Bir Kedi Paraziti, Psikolojik Hastalığa Neden Olabilir mi?

Her yerde bulunan ve dünya çapında milyonlarca insanı enfekte ettiği iddia edilen bir parazit, şizofreni ve bir dizi öbür nörolojik bozuklukla ilişkilendirilmiş; fakat bu duruma dair net bir delil sunulamamıştı. 'Zihin değiştiren' parazit olarak da bilinen Toxoplasma gondii (T. gondii) isimli bu parazitin değişen davranış yahut insan etkinliğindeki tuhaf kalıplarla kontaklı olduğunu savunan çok sayıda çalışma olsa da, bu alakayı çürüten bilgiler de mevcut.

Şimdiyse Kanada'daki McGill Üniversitesi'nden psikiyatri asistanı Vincent Paquin tarafından yönetilen yeni bir çalışma, bu parazit paradoksunu açıklamaya yardımcı olabilecek yeni bulgular elde etmiş üzere görünüyor. T. gondii'nin görünen tehlikelerinin akabinde ne yatabileceğini belirlemenin bir yolunu bulabilme potansiyeline sahip bu araştırmaya nazaran kedi sahipleri ile mental rahatsızlıklar ortasındaki alakayı inceliyor.

Kediler, parazitin insanlara bulaşması için tek başına kâfi değil


1995 yılında yapılan bir araştırma, T. gondii’nin kontamine yiyecek yahut suya ek olarak, enfekte olmuş bir evcil kedinin dışkısına maruz kalma yoluyla insanlara bulaşabileceğini öne sürmüş; buna nazaran çocukluk periyodunda kedi sahibi olmak ile yetişkinlikte mental hastalık geliştirmenin ilişkili olduğunu argüman etmişti. Fakat bunu takiben yapılan diğer araştırmalar, kedi sahibi olmak ile T. gondii ortasındaki münasebete dair net bir yanıt vermekte başarısız olmuştu. Bahsi geçen yeni araştırma ise bu duruma yeni bir bakış açısı kazandırmış olabilir üzere duruyor.

Yeni araştırma makalelerinde, "Yerli kediler çoklukla kemirgenlerle beslenerek parazitle enfekte olurlar ve yalnızca takip eden günler yahut haftalar boyunca bulaşıcı olurlar." biçiminde belirten Paquin ve yardımcı müellifler, "Dolayısıyla, kedinin kemirgenleri avladığının bilinip bilinmediğini belirlemek, tek başına kedi sahibi olmakla karşılaştırıldığında, T. gondii'ye mümkün maruziyet için daha âlâ bir vekil sağlayabilir." tabirlerini kullanıyor.

Başka bir deyişle bu, kedilerin tek başlarına insanların parazite maruz kalmasına neden olmadığı manasına geliyor. Lakin kemirgen avlayan, mesela yalnızca konutta bakılmayan ve dışarıya çıkmasına müsaade verilen kedilerin açık havada T. gondii ile temasa geçme olasılıkları son derece yüksek olabilir üzere gözüküyor.

Araştırma, can dostlarımızın sıhhat denetimlerinin aksatılmamasın ehemmiyetini bir sefer daha gösteriyor


Varsayımsal olarak konuşacak olursak bu, kedilerin enfeksiyonu çocuklukta şahıslara bulaştırarak yetişkinlikte ruhsal meseleler geliştirmelerine neden olabileceği manasına geliyor. Bu varsayımı incelemek emeliyle Montreal'de yaklaşık 2.200 iştirakçiyle anket gerçekleştiren araştırmacılar, iştirakçilere çocukluklarında kedi sahipliği hakkında sorular sordular ve psikotik tecrübelerinin sıklıklarını ölçtüler. Buna ek olarak araştırmacılar, ankette iştirakçilere çocukken ne sıklıkla taşındıkları, baş travması tecrübeleri olup olmadığı ve sigara kullanıp kullanmadıkları üzere bir dizi öbür soru da yönelttiler.

Katılımcılardan gelen yanıtları tahlil eden grup, çocukluk devrinde kemirgen avlayan bir kediye sahip olan erkek katılımcıların yetişkinliklerinde psikotik tecrübeler yaşama riskinin daha fazla olduğunu gözlemledi; fakat gariptir ki tıpkı bağ, kadın katılımcılarda gözlemlenmedi.

Bununla birlikte iştirakçiler ortasında çocukluklarında hiç kedi bakmayan ve yalnızca konutta besledikleri bir kedisi olanlarda da bu türlü bir irtibat olmadığı tespit edildi. Öte yandan üstte bahsetmiş olduğumuz; ankette incelenen öteki faktörlerin (sigara kullanımı baş travması vb.), parazit enfeksiyonunun da ötesinde, iştirakçilerin psikotik tecrübe riskini etkilediği bariz bir formda ortadaydı.

Bütün bunlara ek olarak araştırmanın, anketteki tüm bulguların iştirakçilerin kendileri tarafından bildirilmeleri üzere birtakım sınırlamaları bulunuyor; lakin bu, elde edilen bulgularının, gelecekte T. gondii maruziyeti ile alakalı etkileşimleri daha hakikat bir biçimde tanımlamamıza yardımcı olabilecek daha fazla araştırma yapılmasının ne kadar kıymetli olduğunu gösterdiği gerçeğini değiştirmiyor.

Son olarak araştırma, tüy yumağı dostlarımızın sıhhat bakımlarının aksatılmaması gerektiğinin ne kadar değerli olduğuna da dikkat çekiyor. Bildiğiniz üzere kedi sahiplenmek, pek çok uzman tarafından ruhsal rahatsızlıkların tedavisinde yardımcı bir eleman olarak hastalara öneriliyor. Öbür bir deyişle can dostlarımızın veteriner denetimlerini aksatmamak ve onların olabilecekleri en sağlıklı hallerinde olduklarından emin olmak, bizlerin sağlığı için de büyük kıymet teşkil ediyor.