Birinci evre ( temel güvene karşı güvensizlik dönemi)

Birinci faz ( temel güvene karşı güvensizlik dönemi) Bu dönem Freud'un oral dönem olarak adlandırdığı evredir Doğumdan birincil 1,5 yaş dönemine kadar sürer Bu dönemde çocuk her şeyi kendi ağzı ile yaşar Çocuk herşeyi ağzına götürerek öğrenir İstenen ve verilen ne varsa o anda alınır Ağız bu dönemde vücudun en duyarlı bölgesidir Asal işlev anne memesini arayıp,bulmak, emmek ve yiyecek almaktır Anababanın bebeğe güven verici bir şekilde besleyici yaklaşımı , çocukta ileri dönemde dış dünyaya karşı olumlu beklentiler içinde oluşun temelini atar 6 aydan itibaren dişlerin çıkışı ile birlikte ısırma dürtüsü gelişir Daha önceki faizsiz dönem, etkin ayla dönüşür Isırma ile zevk almaya başlar Bebek anne memesini ısırınca, memenin ağzından çekildiğini farkeder Bu durumda ısırma isteğini frenlemeyi öğrenirken, çevresini de etkileyebildiğini görür Bu sayede çevresindekilerden ayrı bir varlık olduğunu öğrenmeye başlar Çocuk öteki duyularını da faydalanma yeteneğini geliştirir Elini uzatarak çevresindekileri yakalamaya, ele geçirmeye çalışır Bu dönemde çocuğun ebeveynleri çocuğun ihtiyaçlarını uyumlu bir şekilde ve zamanında karşılarsa çocukta bir güven, iyimserlik ve ümit hissi gelişir Bu güven sadece çevresindekilere aleyhinde yok, bununla beraber kendine ve kendisinin yapabileceklerine karşısında da kazanılır Bu durumun oluşamadığı durumlarda , çocuk istediğini, gereksindiğini elde edemediğinde , güvensizlik şehvetli geliştirir Bir bebeğin çevresi ile iyi bir ilişkisinin, uyumunun varlığı istekli ve sıcacık bir şekilde beslenmesi, uykunun düzenliliği , rahat idrar çıkarma ve dışkılaması ile belirlidir Çocuğun bu dönemdeki ilk sosyal başarısı annebaba gözü önünde olmadığında, ağlayıp, nefret edilen şey duymadan, endişe ya da hiddet göstermeden bu duruma dayanabilmesidir çocuk bundan böyle ebeveynlerinin yanından uzaklaşmasına katlanabilmeyi başarır Çoğalan çocuk artık başlıca babası yanında olmadan, kendisini sevdiklerini, onu terk etmediklerini kavrar Ailesi o an yanında olsa da olmasa da durmadan sevildiğini, kendisinin onlar için manâlı olduğunu bilir Çocuğun çevresi ve iç dünyası her iki durumda da değişmez ve uyumlu olup, dış ve iç dünyası birbiri ile uyumlu ve sorunsuzdur Çocukta ilk benlik duygularının temeli bu dönemde atılır Bu donemin ilerlemesi ile çocukta emekleme, ayakta durup, yürüyebilme, dışkılama gibi aşamaları gerçekleştirme için özgüven duygusu gelişmeye başlar Bu işlem iyi bir anneçocuk ilişkisi gerektirir Bebeğin fiziksel (beslenme, tuvalet ihtiyacı, çevresel koşullardan korunma gibi) gereksinimlerinin karşılanması dek , hatta daha çok hissi açıdan beslenmesi , çocukta iyilik, güvenlik duygusunu , dinç bir birey olma hissini oluşturacaktır Geçen günler içinde kuşkusuz ki bir takım şeylere sahip olamayıp, ya da yapamayıp düş kırıklıklarına uğrayacaklardır Ama bu sınırlanmaların gerçekte bir anlamı olup, toplumsal gereklilikler olduğu izlenimi verilmeli, her davranışın olumlu veya negatif sonuçları olabildiği gösterilmelidir aaafice ve duruma tarafından değişen sınırlanmalar kişide sorunlu bir şahsiyet yapısı oluşumuna yol açabilmektedir Bu dönemin uygun bir şekilde yaşanamaması, ebeveynlerin yokluğu ya da hatalı tutumları nedeniyle sağlıklı bir şekilde geçilememesi halinde ileri dönemde kişilerde kötümserlik, paranoid ya da sanrısal bozukluklar, ümitsizlik şeklinde tavırlar, içekapanıklık (şizoid kişilik), içkimadde bağımlılıkları gelişebilir İkinci safha ( özerklikbağımsızlığa rağmen utanç ve değişkenlik dönemi): Freud’un anal dönem olarak adlandırdığı dönemdir Bu donem 13 yas arasını kapsamaktadır Bu dönemde çocuk konuşmaya başlar, barsak kontrolü ile dışkısını tutabilmeye başlar ve istemli kas kontrolü kendini gösterir Çocuk dışkısını tutup, bırakabildiğini keşfederBu şekilde çocukta işbirliği veya inatçılık biçiminde tutum yapıları gelişebilir Aile eğer çocuğa karşısında aşırı koruyucu olmadan, tatmin edici özgürlük ve desteği verirse , çocukta özgüven duygusu gelişerek, çevresindekileri ve dış dünyayı kontrol edebileceği hissi gelişir Bu olmaz, çocukta otonomi cezalandırılıp,aşırı koruyucu olunursa hiddet, değişkenlik, ve utangaçlık kendini göstermeye başlar Aile tarafından fazla erken dönemde veya aşırı bir zorlama ile dışkı eğitimi ya da başka eğitimler uygulanacak olursa, çocuğun iç kontrolünü sağlaması yolundaki gelişimi negatif etkilenerek, gerileme veya yanlış gelişimlere yol açılabilir Aynı şekilde aile kadar uygulanabilen fazla koruyucu tutumlar da çocuğun özdenetimini veya suçlama yeteneğini çelimsiz bırakacağından bağımsızlık iradesinin gelişimini sekteye uğratacaktır Bu durumda kişide ileri dönemde utanç ve kesin olmama gibi tutumlar egemen ışık halkası gelebilecektir Çocuk ailesinden edindiklerinin ötesine geçmekte zorlanacaktır Bu dönemi yerinde bir şekilde geçemeyen birey, ileri dönemde etrafındakilerin kendisini denetleme altına edinmek istediği şeklinde paranoid bir inşa geliştirebilir Mükemmeliyetçilik, esneklikten mahrum olma biçiminde tavırlar bu donemdeki sorunlardan köken almaktadır Çocuğun dışkısını tutupvazgeçme arasındaki birbiri ile zıt eğilimlerinin getirdiği çatışma, sonradan cimrilik, esneklikten yoksunluk , sabit fikirlilik, mükemmeliyetçilik ile bir arada olan obsesifkompulsif şahsiyet yapısının temellerini atar Çocuğun etrafındakiler bu donemde onu kendi işlerini yapıp, yere sağlam basma, yardımsız kendi ayakları üstünde durma konusunda cesaretlendirmelidir Sahip olma ve sahip olduklarını bırakma arasındaki duyarlı ve dengeyi ( dışkılamada olduğu gibi) oluşturarak, uygun hak yeteneğinin gelişmesine olanak sağlamalıdırlar Bu dönemde çocuğun bağımsızlık iradesini kullanarak, seçimler yapıp, test yanılma yolu ile öğrenimi engellenirse, kendi bedeni üzerinde bunları yapmaya çalışacaktır Bu da obsesifkompulsif bozukluğa eğilimi arttıracaktır Dediğim dedik ve herşeyin detaylarına inen bir davra nış yapısı oluşabilecektir Çocuk bu sırada yaşanan sorunlar sebebiyle utanç ve başkalarına kıyasla fena olduğu duyguları içine girebilecektir Büyüyen çocuk kendini, vücudunu, hafıza ve hedeflerini pis veya negatif olarak görebilecektir Kendi değerlerine inancı sarsılmadan, zedelenmeden kendi vücudu, düşünceleri ve davranışlarına uygun bir şekilde kontrol sağlayabilmesi başarılabilirse, ileri dönemde iyi niyetlilik, işbirliği, sevgi, özerklik ve kendini sunabilme yetileri senaryo kazanabilecektir Çocuklukta çoğalan,kendisinin denetimindeki bu özerklik duygusu, ileri dönemlerde adaletli yaşamı, yasalara saygıyı, kurumlara güvenin oluşmasına zemin hazırlayacaktır