zaman hastanın, bunların yerine doğru olan diğer bakış acılarını geliştirmesi de kolaylaşacaktır
Seanslar sırasında, hastalardan negatif duşuncelerini belirlemeleri ve bu duşunceleri hatırlatan durumları değerlendirip, bir cizelgeye yazmaları istenebilir Asıl hedef ise; hastaya bunu kendi kendine nasıl yapabileceğini oğretmektir
Davranışsal Aktivasyon Nedir?
Davranışsal aktivasyon; hastalara keyif aldıkları aktivitelere daha cok katılmaları ve problem cozme becerilerini geliştirmeleri icin yardımcı olan BDT’nin bir diğer hedefidir Hareketsizlik, depresyon hastalarının temel problemlerinden biridir Depresyonun en temel semptomu, daha once hoşa giden aktivitelere katılmaya karşı ilgisizleşmektir Depresyonu olan bir kişi, yaptığı aktiviteleri bırakır cunku, bunlara harcanacak eforun gereksiz olduğuna inanmaktadır Fakat bu durum daha cok, şiddetli duzeydeki depresyonda ortaya cıkar
BDT’ de, terapist hastaya keyif alabileceği aktiviteleri belirlemesinde ve bunu paylaşabileceği insanlar hakkında yardımcı olmaktadır Tedavinin bu kısmı, hastanın bu aktivitelere katılmaktaki engellerini değerlendirme ve gecmişteki bu engelleri kucuk adımlarla nasıl kırabileceğine karar vermeyi kapsamaktadır
Bu aşamada hastalardan, belli durumlarda nasıl hissettiklerini ve yaptıkları aktiviteleri not almaları istenir Eğer bu aşama istenildiği gibi gitmezse; bunları neden yapamadığı ve değiştireceği noktalar konusunda yardımcı olunur Hasta aktivasyonunu artırarak pozitif cozum ve hedefler doğrultusunda hareket etmeye başlar, hareketsizliği bıraktıkca depresyonu azalır
Terapi seanslarının standart bir proseduru var mıdır?
BDT’yi uygulayan ruh sağlığı uzmanları, ozel bir eğitim alırlar ve belirli bir duzen doğrultusunda calışırlar Seanslar arttıkca, izlediği yol da aşağıdaki gibi şekillenir:
• Seanslar hastanın ruh durumunu ve semptomlarını kontrol ederek başlar
• Terapist ve hasta her seansı not aldıkları bir cizelge tutarlar
• Cizelgelerindeki gundeme gore, her seansta bir onceki seansa geri donerler ve iki seans arasında bir ilişki kurarak hareket ederler
• Terapist ve hasta ev odevlerini birlikte değerlendirir, problem ve cozumleri tartışırlar
• Daha sonra cizelgedeki oneriler incelenerek, bunlardan olabilecek ya da olamayacak olanlar birlikte değerlendirilir
• Yeni ev odevi verilir
• Seans, terapistin seansı ozetlemesi ve hastaya seansla ilgili geribildirim vermesiyle sonlandırılır
Seanslar tipik olarak 50 – 60 dakika arasında surer
BilişselDavranışcı Terapi’nin zaman limitinin olması ne anlama gelmektedir?
Bazı terapi turlerinin ne zaman biteceği net değildir Oysa BDT’ de terapiyi belli bir noktada sonlandırmak temel hedefler arasındadır Genellikle seanslar 1416 hafta arasında surer
Terapide goruşulen beceriler konusunda yeterli duruma gelmek ve BDT modelini tam olarak anlamak, genellikle 8 hafta civarında surer Bu aşama gecildiğinde, hasta genellikle semptomlarında belli bir azalma hissetmeye başlar 812 hafta arasında ise; hastalar semptomlarında azalma (remisyon) hissetmeye başlar Geriye kalan surede hasta gerekli becerileri oğrenmeye devam eder ve seansları sonlandırmaya yonelik fikirleri değerlendirir
Daha şiddetli duzeydeki depresyon vakalarında, cozume ulaşmak daha uzun zaman alabilir Fakat bircok hastada, ilk yıl boyunca ara ara yurutulen 1416 seans, yeni becerilerin kazanılmasında yeterli olmaktadır
Aynı zamanda, BDT modelini benimseyen terapistler hastalarında, fonksiyonel olmayan duşuncelerinden doğan davranış şekillerini de değiştirmeyi amaclamaktadır Negatif duşunce ve davranışlar, kişinin depresyona eğilim gostermesine yol acar ve kişiyi aşağıya ceken bu durumdan kurtulamamaya iter BDT’le calışan uzmanlara gore, kalıplaşmış bu duşunce ve davranış şekillerini değiştikce; kişinin ruh durumu da değişecektir
BilişselDavranışcı Terapi’yi, depresyon tedavisinde kullanılan diğer tedavi metotlarından ayıran noktalar nelerdir?
BDT’nin metodu ve odak noktası diğer bazı geleneksel terapilerden belli acılardan farklılık gosterir:
• BDT iki amac uzerine kuruludur: Terapist ve hastanın, duşunce ve davranış kalıplarını değiştirmek uzerinde birlikte calıştığı ve hastaların keyifli aktivitelere katılımını engelleyen noktaların ustesinden gelmeyi oğrendiği bilişsel yapılandırma Ve BDT’nin o an var olan duruma odaklanması
BDT, kişinin neden oyle duşunduğunden cok neyi, nasıl duşunduğune vurgu yapan, var olano anki duruma odaklanan bir yontemdir
• BDT belirli problemlere odaklanır Bireysel ya da grup seansları, belirlenmiş, on plana cıkan problemli davranışlar ya da duşunceler bunlardan bazılarıdır
• BDT hedef odaklıdır Terapistiyle birlikte calışan hastalardan, her seansta uzun donemli bazı hedefler koyması istenir Bu uzun sureli hedefleri başarmak bazen haftalar, hatta aylarca surebilir Bazı hedefler ise, ancak seansların sonu geldiğinde başarılabilir
• BDT yaklaşımı eğitsel bir yaklaşıma sahiptir Terapist hastaya, sahip olduğu negatif duşunceleri ve zihinsel imajları gostererek ya da yazarak, yapılandırılmış oğrenmeyi kullanır Hedef ise; bunların kişinin ruh halini, davranışlarını ve fiziksel durumunu ne olcude belirlediğini belirlemektir
• Terapistler hastalara aynı zamanda, problem cozme ve memnun edici aktiviteleri yapma gibi onemli baş etme becerilerini de oğretir
• BDT’nin uygulandığı hastalar seanslar sırasında, tedavide aktif rol alır Onlara her seansta ev odevleri verilir ve seansların başlangıcında bu odevler değerlendirilir
• BDT; sokratik sorgulama, rol oynama, zihinsel imgeleme, yonlendirilmiş keşif, ve davranışsal uygulamaları kapsayan bircok yontemi birlikte kullanan bir tekniktir
• BDT’ de belli bir zaman limiti vardır Tedavi ortalama olarak, 1416 hafta civarında surer
BDT’den Kimler Faydalanabilir?
Hafif ya da orta duzeyde depresyonu olan herkes potansiyel olarak Kognitif –Davranışcı Terapi’ den, hic ilaca ihtiyac duymadan faydalanabilir Yapılan bir cok araştırma BDT’ nin, hafif ve orta şiddetteki depresyon tedavisinde kullanılan antidepresanlar kadar etkili olduğunu ortaya cıkarmıştır Bu calışmalar aynı zamanda, antidepreşenler ve BDT’nin birlikte kullanımının major depresyon tedavisinde etkili olduğunu gostermektedir
BDT aynı zamanda ergenlik donemi depresyonunda da etkili olmaktadır Farklı turdeki tedavilerden sonra, sıklıkla relaps yaşayan hastalarda, relapsın azalmasını da sağlamaktadır
Depresyon tedavisi goren her uc hastadan yaklaşık 2’ si yalnızca ilac tedavisi almaktadır Semptomları sureğen olan diğer hastalar icin ise; ilac tedavisi kısmen etki etmektedir BDT bu tur hastalar icin daha etkili olmaktadır
BDT’ den fayda goren pek cok hasta olmasına karşın, uzmanlar aşağıdaki bazı kişilerin tedaviden daha cok fayda goreceklerini savunmaktadır:
• Motive olmuş
• İcsel kontrolu yuksek olan
• İc gorusu yuksek
Kognitif Yeniden Yapılandırma Nedir?
Kognitif yeniden yapılandırma; depresyonun oluşmasına yol acan negatif duşunceleri belirlemek ve değiştirmekte BDT’yi kullanan bir surectir Bu terapist ve hasta arasında kurulan diyalogla gercekleşir Orneğin; bir universite oğrencisi kotu gecen bir matematik sınavının ardından “Matematikten kotu not almam aptal olduğumu gosteriyor “diyebilir Bu durumda terapist, bu sınavın gercekte onun icin ne anlama geldiğini sorabilir Oğrencinin fonksiyonel olmayan duşuncelerini belirlemesine yardımcı olmak icin, matematikte aldığı notları değerlendirmelidir Eğer oğrenci bu soruyu “B olarak cevaplandırırsa, terapistin yapması gereken; hastasına bu notun onun aptal olduğunu gostermeyeceğini cunku B’nin cok kotu bir not olmadığını vurgulamaktır Daha sonra, her ikisi birlikte hareket ederek, sınavdaki performansın gercekten ne anlama geldiğini yeniden tanımlamanın yollarını keşfedebilirler
Bu ornekte,Aptalın biriyim “cevabı tipik bir otomatik duşunce orneğidir Depresyon hastaları, belli durumlara karşı tepki oluşturan otomatik duşuncelere sahiptir Bu duşunceler otomatik, kendiliğinden ortaya cıkan, mantık ve istem cercevesinde olmayan duşuncelerdir Sıklıkla dunya, durumlar ve kendilik hakkında fonksiyonel olmayan negatif varsayımlara dayanır
Aşağıda diğer otomatik duşunce ornekleri yer almaktadır:
• Daima olabilecek en kotu şeyi duşunmek: Orneğin; kişi patronunun sabah ona “Gunaydın “dememesi ya da calıştığı departmanda işten cıkarılanların olduğunu duyması nedeniyle, işini kaybettiğine inanması
• Kotu olan bir olayla hicbir ilgisi olmamasına karşın, kendini suclu hissetmek: Orneğin; telefon actığınız bir kişi size geri donmediyse, sevilmeyen biri olduğunuzu duşunmeniz
• Bir şeyin pozitif yonlerinden cok negatif yonlerini gormek: Satın aldığı hisse senetleri, gecen haftaya kıyasla % 10 değer kazanan bir kişiyi duşunun Bu kişinin kazandığı ekstra paraya sevinmek yerine, surekli iflas etmekten ve gelecekte alması gereken riskleri almaktan korkması
BDT’nin temel fikri, sahip olunan bu negatif duşunceleri tanımlamak ve duruma gosterilebilecek daha sağlıklı yolları bulmaktır Terapideki en onemli hedef ise; bu duşunceleri ortaya cıkaran ve onları değerlendirmek icin gerekli olan altta yatan varsayımları keşfetmektir Bu varsayımlardaki hatalar bir kez kanıtlandığı zaman hastanın, bunların yerine doğru olan diğer bakış acılarını geliştirmesi de kolaylaşacaktır
Seanslar sırasında, hastalardan negatif duşuncelerini belirlemeleri ve bu duşunceleri hatırlatan durumları değerlendirip, bir cizelgeye yazmaları istenebilir Asıl hedef ise; hastaya bunu kendi kendine nasıl yapabileceğini oğretmektir
Davranışsal Aktivasyon Nedir?
Davranışsal aktivasyon; hastalara keyif aldıkları aktivitelere daha cok katılmaları ve problem cozme becerilerini geliştirmeleri icin yardımcı olan BDT’nin bir diğer hedefidir Hareketsizlik, depresyon hastalarının temel problemlerinden biridir Depresyonun en temel semptomu, daha once hoşa giden aktivitelere katılmaya karşı ilgisizleşmektir Depresyonu olan bir kişi, yaptığı aktiviteleri bırakır cunku, bunlara harcanacak eforun gereksiz olduğuna inanmaktadır Fakat bu durum daha cok, şiddetli duzeydeki depresyonda ortaya cıkar
BDT’ de, terapist hastaya keyif alabileceği aktiviteleri belirlemesinde ve bunu paylaşabileceği insanlar hakkında yardımcı olmaktadır Tedavinin bu kısmı, hastanın bu aktivitelere katılmaktaki engellerini değerlendirme ve gecmişteki bu engelleri kucuk adımlarla nasıl kırabileceğine karar vermeyi kapsamaktadır
Bu aşamada hastalardan, belli durumlarda nasıl hissettiklerini ve yaptıkları aktiviteleri not almaları istenir Eğer bu aşama istenildiği gibi gitmezse; bunları neden yapamadığı ve değiştireceği noktalar konusunda yardımcı olunur Hasta aktivasyonunu artırarak pozitif cozum ve hedefler doğrultusunda hareket etmeye başlar, hareketsizliği bıraktıkca depresyonu azalır
Terapi seanslarının standart bir proseduru var mıdır?
BDT’yi uygulayan ruh sağlığı uzmanları, ozel bir eğitim alırlar ve belirli bir duzen doğrultusunda calışırlar Seanslar arttıkca, izlediği yol da aşağıdaki gibi şekillenir:
• Seanslar hastanın ruh durumunu ve semptomlarını kontrol ederek başlar
• Terapist ve hasta her seansı not aldıkları bir cizelge tutarlar
• Cizelgelerindeki gundeme gore, her seansta bir onceki seansa geri donerler ve iki seans arasında bir ilişki kurarak hareket ederler
• Terapist ve hasta ev odevlerini birlikte değerlendirir, problem ve cozumleri tartışırlar
• Daha sonra cizelgedeki oneriler incelenerek, bunlardan olabilecek ya da olamayacak olanlar birlikte değerlendirilir
• Yeni ev odevi verilir
• Seans, terapistin seansı ozetlemesi ve hastaya seansla ilgili geribildirim vermesiyle sonlandırılır
Seanslar tipik olarak 50 – 60 dakika arasında surer
BilişselDavranışcı Terapi’nin zaman limitinin olması ne anlama gelmektedir?
Bazı terapi turlerinin ne zaman biteceği net değildir Oysa BDT’ de terapiyi belli bir noktada sonlandırmak temel hedefler arasındadır Genellikle seanslar 1416 hafta arasında surer
Terapide goruşulen beceriler konusunda yeterli duruma gelmek ve BDT modelini tam olarak anlamak, genellikle 8 hafta civarında surer Bu aşama gecildiğinde, hasta genellikle semptomlarında belli bir azalma hissetmeye başlar 812 hafta arasında ise; hastalar semptomlarında azalma (remisyon) hissetmeye başlar Geriye kalan surede hasta gerekli becerileri oğrenmeye devam eder ve seansları sonlandırmaya yonelik fikirleri değerlendirir
Daha şiddetli duzeydeki depresyon vakalarında, cozume ulaşmak daha uzun zaman alabilir Fakat bircok hastada, ilk yıl boyunca ara ara yurutulen 1416 seans, yeni becerilerin kazanılmasında yeterli olmaktadır
