Bir 'Dealer'ın Anatomisi

Bir 'Dealer'ın Anatomisi borsa dealer dealer edinmek maaşları arabulucu kurum maaşları Her mesleğin kendine kadar zorlukları var Lakin hiç kuşkusuz elinizden her gün asgari 1 milyar YTL gibi bir para geçiyorsa bunun zorluğu ve stresi apayrı oluyor Her meslek kendine kadar zevkli ve anlayışsız özellikler barındırıyor Bugün artık eğitim sistemi ufak yaşta ve eğitime göre meslek seçimine çevrilmeye çalışılsa da acilen 30''lu yaşların üstünde olanların birçoğu şimdiki mesleklerini ya tesadüfen, veya öğrenim gördükleri alana göre belirlemiş durumdalar bu nedenle günümüzde mesleki doyum için anahtar kelime işi sevmekteyatıyor Özetle günün en az 8 saatini ayırdığımız bir işi severek yapabiliyorsak eğer, işte o bir meslek olabiliyor Bugün 34 yaşında olan Mehmet Aksoy da yoldan geçerkenseçtiği mesleğinde mutlu olabilen uğurlu azınlıktan O bir dealer Yani millet aralarında tanıdık adıyla borsacı Dealer fiilen tüccardemek ama anapara piyasalarında aracı, müşteri emrini alan ve iletenolarak tanımlanıyor Devlete Ait rakamlara tarafından Türkiye''deki 4113 dealer''dan biri olan Mehmet Aksoy, bir arabulucu kurumda; Gedik Yatırım Menkul Değerler''in Caddebostan''daki şubesinde haftanın beş günü müşterilerin alımsatım işlemlerine arabuluculuk ediyor Bir günde sıradan 30 müşterinin 15 milyar YTL arasında değişen emirlerine aracılık eden Aksoy, bundan hiç de şikayetçi yok Günün hemen hemen 24 saatini nasıl daha artı para kazandırabilirimsorusuna cevap arayarak geçiriyor ve dünyaya yeniden gelsem tekrar benzer işi yaparımdiyor Kendini denetleme mesleği Dealerlik, saat mefhumu olmayan bir meslek Yani bu işi yapanlar esnek çalışma saatlerini her tarafta kabul etmiş oluyor bununla birlikte bu işi yapanların stresle baş edebilme kapasitesi yüksek olmalı bu nedenle de mesleği haberdar olan ve uygulayan uzmanlara göre, uzun zaman yapılabilecek bir iş yok Yani dealer eğer bu alanda bir kariyer planı yapmıyor, portföy yöneticiliğini, yatırım uzmanlığını hedeflemiyorsa 10 yıl sonunda alternatif bir plan yapmak zorunda Bu aşındırıcı meslek, Mehmet Aksoy''da olmasa da, meslektaşlarının çoğunda ülser, reflü gibi mide hastalıklarına, saç dökülmesine yol açabiliyor Keza sıkıntının yarattığı fazla yemek yeme beraberinde kilo sorunu da getiriyor bu nedenle dealerlık yapacak kişinin kendini kontrol edebilen biri olması seçim ediliyor dahası kesinlikle kendi namına işlem yapmaması Mesleğini yolda buldu Mehmet Aksoy, bundan bütün 12 sene önce Mimar Sinan Üniversitesi''ndeki bir arkadaşını görmek için yola çıktığında hayatının mesleği ile karşılaşacağından habersizdi Karaköy''e geldiğinde bir binanın önündeki tahtaları, heyecanlı ve stresli kalabalığı görür görmez neye uğradığını şaşırdı Merakına yenildi ve içeri daldı Şimdiki İstanbul Menkul Kıymetler Borsası''nın 1990''larda Karaköy''deki bu kahvehaneyi andıran binasına da antre o antre O dönemde Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi''nde öğrenci olan Aksoy, karşılaştığı ve kendisini cezbeden görüntüyü şu sözlerle anlatıyor: Sinirli, gergin ve heyecanlı bir insan kalabalığı vardı Yanlarında bomba patlasa umursamayacak durumdaydılar İnsanların bu değin adrenalin salgıladığı bir diğer yer yok nasıl olursa olsun İçinde borsadan başka bir şeyin konuşulmadığı bir kahvehaneyi andırıyordu Oraya girdim ve ne olduğunu anlamaya çalıştımAksoy, olanları o kadar iyi anlamış ve sevmiş olacak fakat okulunun üçüncü yılında bu işi yapmaya karar verir ve Dünya Menkul Değerler''e alıcı temsilcisi olarak girer Sonradan Birli Menkul Değerler''e geçtim 1996''dan beri de Gedik Yatırım''dayımdiyen Aksoy, fiilen artık bir teknik araştırmacı, ama seanstan kopamamış bir türlü Sahiden uzmanların belirttiği yıpranma süresini de aşmış 10 yıldır az kalsın benzer müşterilerle çalıştığını ve güven unsurunun çok manâlı olduğunu vurgulayan Aksoy, Bir başkasının parası laf konusu olduğu için çok uyarı gerektiriyordiyor Günde sıradan 30 tip ve 15 milyar YTL arasında para için emir veren Aksoy, yaptığı işi Her sabahleyin işe geldiğinizde o gün neyle karşılaşacağınızdan habersizsiniz İşin en cazip yanı da buyorumunda bulunuyor 24 saat haber takibi Borsa ile ilgilenenlerin, işleri salt emir alıpatamak de olsa mutlaka haber takibi yapması gerekiyor Aksoy''un da gününün büyük bir bölümü bununla geçiyor Bu işte 24 saat haber takip etmek ve her şeyden az çok iyi anlamak gerekiyor Sırası geldiğinde avukat, sırası geldiğinde mimar oluyorsunuzdiyen Aksoy, bu işi azıcık da hiperaktif insanların yapabileceğine inananlardan Bu işte araştırmayı ve matematiği hoşlanmak gerektiğini açıklayan Aksoy, Matematiği de gerektiği yerde, gerektiği dek kullanabilmek manâlı Çünkü borsa düşerken de para kazanabilmek gerekiyor Her şeyden önce de bilançoyu yani temel analizi iyi iyi anlamak şart Oysa bu sayede zarardan kâra geçecek şirketleri varsayım edip çok ciddi paralar kazandırabilirsinizsözleriyle anlatıyor mesleğinin inceliklerini Borsayla inatlaşmayın Yaptığı işte hırsın mükemmel dengelenmesi gerektiğini de bildiren Aksoy, borsayla pozitif inatlaşmamak gerektiğini düşünüyor Alıcı namına alınan bir hisse yukarı çıktıkça hırsın da yükseldiğini belirten Aksoy, Fakat bu doyumsuzluk disipline edilmeli Çünkü borsayla inatlaşmamak gerekiyor Rüzgar karşıdan esmeye başladığında bazen hiçbir şey yapmamak da çok şey katabiliyor En azından para kaybetmezsinizdiye konuşuyor Hizmet verdiği müşterilerinin birçoğunu tanıdığını ve pastanede simit yapan aşçıdan, askere, doktora, kuyumcuya, memura kadar çok çeşitli mesleklere sahip insanlara arabuluculuk ettiğini söylüyor Fakat doktor ve asker olan fazla sayıda müşterim vardiyen Aksoy, çok küçük miktardaki paraları bile değerlendirdiğini, aracılıkta paranın miktarına bakmadığını açıklama ediyor Alınan riske karşılık bu işte çok büyük paralar kazanılmadığını da vurgulayan Aksoy, Piyasada sıradan ücret 10002000 YTL arasında değişiyordiyor Strese ast manâlı bir afiyet sorunu yaşamadığını da kaydeden Aksoy, buna rağmen bazen sadece kendini kulak vermek ve yalnız kalmak istiyor Akşam eve gittiğimde telefon ve televizyon sesi dinlemek istemiyorum böyle zamanlarda Bu dönemleri doğaya dönerek atlatıyorumdiyor Meslektaşları arasında stres atmak için yoğun olarak kullanılan alkolü ise bıraktığını gösteren Aksoy, Evvelden gevşemek için içerdim ama bu işte disiplin çok önemli ve kendinize bakmazsanız sonuçları fazla kötü olabiliyor Ama şimdi sessiz yerleri seçim ediyorum Rahatlamak için motora biniyorum bundan başka yüzmeyi çok seviyorum Gevşemek için yüzüyorum dasözleriyle anlatıyor üzerindeki stresi nasıl attığını Bazı zamanlar olur olmaz yerlerde mesleği öğrenilince fazla soru sorulmasından da sıkıldığını kaydeden Aksoy, Tesadüfen karşılaştığım halk işimi öğrenince anında bana hisse sormaya başlıyor bundan başka örneğin otomobil bozuldu tamirciye gittiniz mesleğinizi öğrenir öğrenmez fiyatları katlıyorlar bu nedenle bazen saklıyorum mesleğimidiyor Başarı matematikle garantili Mesleğinde başarının matematikle garantili olduğunu ve kendisini ileride portföy yöneticisi olarak gördüğünü belirten Aksoy, planları hakkında ise şu bilgileri veriyor: İyi bir pazarlama grubu kurup portföy yönetimi yerine getirmek istiyorum ileride Dealerlar iki kategoriye ayrılıyor benim gözümde Ilk kategoridekiler yalnızca emri alır ve içten bir biçimde iletir İkinci kategori ise müşterisiyle konuşup diyalog kuranlardan oluşuyor Yani yalnızca dikte almanın haricen fikir alışverişi de yaparAksoy''un buradan meslektaşlarına da bir mesajı var: Bu meslekte en büyük kusur fazla para kazanma iştahı Kendileri için de gözlerini karartıp operasyon yapan arkadaşlarımız var Bu çok dinç yok ve fena sonuçlar doğurabilirMehmet Aksoy''un bir günü nasıl geçiyor? 0815: Üsküdar''dan Caddebostan''daki şubeye geliş 08150845: Gazeteleri tarama 08450900: Tele konferans ArGe''nin beklentilerine bakılıyor Özetle genel merkez ve şubeler arasında piyasalara karşın bir beyin fırtınası 09000930: Müşterilere ayrılıyor Müşterilere İMKB bülteni okunuyor ve günlük politika hakkında akıl alışverişi ve yönlendirme yapılıyor 09301200: Birincil seans Herif emirleri alınıp, iletiliyor 12001215: Müşterilere neler yapıldığı anlatılıyor 12151315: Yemek tatili 13151400: Son gelen haberlerin peşine düşüp takip edilmesi, ikinci seansa hazırlık ve yine müşterilerle telefon konuşması 14001630: İkinci seans 16301730: İşlemler denetleme ediliyor 17301800: Ertesi gün için tahminler, teknik tahlil çalışması 1900 sonrası: Evde tüm haberlerin takibi Bu haberler de ertesi günün planlarında etkin oluyor Dealer Nedir? Dealerdoğrusu tüccar anlamına geliyor Yani dealer hem kendi adına, keza de alıcı namına hareket edenaramak Ama anapara piyasalarında aracılık yapan, herif emrini bölge ve iletenolarak kullanılıyor Anapara Piyasası Kurulu da (SPK) bu nedenle bu mesleği alıcı temsilcisi olarak tanımlıyor Nasıl dealer olunur? SPK''dan temel lisanslama belgesi elde etmek dealer olmanın ön koşulu Bunun için de SPK''nın yılda üç defa düzenlediği sınavlarda 70 not ortalamasını tutturmak gerekiyor Türkiye Anapara Piyasaları Aracı Kuruluşlar Birliği (TSPAKB) bu kapsamda talepte bulanan üniversitelerde bilgilendirme toplantıları düzenliyor Marmara Üniversitesi''nin Anapara Piyasaları ve Borsa Bölümü ve Yıldız Üniversitesi''nin İktisadi ve Yönetimsel Bilimler Fakültesi TSPAKB''nin uyumlu olarak bilgilendirme toplantısı düzenlediği yerler Üniversiteden mezun olmadan SPK''nın sınavlarında başarılı olanlar, bu işi gerçekleştirmek isteyenler arasında kayda değer bir menfaat elde etmiş oluyor Arabulucu kurumlar temel lisanslama belgesi alanlar aralarında ise ağırlıklı olarak işletme, iktisat ve maliye konularında üniversite eğitimi görmüş olanları tercih ediyor Fakat bu işte çalışan mühendislerin de sayısı azımsanacak gibi değil Hem dealerlar aralarında lise mezunlarını da bakmak olası Aracı kurumlar dealer olarak işe alacakları elemanların başta prezentabl olmasına bakıyor Ardındaki sosyal çevresi ve müşteri edinme potansiyeli ön plana çıkıyor Herif bulgu potansiyeli sebebiyle bu işte hobiler de büyük tartı taşıyor Örneğen, tenis oynayan, beygir binen ya da yelken kulüplerine üye olanlar daha pozitif tercih ediliyor aracı kurumlar tarafından Arabulucu kurumların eleman tercihinde dealer adayının nerede oturduğu ya da hangi marka araba kullandığı bile tartma taşıyabiliyor Ortaköy revaçta, Cross marka altın kalem cepte Özellikle büyük ve kurumsal aracı kurumlarda çalışmaları dolayısıyla kazanç düzeyleri ortalamanın üstünde olan dealerlar çoğunlukla Levent ve Ortaköy''deki misafir etme merkezlerini tercih ediyor Cross marka altın kalem ise dealerların sembolü olmuş durumda üstelik HP 17 B2 marka hesap makinası İçi değişebilen deri ajandalar da dealerların vazgeçilmezi Ve şüphesiz kartvizitlik Dealerlar ağırlıklı olarak beyaz veya mavi gömlek ve koyu renk ekip elbise giyiyor Zira bu kıyafetin müşteriye daha pozitif güven verdiği düşünülüyor Şimdilerde dealerlar üstünde isimlerinin baş harflerinin kullanıldığı kol düğmesi de kullanmaya başlamış Ayaklarında ise genelde Oxford tarzı zımbalı ayakkabılarından bulunuyor Türkiye''deki dealer sayısı Aracı kurum genel merkezlerinde çalışan dealer 1218 Banka şubelerde çalışan dealer 2600 Aracı kurum şubelerinde çalışan dealer 254 Irtibat bürolarında çalışan dealer 41 Toplam: 4113 seçme parça