Birçok Erkek Yaşlandıkça Y Kromozomlarını Kaybediyor

İnsan genindeki kusurlar hayatın bir kesimi olarak kabul edilir. Yaşlandıkça ve DNA sayısı arttıkça, genlerimizde yanlış yerleştirilmiş bir harf ya da kimi yanılgıları tekrarlar üzere küçük meseleler ortaya çıkmaya başlar. Bu kusurlar vakitler birikir ve bedenimizde eşsiz kodlara sahip hücrelerden oluşmuş bir mozaik oluşturabilirler. Hatta birtakım hücreler bütün kromozomlarını kaybedebilir.

Bilim insanları birçok erkeğin yaşlandıkça Y kromozomlarını kaybettiğini biliyor ve bunun nedenlerini araştırıyordu. Y kromozomu kaybının ne derece değerli olduğu bilinmiyordu ve klinik bir kıymeti olmayan yaşlandıkça ortaya çıkan saçların beyazlaması üzere bir yaşlanma belirtisi olarak kabul edildiği bile oluyordu. Fakat son yapılan araştırma çalışması Y kromozomu kaybının son derece kıymetli olduğunu ortaya çıkardı.

Y kromozomu kaybı önemli kalp hastalıklarına neden oluyor


Her hücrede çift halinde bulunan bir dizi DNA olarak isimlendirilen kromozomlar, kadınlarda XX, erkeklerde ise XY olmak üzere bir X ve bir Y kromozomu bulunur. Araştırma sonucunda hücrede Y kromozomu kaybı olarak isimlendirilen mLOY, 70 yaş ve üstü erkeklerin %40’ında meydana geldiği ortaya çıktı. Y kromozomu uzun bir müddettir, kıymetsiz DNA kesimleriyle dolu, küçülen bir genetik alan olarak kabul edilse bile Y kromozomunun kaybı önemli sıhhat meselelerine neden olabilir.

Bir araştırma grubu, bilhassa 60 yaşından büyük erkeklerin bayanlardan daha süratli öldüğünü ve biyolojik olarak daha çabuk yaşlandıklarını keşfettiklerini açıklamıştı. Bu yeni araştırma ile erkeklerin neden bayanlardan daha erken öldüklerine dair muhakkak ipuçları da ortaya çıktı. Fareler üzerinde yapılan deneylerde, kandaki Y kromozomu kaybının tesirlerini daha güzel anlayabilmek için özel bir gen düzenleme aracı olan CRISPR’yi kullanıldı. Y kromozomu kaybının özel gen enjekte edilen farelerde kalp dokularını sertleştiren ve kalp yetmezliği ile temaslı olan kalp fibrozu olarak bilinen bir durumun ortaya çıkmasına sebep olduğu görüldü. Bu durumun sonucunda da Y kromozomu kaybı olan farelerde erken vefatlar görüldüğü de araştırma grubu tarafından paylaşıldı.

Y kromozomu kaybının neden bu kadar ölümcül olduğu bulunmuş olabilir


Araştırmacılar, bulguları insan bilgileri ile karşılaştırmak için yaklaşık 10 yıllık bir araştırma olan UK Biobank çalışmasından derlenen dataları de tahlil ettiler. İncelemeler ve deneyler sonucunda erkeklerde Y kromozomu kaybının tesirleri güzelce araştırıldı. Bunun sonucunda Y kromozomu kaybının daha genç yaşta ölme ve Alzheimer gibi yaşa bağlı rahatsızlıklardan muzdarip olma ihtimalinin daha yüksek olmasının yanı sıra kalp hastalıkları ve kalp yetmezliğine direkt tesiri olduğunu tespit ettiler.

Çalışmanın başlangıcında kanlarında mLOY bulunan erkeklerin ortalama 11 yıllık takip mühleti boyunca kalp yetmezliği ve başka kardiyovasküler hastalıklardan ölme riskinin arttığını da keşfeden araştırma grubu, bu müşahedenin, fare modelinden elde edilen sonuçlarla uyumlu olduğunu ve mLOY'nin insanlarda da direkt fizyolojik bir tesire sahip olduğunu düşünüyor. Yani bu araştırma sonucunda Y kromozomu kaybının direkt erkek sıhhatine ziyanlı tesirlere neden olduğuna dair somut ispat olarak bedellendiriliyor.

Bu durumun şimdi bir tedavisi yok lakin araştırmacılar sigarayı bırakmanın makul bir hareket olabileceğini söylüyor. Zira araştırmalar sigara içen erkeklerin kan hücrelerinde Y kromozomu kaybı gösterme mümkünlüğünün sigara içmeyenlere nazaran üç kat daha fazla olduğunu da gösteriyor.