Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Perfloroalkil ve Polifloroalkil maddeler(PFAS) ya da insan bedeninde ve etrafta çok uzun müddet kalabildikleri için ‘sonsuz kimyasallar’, binlerce kimyasalı bünyesinde bulunduran unsurlara deniyor. Evimizdeki teflon tavadan tutun diş iplerine kadar günlük hayatımızdaki birçok eşyada, yediğimiz yiyeceklerde ve hatta içtiğimiz suda bile bulunabilen bu kimyasallar, Avrupa Etraf Ajansı’na nazaran karaciğer hasarı, tiroid hastalığı, kanser ve daha birçok önemli sıhhat meselelerine yol açabiliyor.
Korkunç sonuçlar doğurabilen ‘sonsuz kimyasallar’ ismini verdiğimiz bu hususlara yönelik çalışmalar daima yapılıyor. Artık de bilim insanları, bu kimyasalları uygun maliyetli ve inançlı bir şekilde yok etmenin yolunu bulmuş olabileceklerini açıkladı. Çalışma bulguları, geçtiğimiz perşembe günü Science mecmuasında yayımlandı.
Araştırmacılar, bir karışım ile PFAS moleküllerindeki bağı koparmayı başardı
Bu hususların ortak yanı organik kimyada en güçlü bağlardan biri olan karbon-flor bağa sahip olmalarıdır. Bu, PFAS’ların her ne kadar mutfak eşyalarına ‘yapışmaz’ özelliğini verme üzere şeyler için işe yarasa da insan sıhhatine da büyük ziyan verebiliyor. Araştırmacılar da moleküler açıdan çok güçlü oldukları için yıllar boyunca toprak ve suda kalabilen bu unsurların karbon-flor bağını yok etmenin bir yolunu bulmak için uzun yıllardır çalışıyordu. Yeni araştırma, bunun nihayet gerçekleşebileceğini ortaya koydu.
Kaliforniya Üniversitesi (UCLA), Northwestern Üniversitesi ve Çin’den kimyagerler, kağıttan sabuna kadar birçok farklı yerde kullanılan sodyum hidroksitin ve organik bir çözücü olan dimetil sülfoksitin karışımının PFAS’ler için kullanılabileceğini keşfetti. Araştırmacılar bu karışımın, PFAS’lerin büyük bir alt kümesi olan perfloroalkil karboksilik asitleri (PFCA) parçalayabileceğini tabir etti.
Çalışmanın muharrirlerinden Brittany Trang, karışımın 79 ila 121 santigrat derecede ısıtıldığında PFAS moleküllerindeki bağın koptuğunu gözlemlediklerini aktardı. Hatta karışımın birkaç gün sonra büsbütün zararsız moleküller bile oluşturabileceği tabir edildi. Bunun, sodyum hidroksitin dimetil sülfoksitin yumuşatma ve parçalama mühletini hızlandırmasından sonra PFAS molekülleri ile bağlanması sonucunda gerçekleştiği kaydedildi.
‘Sonsuz kimyasallar’ dünyanın her yerinde
Yazarlardan Prof. William Dichtel, tahlilin laboratuvar dışına taşınmasından evvel daha fazla araştırma yapmaları gerektiğini söz etti. Olağan ki bir PFAS sorunun büyüklüğü de göz arkası edilmemesi gereken bir bahis. Varsayımlara nazaran her yıl atmosfere 50.000 ton bu kimyasallardan karışıyor.
Ayrıca yapılan başka çalışmalar, gezegendeki bütün yağmur sularının PFAS içerdiğini ve içilmemesi gerektiğini gösteriyor. Anlayacağınız bu unsurlar neredeyse her yerde karşımıza çıkabiliyor. Yeniden de bulguların, PFAS’ı yok etmenin diğer yollarını bulmaya yardımcı olabileceğinden ötürü heyecan verici olduğu söylenebilir.
