bitki bakımı

bitki bakımı Bahçenin gelişebilmesi, yaşamını sürdürebilmesi,istenilen görüntünün yakalanabilmesi fakat düzenli bakımla mümkündür Mekanlarda bulunan bitkilerin türlerine tarafından değişen bakım şekilleri vardır Ana hatları ile bakımı özetlersek: Uyumlu ve yeterli mevsime tarafından gübre ve gıda takviyesi Gerekli görülen durumlarda ilaçlama yapılması Uyumlu olarak toprağın pH, tuz ve mineral kontrolü yapılması ve dengelenmesi Ağaç ve çalıların bakım veya form amacıyla budanması, Sıklaşma görülen alanlarda zorunlu seyreltmelerin yapılması Rüzgar, toprak kayması vs dış etkenlerle yaralı bitkilerin eski konumlarına getirilmesi Bozulma görülen bitkilerin değiştirilmesi Çimlerin uyumlu aralıklarla biçilmesi Çimlerde yer alan yabancı otların alanı boğmasının önlenmesi,sürekli yabancı ot kontrolü Çimlerin gübrelenmesi, ilaçlanması, aeratör ile havalandırılması, silindirlenmesi Çıkan çöp vs artıkların uzaklaştırılması Unutulmamalıdır fakat yaşamış bir bahçe sürekli ve düzenli bakımla mümkündür AYLARA KADAR BAKIM Bahçe ve çiçek bakımı; hergün, belirtilmiş süre ve mevsimlerde ve gerektikçe olarak sınıflandırılabilir Söz konusu bakım tedbirleri mevsim dönemleri içerisinde aylara bölerek anlatmadan önce, yurdumuzda mevsimlerin bölgeler itibarı ile ayrı zamanlarda başladığını ve ayrı seyrettiğinin unutulmaması gerekir böylece bulunduğunuz yerin iklim özelliklerini mutlaka gözönünde bulundurunuz OCAK Kötü havalar baştan başa, saksılardaki ve tahta sandıklardaki tümör sulanmaz; lakin soğukların daha ılımlı olduğu Ege ve Akdeniz yörelerinde sıcaklık 10 derece, havada kuru olduğu zaman eksik miktarda sulama yapılabilir Gül ağaççıklarının uyumlu aralıklarla gözden geçirilmesi, güllerde erken bir tomurcuklanma görülürse hemencecik budamaya başvurulması gerekir Tırmanıcı bitkilerin dolandıkları kafes biçiminde yapıları onarma işlemine bu bitkilerin tomurcukları çıkmadan başlanmalıdır; bahçedeki bu nesil yapıların üstünde biriken kar temizlenir ve hem tırmanıcı bitkilerin, keza taşıyıcı çatıların durumu gözden geçirilir Genellikle toprak yüzeyinde rüzgar, eksik sulama ve soğuk sebebiyle çok tehlikeli bir kabuk oluşur; çoğu kez kırılıp yok edilmezse, bitki köküne hasar vermesinin yanı sıra, çürümeye, hayvansal ve nebati asalakların yayılmalarına yol açar ŞUBAT id Çiçek vermeyi kesen ağaççıklar ve yeniden çiçek veren gül fidanları budanır Ayın sonuna dürüst lüksürlerin birincil budamaları yapılır Baştan düzenlenecek alanlar bellenir Camlı bölmelerde yıllık otsu bitkiler ekilir; floks, mavi sukeneviri, petunya, hintgülü, menekşe, zinya, aslanağzı,vb Özel bir ekme bölümü yoksa bu operasyon MartNisan aylarında yapılmalıdır Çim alanlarda kış gübrelemesi önceki aylarda yapılmadıysa bu ay yapılmalıdır Şubat ayı, balkonu düzenlemeye açtırmak, konuma elverişli bitkileri seçmek için en yerinde aydır Evde camlı bölmelerde yada üstü kapalı sandıklarda bitki yetiştiriliyorsa, güvenli olmayan olabilecek oranda nem birikmesini durdurmak ve bitkilerin solumalarını temin etmek için sırça ve kapakları sıkça açılmalıdır: Bu işlem gündüzleri yapılmalı ve sırça ile kapakların açılmaları, bir saatten fazla sürmemelidir Güller Ocak ayında budanmamışsa budama bu ay yapılmalıdır MART Kış aylarında bitkileri korumak için toprağa serilen saman, turba, bitki yaprağı, vb'den oluşan örtüler son defa yenilenmelidirSonbaharda yada kış boyunca tohum olarak ekilen bitkilerin yerlerine dikilmesine de Mart ayında başlanır Tırmanıcı bitkilerin sarıldıkları yerlerdeki bağlar, bağlantı yerleri elden geçirilir Ayın sonuna doğru sardunyaların ve değişik çok takvim bitkilerin saksıları bol gübreli yeni çürük toprağı kullanılarak değiştirilir Ot Gibi Yaşama don olayından zarar görmüşlerse yenilenirler Morsalkım bitkisi budanır Mart ayında fazla nemini kaybetmeye başlayan toprağın tava gelmesi ile üstünde her türlü derin işleme veya çapa işlemi yapılabilir Bitkilerin takvim gübre ihtiyacının birincil yarısı bu dönemden itibaren Nisan ardına kadar verilmelidir Kullanılacak organik gübrenin yanına metrekareye 30 gr gelecek şekilde suni kompoze gübrenin toprağa saçılıp hafif bir çapa ile toprakla karışmasını karşılamak ve sulamak, verilecek organik gübrenin besince takviye edilmesi açısından yardımsever olacaktır NİSAN En son gül fideleri yerlerine dikilir Çiçek açan yada güzel yapraklı ağaççıkların dikimine başlanır Bir havuza yada akvaryuma su altında yaşamış bitkilerin (nilüfer,su sümbülü) yerleştirilmelerine geçilir Yaz aylarında çiçek açan yıllık tümör (Petunya, mine, ninya, karanfil, camgüzeli, godetya,, vb) tahta sandıklara ekilir Fazla yıllık otsu bitkiler ( gündüzsefası, aslanağzı, anbrietia, dimorphoteca, günebakan,vb) dikilir Glayörün, soğanlı begonyanın, yıldızçiçeğinin, soğanları toprağa gömülür Çiçeklenmeleri yeni tekrar tırmanıcı bitkilerin ve ağaççıkların budanmasına başlanır Asalaklara karşısında ve çiçekleri korumaya karşın ilaçlama uygulanır (Bilhassa güllerde bu ay; küllenme mantar hastalığı başgösterebilir; tomurcukları ve yeni yaprakları saran bu mantar, boru biçimine getirerek yaprakların solmalarına yol açar Tohum ekilen yetiştirme sandıklarının yada kibar bitki türlerinin bulunduğu saksıların üstleri, gölgelenmelerini sağlayacak bir üst örtü ile kaplanır Gölgeleme örtüsü saydam muşambadan yapılır Bu aydan başlayarak sıcaklık ve kuraklığa aklıselim türlerde, saksı toprağının üstleri bir tabaka turbayla kaplanır ve bu bitkilerin sulanması azaltılır MAYIS Birincil baharda ekilen soğanların (sümbül, lale, nergis, safran) yıllık otsu bitkilerin ve çiçek veren çok takvim bitkilerin (çuhaçiçeği, papatya, menekşe, unutmabeni, cerastium) çiçek vermesi biter Ağaçsıların ( horçiçeği, kiraz, rodedondron, açelya vb) çiçek vermeleri de sona ererve yeşillikle kaplanırlar ; güller çiçek açmaya başlar Balkona sardunya,ağaçminesi gibi bitkilerin yanında çiçek veren yada yapraklı ağaçsılar ve tırmanıcı bitkilerde yerleştirilebilir Balkon çok güneş alıyorsa perde, hasır yada naylon örtülerin yerinde biçimde yerleştirilmesiyle ışığı kıran bir armoni kurulmalıdır Bitkinin yapısal özelliklerine, iklime, kullanılan saksı ve toprak cinsine yerinde bir sulama rejimi saptanmalıdır Bitkilerin aşırı güneşli saatlerde sulanmamaları, sulama suyunun soğuk olmaması fazla önemlidir Yeşeren soğanların bulunduğu yetiştirme sandıklarına yeni çiçeklerin ekilmesinde iki yola başvurulur: Soğanlar yetiştirme sandıklarında bırakılarak, ayrıca yeni tohumlar ekilir; soğanlar sandıktan alınıp bir kenarda bekletilir ve sandıklara yeni çiçekler ekilir HAZİRAN Tırmanıcı bitkilerin dalları, tırmandıkları yapıya rafya ipiyle bağlanır İlkbahar sonunda çiçek açan türlerin tohumları toplanmaya başlanır (Tohumlar güneşli günlerde güneş aşağıda toplanmalı ve kurumaları için gölgelik bir yerde gazete kağıdı üstüne serilmelidir) Bitki çiçeklerinden elden geldiğince yararlanılmak isteniyorsa, çiçeklerin taçları solmaya başladığında saplarının ortasından kesilir, kırkma denilen bu işlem ayrıca otsu bitkilere, hemde ağaçsılara, hemde yarıağaçsılara uygulanır ve başka goncalar oluşturacak fazla sayıda yeni tomurcuğun açmasını sağlar; keza kokulu bitkilerde, tam çiçeklenme dönemine girmelerini geciktirmek için taç goncaları oluşturması açısından çok önemlidir TEMMUZ Bitkilere verilen su artırılmalı ve asalakların oluşmamasına itina gösterilmelidir Parazit görüldüğünde anında asalakları değil eden bir ilaçla gerekli koruma önlemleri alınmalıdır; ilaçlamada en manâlı nokta, hangi ilacın hangi parazit için etkin olduğunun bilinmesidir Yaprakların alt yüzlerinde pas renginde toz halinde bir örümcek ağı görülmesi, kırmızı örümcek bulunduğunu gösterir Temmuz ayında yapılması gereken kayda değer bir işlemde ayıklama işlemidir; (Kuru ve sararmış yaprakların, küçük ve cılız dalların, solmaya yüz tutan taçların makasla kesilerek temizlenmesi) Güllerde , aşılı ağaççık ve süsleme çalılarında dipten çıkan ybani sürgünlerin kesilmesi gereklidir Keza geçen çiçeklerin temizlenmesine devam edilir Bu iş güllerde geçen çiçekten sonraki ilk sağlıklı yaprağın üzerinden kesmek suretiyle yapılır Yıldız çiçeklerindeki ikinci goncalr kesilip, sadece ilk açan asıl goncalar bırakılır (Böylece taçlar daha büyük olacaklardır) Temmuz ayı ; hem ağaççıkların batırma dalı yada dallandırma çubuğu yöntemi ile çoğaltılmalarına en yerinde aydır Leyalak ve güllerde gözaşısı ile imal zamanıdır Yaz her tarafında çiçek açan ağaççık ve çalı fomlu bitkilere, yazlık çiçeklere, özellikle güllere gıda takviyesi yapılmalıdır Çiçeklenme dönemi sonunda gübreleme işlemine son verilmelidir AĞUSTOS Ağustos ayında yazlık çiçekler, balkon, teras ve saksılarda yer alan çiçekler dışında gübreleme işlemi son ermiştir Ön hazırlığı üretilmiş ağaç nakilleri bu ayın ikinci yarısından itibaren gerçekleştirilebilir Çimler hergün sulanıp haftada birkez kesilir: ay boyunca iki kere sarı lekelerinoluşmalarına karşısında özel maddeler kullanılarak mikroptan arındırılır Nilüfer vb bitkilerin bulundukları havuzlar eski yaprakların ve solan çiçeklerin çürüyüp suyu zehirlemelerini durdurmak için ahenkli bir biçimde temizlenir Yeşil ağaççık ve çalı formlu bitkilerin ikinci budaması bu ayın yarısından itibaren başlanarak yapılır Çit bitkilerininde budaması yapılmalıdır Bu bitkilerin her tarafının ışıktan yararlanabilmesi için yukarıdan aşağıya içten genişleyen bir budama yapılmalıdır Ağustos sonu ile Eylül sonu arası durgun gözaşısı zamanıdır Bu ay içerisinde Eylülde çim ekilecek alanların toprak hazırlığı yapılır Sulandırma, biçim, yabani ot ayıklama,ilaçlama vb işlemlere devam edilir Asalaklar bulunup bulunmadığını, toprak yüzeyinin kireç bağlayıp (kefekilenme) bağlamadığı aralıksız izlenmelidir Soğanlı bitkilerin, otsu bitkilerin ve ağaçların dipleri dikkatle temizlenmeli, diş aralıkları gizli minik bir el tırmığı kullanarak çürük toprağı kaplayan kireç tabakası çoğu kez alınmalıdır Ayın 1015 ine içten yeni güllerin dinlenmeye alınmasına, yani yaz budamasının yapılıp, bununla beraber sulamanın bir vakit için kesilmesine başlanır Böylece, gül fidanlarının normal gelişmeleri durdurulur ve dinlenme baştan başa bitki örtüsü, sonraki çiçek verme dönemi için gıda ve zorlama biriktirirler Sonradan, bitkinin ayrıca yaprakları, ayrıca toprağı çokça sulanır, geceleri çiy olan bölgelerde, ot gibi yaşama gün battıktan sonradan sulanmamalıdır EYLÜL Ağustos ayında tatile çıkılmış ve ot gibi yaşama susuzluktan etkilenmişlerse, budanmalıdırlar Budamadan daha sonra, bahçe sopasıyla toprağın sert ve tıkız tabakası kaldırılarak bitki adamakıllı beslenip, oldukça çok sulanmalı, sonrada organik yada mineral gübreyle gübrelenmelidir Bitkinin yeni bir çiçek verme dönemine girmesi istendiğinde, çokça budanmalı, yaprakları her 5 günde bir üçkez ıslatılmalı, yapraklar ıslatılırken suyun içerisine hormon uyarıcı bir madde koyulmalı, haftada iki defa kökten yapılan sulamada flor bazlı bir madde kullanılmalı, arkadan hemen demir sülfat ve su karışımından oluşan sulama suyuyla, haftada 2 defa bir diğer sulama yapılmalıdır(Bu iki değişik sulama bitkinin adi sulamasına ek olarak gerçekleştirilmelidir) Çok kayda değer işlemlerden biride saksıların temizlenmesidir; bitki çıkartılıp, toprak boşaltılır içine yeni toprak konulmadan önce saksı tamamen yıkanır ve mikroptan arındırılır Sonbahar yağmurları ile toprak işleme tavına gelir, ekim dikim yapılmasa bile toprağın kışı işlenmiş olarak geçirmesi yardımcı olur Sonbahar hatta ilkbaharda dikilecek fidanların yerlerinin hazırlanması yararlı olur Sonbahar dikimlerinin erken yapılmasında üstünlük vardır Kış öncesinde dikilen fidanlar köklerini çalıştıracak süre bulabilirseler kış şartlarına daha mukavim olacaklardır bu vesileyle topraksız fidanların Kasım ayında dikilmesi gerektiğini unutmayınız Özellikle boylu ve dallı fidanların dikim ardından rüzgardan etkilenmelerini durdurmak için fidan gövdesine zarar vermeden gergi yapmak gereklidir KIşlık çiçek fidelerini ve baharda açan soğanlı çiçekler dikilebilir Büyük ağaç nakilleri gerçekleştirilebilir Baharda dikilen soğanlı çiçeklerin soğanları bu ayda, bilhassa kuru havalarda sökülür Kuru ve havadar yerlerde saklanır EKİM Bahçenin durumuna kadar gerçekleştirmek istediğiniz işlere kadar krizma (derin işleme), belleme, çapa ya da fidan çukuru açılması gibi her türlü toprak işlemesi için Ekim ayı ideal aydır Toprak işlenmeden önce orgnik gübre verilmesi ideal olur Kökleri kap içerisinde topraklı her türlü fidan dikimi yapılabilir Yeniden kışlık çiçek fidelerinin, baharda açan lale, sümbül, nergis gibi soğanlı çiçeklerin dikimine devam edilir Adonis, gündüzsefsı, kahkahaçiçeği, kazayağı, kuşotu, floks ekilebilir Sardunyalardan çelik alınarak üretimleri yapılabilir, baharda dikilmiş soğan ve yumrulu tümör ilk donlardan önce sökülmelidir; (begonya, yıldız, kına, glayör vb) Fazla yıllık otsu bitkilerin ve ğaççıkların saksılarındaki toğrğın yüzey bölümü yenilenip, yerine yeni, gübreli toprak konur Küme halinde yada tırmanıcı özellikte yeni ağaççıklr dikilir En narin bitkilerin toprak yüzeyleri turba yada ambalajlarda yararlanılan saman kullanılarak kaplanmaya başlanır; daha eksik dayanıklı ur balkonun en havadar ve güneş alan bölümünde toplanır KASIM Hava ve toprak koşulları uygun olduğu sürece her türlü toprak işleri yapılır Kış öncesinde yabansı otların ayıklanması ve bitki diplerinin kabartılması yerinde olur, hem kök diplerin torf, yaprak çürüntüsü kompost, v organik gübre ile örtülmesi kış şartlarına hazırlık açısından yardımcı olur Gerek kökleri kap içerisinde topraklı, gereks çıplak köklü fidanların dikimi için bu ay idealdir Dikimler toprak kar ve don yüzünden işlenmez hale gelincey dek sürdürülebilir Bu ay dikim ayı olduğu değin budama ayıdır da Sonbahar budaması bilhassa çiçeklerini baharda meydana getirdikleri sürgünler üstünde veren ağaççık ve süsleme çalıları için önemlidir Güllerde budama, dal ve sürgünlerin güya yerinden kesilmesiyle yapılırken öteki bitkilerde budama şekli, bitkinin nesil ve ihtiyacına göre ayarlanmalıdır Bu dönemde budanan dal ve sürgünlerin uçları kışın donabilir O zaman bu ölü uçların baharda baştan kesilmesi gerekir