Bir kitlesel yokoluş ne kadar sürer?

252 milyon yıl önce gerçekleşen, yeryüzünün en büyük kitlesel yokoluşunun zamanlamasını tahmin etmeye çalışan araştırmacılar, bu süreçlerin nasıl işlediğini anlamaya çalışıyorlar

Yaklaşık 252 milyon yıl önce, yerkabuğunun Sibirya'da bulunan çatlaklarından çıkan 6 milyon kilometreküplük (tüm ABD yüzeyini 15 km kalınlıkta kaplayabilecek miktarda) eriyik madde bölgeyi bir battaniye gibi kaplamıştı Bu püskürmeye neden olan magma yükselirken yüzeyin altındaki kayaların da aşırı ısınmasına ve önce magmaya, sonra da bu magma yüzeye ulaşıp soğuduğunda atmosfere çok miktarda karbondioksit salımına neden olmuştu Bu da ilkimde büyük değişimlere ve okyanusta asidifikasyona neden olmuştu

En azından bilim insanlarının milyonlarca yıl önce iklim değişikliğine neden olduğunu düşündükleri sebep bu Başka hipotezler de mevcut ancak hepsinin ortak bir noktası var: Bu iklim değişikliğinin yeryüzündeki hayatın yaklaşık %90'ınını sona erdirdirerek Dünya tarihindeki en büyük kitlesel yokoluşa neden olduğu

Ne zaman gerçekleşti?

Permiyan devrinin bitişi Triyasik devrinin başlangıcı kabul edilen bu yokoluşu araştıran bir ekip, PNAS dergisinde yayınladıkları çalışmalarında, yokoluşun daha önce düşünüldüğünden çok daha hızlı gerçekleşmiş olabileceğini ortaya koyuyorlar Bu yokoluşun ne kadar sürede gerçekleştiğini tespit etmek, ona neden olan unsurları daha iyi anlamak bakımından da büyük önem taşıyor Bu dönemi yansıtan çökel kayaçlar içindeki fosilleri inceleyen araştırmacılar, 2025 santimetre kalınlığındaki bir kayaç kesitinde fosil kaydında tamamen değişiklik gözlenebildiğini belirtiyorlar, bu da yokoluşun ne kadar hızlı gerçekleştiğine işaret eden bir bulgu

Yokoluşun detayları hakkında bilgiye sahip olmak, yokoluş sürecine ait fosilleri içeren kayaçları büyük bir kesinlikle tarihlendirmek ise biraz güç Çünkü kireçtaşından oluşan bu kayaçlar, jeologların tarihlendirmede kullandıkları bazı mineralleri içermiyor Ancak Çin'de Meishan'da bulunan yeni bir fosil yatağı bu zorluğu aşmaya imkan tanıyor 252 milyon yıl önce güney Çin, yakınında volkanlar bulunan çok çeşitli bir denizel ekosisteme ev sahipliği yapıyordu Bu volkanlar sayesinde, kireçtaşından oluşan bu kayaçlar volkanik küllerle çeşitli seviyelere ayrılabiliyor Bu volkanik tabakalar ise daha hassas tarihlendirme metotlarına imkan verdikleri için, yokoluş sürecini daha iyi zamansal çözünürlükte incelemeyi mümkün kılıyor

Bu volkanik tabakaları tarihlendiren araştırmacılar, kitlesel yokoluşun ±48000 yıl olmak üzere 60000 yıllık bir süreçte gerçekleştiğini tespit ettiler Yokoluş sürecinin zamanlamasının daha iyi bilinmesi, dönemin ilgili atmosfer ve okyanus sıcaklıkları ile atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonundaki değişikliklerinin daha iyi çalışılması açısından da önem teşkil ediyor Örneğin veriler, bu zaman diliminden hemen önce okyanuslarda büyük bir asidifikasyonun gerçekleştiğini gösteriyor Bunun da kalsifikasyon krizine yani sudaki karbonat miktarının azalması sonucu, kalsiyum karbonattan kabuklar yapamayan bazı yumuşakçaların ölümüyle başlayıp, besin ağının en üst seviyelerine kadar etki eden bir yokoluşa neden olduğu düşünülüyor Yokoluşun daha önce sanıldığından daha kısa sürede gerçekleşmiş olması da canlıların bu değişimlere uyum sağlamak için yeterli vakit bulamadan öldüklerine işaret ediyor olabilir

İklim değişikliği, okyanusların asitlenmesi gibi sorunlarla bugün de karşı karşıyayız Çalışma, insan kaynaklı ekosistem çöküşü konusunda da bir uyarı niteliğinde

Linkleri sadece kayıtlı üyelerimiz görebilirForumTR üyesi olmak için tıklayınız