Birleşmiş Milletler Tüketici Hakları Evrensel Beyannamesi

Birleşmiş Milletler Tüketici Hakları Evrensel Beyannamesi alıcı hakları evrensel beyannamesi tüketici hakları evrensel bildirgesi tüketici hakları beyannamesi Sevgili melekler, Alıcı Hakları Evrensel Beyannamesi, Birleşmiş Milletler tarafından 1985 yılında kabul edilen ve aza ülkelerin uygun kanunlar çıkartmak zorunda oldukları bir bildirgedir Bu bildirgede bulunan hakları ana başlıklar halinde şöyle sıralayabiliriz; 1549348807 1549348807 birlesmismilletlertuketicihaklarievrenselbeyannamesi5c592fcc5c05abirlesmismilletlertuketicihaklarievrenselbeyannamesi5c592fcc5c05abirlesmismilletlertuketicihaklarievrenselbeyannamesi5c592fcc5c05a 1Tüketicinin temel gereksinimlerinin karşılanması hakkı : Barınma, ısınma, aydınlanma, meşrubat ve kullanılacak su bulma, ulaşım, haberleşme tüketicilerin en esas haklarıdır Her alıcı bu hakları talep edebilmeli, bu haklara ulaşabilmeli ve bunları etkili bir lekilde kullanabilmelidir 2Sağlık Durumu ve güvenliğin korunması hakkı : Tüketilmek üzere satışa sunulan her türlü mülk ve hizmetin hayat ve afiyet açısından kullanıcılarına zarar vermeyecek durumda bulunması gerekir 3Ekonomik çıkarlarının korunması hakkı : Tüketicilere çok farklı alanlara yönlendirilmiş kaliteli mal ve hizmetlerin ucuz fiyattan sunulması, satmak sonrası hizmetlerin tatmin edici düzeyde olması yanında; satıcının suistimalini gösterir tek yanlı sözleşmeler, sözleşmelerdeki hileli hükümler, zorunlu kredi şartları ve baskı yaratan satmak yöntemlerine aleyhinde korunma hakkıdır 4Bilgilendirme hakkı : Mal ve hizmeti satın alırken dürüst karar vermeye muavin olacak bilgilerin edinilmesi; yanlış, aldatıcı, eksik reklam, etiket ve ambalaja aleyhinde korunması hakkıdır 5Eğitime hakkı : Tüketicilerin kendi hak ve yararlarını koruyup geliştirmesi, bilinçlenmesi, yönlendirilen değil, yönlendiren alıcı olması nedeniyle eğitim kurumlarında eğitilme hakkıdır 6Zararların tazmin edilme hakkı : Satın alınan ürünlerin bozuk, yetkisiz ya da yanlış çıkması durumunda kusurlu malın geri alınması, yenisiyle değiştirilmesi, kusurlu hizmetin her yerde görülmesi, icabında tazminat ödenmesi hakkıdır 7Temsil edilme hakkı : Hükümetlerin ekonomik politikalarının oluşturulmasında dikkate alınma, ulus organlarında temsilcilik, firmalarda özellikle ürün geliştirme aşamasında görüşü darılma hakkıdır 8Sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı : Sıhhat koşullarına uygun somut çevrede yaşama, çevresel tehlikelerden korunma, günümüz ve gelecek nesiller için doğayı koruma hakkıdırBirleşik Milletler Alıcı Hakları Evrensel Beyannamesi IHEDEFLER Madde 1: Tüm ülkelerdeki, bilhassa gelişmekte olan ülkelerdeki tüketicilerin menfaatlerini ve ihtiyaçlarını gözönüne alarak tüketicilerin çoğu süre hesaplı koşullar, eğitim seviyeleri ve pazarlık gücü yönünden dengesizliklerle karşılaştıklarının idrakinde olarak; ve adil, tarafsız ve idame ettirilebilecek idareli ve sosyal bir gelişmeyi özendirme etmenin önemi değin, tüketicilerin zararlı olmayan ürünlere erişme haklarına sahip olması gerektiği düşüncesi ile tüketicinin korunmasına ilişkin temel esaslar aşağıdaki şu hedefleri ihtiva eder: a) Ülkelere, halklarına, tüketici olarak tatmin edici korumayı sağlamak ve idame ettirmek yönünde yardım etmek b) Tüketicilerin ihtiyaçlarına ve isteklerine yanıt verecek imal ve dağılma şekillerini kolaylaştırmak, c) Malların üretimi ve dağıtımı ve tüketicilere hizmet vermekle iştigal edenler için yüksek ahlaki tutum seviyesini teşvik etmek, d) Tüketicileri olumsuz yönde etkileyen milli ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunan tüm teşebbüslerin iş yolsuzluklarına mani olmak için ülkelere yardımcı olmak, e) Egemen alıcı gruplarının gelişmesini kolaylaştırmak, f) Tüketiciyi koruma alanında uluslararası işbirliğini kolaylaştırmak, g) Tüketiciye daha düşük fiyatlarla daha fazla seçenek temin edecek pazar şartlarının gelişmesini teşvik etmek II GENEL İLKELER Madde 2: Hükümetler, altında açıklanmış ilkeleri gözönünde tutarak kuvvetli bir tüketiciyi koruma politikası geliştirip, kuvetlendirmeli ya da idame ettirmelidir Bunu yaparken her hükümet, tüketicilerin korunması ve sosyal şartları ile halkının ihtiyaçları dogrultusunda ve önerilen tedbirlerin bedelini ve yararlarını seziş etmiş olarak kendi önceliklerini ödev etmelidirler Madde 3: Tüketicilerin karşılanması istenilen hukuki ihtiyaçları şunlardır: a) Tüketicilerin kendi sıhhat ve güvenliklerine karşı tehlikelerden korunması, b) Tüketicilerin ekonomik menfaatlerinin geliştirilmesi ve korunması, c) Tüketicilere, kendi ferdi arzu ve ihtiyaçlarına tarafından bilinçli seçim imkanı saglamak için yeterli bilgilere erişim sağlanması, d) Tüketici eğitimi, e) Etkili bir kusur telafi merciinin tüketicilere temini, f) Tüketici ve diğer ilgili grup ve kurulusların olusturulması özgürlüğü ve bu gibi kuruluşların kendilerini etkileyen karar verme işlemlerinde kendi görüşlerini ortaya yerleştirme fırsatı, Madde 4: Hükümetler, tüketiciyi koruma politikalarını geliştirmek, göstermek, denetlemek için tatmin edici bir altyapılar temin etmeli ve idame ettirmelidir Tüketiciyi koruma tedbirlerinin, nüfusun bütün bölümlerinin, özellikle kırsal nüfusun menfaatleri için uygulanmasını saglamak nedeniyle özel mücadele harcanmalıdır Madde 5: Bütün teşebbüsler, sınırları içinde meslek yaptıkları ülkelerin ilgili kanun ve kurallarına uymalıdırlar Keza sözkonusu ülkenin yetkili kişilerince kabul edilmiş bulunan milletlerarası koruma standartlarının yerinde hükümlerine itaat etmelidirler Madde 6: Tüketiciyi koruma politikası gelistirilirken araştırma yapan üniversiteler ile özel ve kamu teşebbüslerinin olumlu rolünün potansiyeli gözönünde bulundurulmalıdır III ESASLAR Madde 7: asağıdaki esaslar keza mahalli olarak üretilen mülk ve hizmetlere, ayrıca de ithal edilenlere uygulanmalıdır Madde 8: Tüketiciyi gözetmek için herhangi bir usul veya kural başvuru edilirken bunların milletlerarası ticarete engel teşkil etmemesine ve milletlerarası ticaret taahhütleri ile ahenkli olmalarını temin etmek için zorunlu özen gösterilmelidir (Bu esaslardan ülkemiz için öncelikli olanlar aşağıdadır) A BEDENSEL EMNIYET: Madde 10: İmalatçıların ürettiği malların öngörülen ya da tahmini sıradan başvuru formu süreleri boyunca güvenli olmalarını karşılamak için uygun politikalar tedarik edilmelidir Malları pazara getirmekle mesul olanlar, özellikle müteahhitler, ihraç ve ithal edenler, parakendeciler ve benzerleri (Bunlar bundan böyle dağıtımcılar olarak anılacaktır) bu malların uygunsuz muamele veya depolama sonucunda tehlikeli bir hale gelmiş olmamasına ve bu mallar kendi gözetimleri altında iken uygun olmayan muamele ya da depolama nedeniyle tehlikeli bir ülkü gelmemelerini saglamalıdırlar Tüketiciler malların usulüne yerinde kullanımı hususunda uyarılmalı ve öngörülen ya da tahmini başvuru formu boyunca içerebilecekleri tehlikeler bildirilmelidir Manâlı emniyet bilgileri mümkün olan tekrar tüketiciye milletlerarası anlaşılabilen sembolller vasıtasıyla aktarılmalıdır Madde 11: İmalatçıların veya dağıtımcıların ürünlerinin pazara çıkartılmasından daha sonra, daha önce farkedilmeyen tehlikelerin farkına varıldığında, ilgili yetkilileri ve icabında halkı, zaman geçirmeden haberdar etmeleri uygun politikalarla temin edilmelidir Hükümetler de, tüketicilerin bu gibi tehlikeler hakkında uygun şekilde haberdar edilmelerini temin için yollar araştırmalıdır Madde 12: Hükümetler gerektiğinde bir ürünün ciddi bir şekilde yanlış oldugu veya usulünce kullanıldığı taktirde zeka külliyetli ve şiddetli bir risk arzettiği tespit edilirse, imalatçıların veya dağıtımcıların o malı geri almasını ve değiştirmesini ya da ta'dil etmesini veya yerine başka bir ürün vermesini ve bunları makul bir süre içinde yapması kabil değilse, tüketicinin tatmin edici şekilde tazminini sağlayacak politikaları benimsetmelidirler B TÜKETİCİLERİN EKONOMIK KARLARININ İYİLEŞTİRILMESİ VE KORUNMASI Madde 14: Hükümetler, mülk ve hizmetlerin temini ile ilgili imalatçılar, dağıtımcılar ve diğerlerinin yürürlükteki kanunlara ve gerekli standartlara uymalarını temin etmek suretiyle tüketicilerin idareli çıkarlarına tutarsız olan icraatlari önleme gayretlerini artırmalıdırlar Madde 15: Alıcı kuruluşları, gıdaların katkı maddesi maddeleri ile saflıklarının bozulması, pazarlama esnasında yanlış veya aldatıcı beyanlarda bulunulması gibi hileli uygulamaları izlemeleri için teşvik edilmelidir Madde 16: Hükümetler, malların mantıklı sağlamlık, kullanışlılık ve güvenirlilik ve uygulama maksatlarına uygunluk gereklerinin yerine getirildiğini gözetmeleri mecburiyetini açiklayan politikaları geliştirmeli ya da idame ettirmelidirler Aynı politikalar hizmetlerin temini için de uygulanmalıdır Madde 17: Hükümetler, tüketicilere en çok mahsul ve hizmet seçeneğinin en az fiyatlarla temini için adil ve etkin bir rekabeti özendirme etmelidirler Madde 18: Hükümetler, gereken hallerde imalatçıların veya parakendecilerin güvenilir ve satmak sonrası hizmeti ve değiştirme parçaları tatmin edici bir şekilde temin etmelerini saglamalıdırlar Madde 19: Tüketiciler, tek taraflı standart sözleşmeler ve sözleşmeler içinde esas hakların bulunmaması gibi anlaşma yolsuzluklarına ve satıcıların vicdana tutarsız kredi şartları uygulamalarına aleyhinde korunmalıdırlar Madde 20: Satiş büyütücü alet pazarlama ve satiş faaliyetleri tüketicilere adil muamele edilmesi prensibi ile yönlendirilmeli ve hukuki gereksinimlere uyulmalıdır Bu tüketicilerin bilinçli ve de bahşedilen bilgilerin dogru olması gereklerini saglayacak tedbirleri içerir Madde 21: Hükümetler tüketici mallarının her yönü hakkında içten bilgilerin bağımsızlık akışına bütün ilgililerin iştiraklerini teşvik etmelidirler Madde 22: Hükümetler, kendi ulusal bünyeleri içinde ve tüketici kuruluşlarıyla işbirliği yaparak, tüketicilerin yeterli korunması için pazarlama ve öteki iş faaliyetlerinde kuralların belirlenmesini ve uygulanmasını özendirme etmelidir Madde 23: Hükümetler muntazaman ölçüler ve ayarlarla ilgili kanunları gözden geçirmeli ve bu kanunların infaz mekanizmasının yeterliliğini değerlendirmelidir C TÜKETECİ MALLARI VE HİZMETLERİNİN GÜVENLIK VE KALİTESİ İÇİN STANDARTLAR Madde 26: Hükümetler temel tüketim malları ile hizmetlerin güvenlik, kalite ve performanslarını testlere bağlı tutarak sınayabilecek ve belgeleyecek tesislerin mevcudiyetini özendirme ve temin etmelidirler E TÜKETİCİLERE TANZİM İMKANI SAĞLAMA TEDBİRLERİ Madde 28: Hükümetler tüketicilerin ya da yerinde oldugu takdirde ilgili kuruluşların süratli, adaletli, ucuz ve ulaşılabilir resmi ya da gayriresmi usullerle tazmin edilebilmeleri imkanını sağlayacak hukuki veya yönetimle ilgili tedbirleri tesis ve idame ettirmelidir Bu gibi usuller bilhassa düsük gelirli tüketicilerin ihtiyaçlarını göz önüne almalıdır Madde 29: Hükümetler geçeci uyuşmazlıklarının, adil, çabuk ve gayriresmi yoldan çözebilecek teşebbüsleri özendirme etmeli ve tüketicilere danışmanlık hizmetleri ve gayriresmi şikayet usulleri hakkında muavin olacak gönüllü mekanizmaları tesis etmelidir Madde 30: Mevcut tazmin şekilleri ve diğer uyuşmazlık çözme usulleri hakkındaki bilgiler tüketiciye sunulmalıdır F EĞİTİM VE BILGI PROGRAMLARI Madde 31: Hükümetler ilgili halkın kültürel geleneklerini de göz önüne alarak, genel alıcı eğilim ve bilinçlendirme programlarının geliştirilmesini sağlamalı ya da teşvik etmelidir Bu gibi programların amacı halkın kendi yargı ve sorumluluklarının idrakında olarak mal ve hizmetleri bilinçli bir şekilde seçebilmesi ve bu şekilde ayırım yapabilen tüketici olmalarına olanak saglanmaktadır Bu programların geliştirilmesinde gerek kırsal, gerekse şehir halkı kesimindeki düşük gelirli ve okuma yazma bilmeyen mağdur tüketicilere özel siklet verilmelidir Madde 32: Tüketici eğitimi, müsait olduğunda öğrenim sisteminin esas müfredatının tercihan mevcut konuların bölünmez bir parçası haline getirilmelidir Madde 33: Tüketici eğitim ve bilinçlendirme programları aşağı belirtilmiş manâlı yönleri de kapsamalıdır: a) Afiyet, beslenme, yiyecek kökenli hastalıkların ve gıdalara geveze katkı maddesi maddelerinin konulmasının önlenmesi, b) Mahsul tehlikeleri, c) Ürünlerin etiketlenmesi, d) İlgili kanunlar, tazmin sağlanması ve tüketiciyi korumak için teşkilatlar ve kuruluşlar, e) Ölçüler ve ayarlar, fiyatlar, kalite, kredi şartları ve temel ihtiyaçların mevcudiyeti hakkında bilgiler, f) Icabında kirlilik ve çevre Madde 34: Hükümetler alıcı kuruluslar ve basın dahil öteki ilgili grupları eğitim ve bilinçlendirme programlarını bilhassa kırsal kesim ve kentteki düşük gelirli tüketicilerin menfaatine ağırlık vererek ele almaları için teşvik etmelidir Madde 35: Meslek kesimi müsait olduğunda, gerçeğe uygun ve geçerli tüketici eğitim ve bilinçlendirme programları yapmalı veya bunlara iştirak etmelidir Madde 36: Kırsal kesim tüketicilerini ve okuma yazma bilmeyen tüketicileri dikkate alarak, hükümetler müsait oldugunda, toplu basın ve yayında tüketici veri programlarının geliştirilmesini sağlamalı ya da özendirme etmelidir Madde 37: Hükümetler tüketici bilinçlendirme ve ögrenim programlarının yürütülmesini sağlayabilmek için eğitimcilere, toplu iletişim uzmanlarına ve tüketici danişmanlarına uygun eğitim programları düzenlemeli ve bunları teşvik etmelidirler