Bir yılda yüzde 11 arttı! Türkiye'de kiracı sayısı artıyor, ev sahibi oranı azalıyor

Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2018 yılı için yayımladığı hane halkı tüketim harcamaları dataları çarpıcı bir gerçeği daha ortaya çıkardı.

Buna nazaran yurttaşların en kıymetli masrafı konut ve kira harcamaları oldu. Hane halkı 100 liralık harcamasının 23,7 lirasını konut (doğalgaz, elektrik, su vb. faturalar) ve kira için harcıyor. Nüfusun fakir bölümlerinde ise bu meblağ 31,4’e kadar çıkarken, varlıklı kısımlarda bu fiyat 20,3’e kadar düşüyor.

AKP devri boyunca haneler içindeki kiracı sayıları gitgide arttı. 2002 yılında her 100 hanenin 18,7’si kiracı iken, 2018’de bu sayı 28,5’e çıktı.

Haneler içindeki kiracı sayısı da gitgide artıyor. Şayet kiracılaşma oranı bu süratte devam ederse 20 sene sonra kiracı sayısı kendi konutunda oturan sayısını geçecek. Yıllara nazaran her 100 haneden kaçı kiracıydı?



100 HANENİN KAÇI KİRACI?

2002     18,7

2003     21,6

2004     21,2

2005     22,4

2006     21,8

2007     23,1

2008     23,5

2009     22,6

2010     23,8

2011     23,9

2012     24,9

2013     23,2

2014     24,6

2015     26,3

2016     26,0

2017     26,3

2018     28,7

 TÜİK bilgilerine nazaran 2017’de 6 milyon kiracı hane varken, 2018’de bu fiyat yüzde 11 artışla 6,7 milyona fırladı. Buna karşılık krizle bir arada kendi konutunda oturanların sayısı yerinde saydı. Nüfusun kiracı olan kısmı her ay gelirinin kıymetli bir kısmını mesken sahiplerine veriyor.

TÜİK datalarına nazaran kiracıların her ay mesken sahiplerine ödediği bedel aylık yaklaşık 5 milyar TL. Böylelikle değerli bir bölüşüm sorunu da gündeme geliyor. Nüfusun mesken almaya gücü yetmeyen milyonları her yıl yaklaşık 60 milyar TL meblağı gayrimenkul sahiplerine yatırıyor. 6,7 milyon hanenin kirada oturduğu düşünülürse hane başına ortalama kira bedeli 746 lira olarak hesaplanıyor.

2018’DE NÜFUSUN KONUT SAHİPLİĞİ DURUMU

TÜİK datalarına nazaran Türkiye’de 23,6 milyon hane bulunuyor. Bu hanelerin 13,2 milyonu kendi meskeninde yaşarken, 6,7 milyonu kiracı, 3,2 milyonu mesken sahibi olmamakla birlikte kira ödemiyor, 371 bin hane ise lojmanlarda yaşıyor. Geri kalanların ise mesken sahipliği bulunmamakla bir arada kira ödemiyor. Buna nazaran 2018 yılı itibariyle hanelerin yüzde 28,5’i kiracı durumunda. Hanelerin mesken sahipliği durumunun oranları şu biçimde;

Kendi konutunda oturan: yüzde 56,2
Kiracı: yüzde 28,5
Mesken sahibi değil ancak kira ödemeyen: yüzde 13,6
Lojman: yüzde 1,6

2002’DE NÜFUSUN MESKEN SAHİPLİĞİ DURUMU



TÜİK bilgilerinde geçmişe gittiğimizde nüfusun konut sahipliği durumunun AKP periyodunda değiştiği gözlemleniyor. 2002 yılında Türkiye’de 16,4 milyon hane bulunuyor. Bu hanelerin 12 milyonu kendi sahibi olduğu meskende yaşarken, 3 milyonu kiracı 293 bin hane ise lojmanlarda yaşıyor. Geri kalanların ise mesken sahipliği bulunmamakla bir arada kira ödemiyor. 2002 yılı itibariyle hanelerin yüzde 18,7’si kiracı durumunda. Hanelerin mesken sahipliği oranları şu formda;

Kendi konutunda oturan: yüzde 73
Kiracı: yüzde 18,7
Mesken sahibi değil lakin kira ödemeyen: yüzde 6,4
Lojman: yüzde 1,7

‘BU FİYATLARA KONUT SAHİBİ OLMAK HAYAL’

TESK Genel Lideri Palandöken “Asgari fiyatın 2 bin TL olduğu bir ülkede 2 milyona konut satmaya çalışmak çok olağan değil” dedi.



Dünyadaki ekonomik gelişmelerden olumsuz etkilenen piyasaların düzelmesi için en çok inşaat dalının elini taşın altına koyması gerektiğini tabir eden TESK Genel Lideri Bendevi Palandöken, “İnşaat kesiminde son açıklanan satış sayıları fiyatların aşağı çekilmediğinin bir göstergesidir. 750 bin liraya, 1 milyon liraya, 2 milyon liraya kadar hala mesken satmaya çalışan firmalar var. Hatta bu firmalar fiyatlarının yarı yarıya düştüğünü tabir ediyorlar. Fakat minimum fiyatın 2 bin TL olduğu bir ülkede 2 milyona mesken satmaya çalışmak çok olağan değil” diye konuştu. Palandöken, son olarak şunları söyledi: “Haziran ayında satılan konut sayısının bir evvelki aya nazaran yüzde 33,3, geçen yılın birebir ayına nazaran ise yüzde 48.6 azalmasının temel sebebinin fiyatların çok yüksek olmasıdır. İnşaat dalı elini taşın altına koymalı. Her vakit yüksek fiyat olmaz. Merkez Bankası’nın faizleri düşürmesi ile birlikte bankalar da konut kredi faiz oranlarını kesinlikle vakit kaybetmeden aşağı çekmeli ve bölüme katkı sağlamalıdır. Lakin bankaların tek başına faiz indirimi kâfi olmaz. Zira dalın de fiyatlarını denetim edip bu fiyatları aşağı çekmesi gerekiyor. ‘İnşaat kesiminde fiyatlar çok düştü’ deniyor fakat hiç kimse fiyatların yanından dahi geçemiyor. Bu fiyatlara mesken sahibi olmak hayalden diğer bir şey değil.

Ozan Gündoğdu/Birgün