Bitki Beslemede Mutlaka Gerekli Olan Bitki Besin Elementleri

Bitki Beslemede Gerekli Olan Bitki Besin Elementleri,
Bitki Beslemede Mutlaka Gerekli Olan Bitki Besin Elementleri

Tarımsal uretimin temeli topraktır Tarımda istenilen miktar ve kalitede urunun elde edilmesinin birinci şartı ise toprakların verimliliklerinin arttırılmasıdır Toprak verimliliğini arttırmada en onemli faktorlerden biri ise bitki besin elementleridir Besin elementleri bitki gelişiminin onemli bir parcası olup bir veya daha fazlasının noksanlığı verim ve kaliteyi olumsuz yonde etkilemektedir Topraklardan en uygun verimi alabilmek icin ise dengeli gubreleme yapmak ve bitki besin elementlerinin noksanlıklarını gidermek şarttır

Yapılan araştırmalar, bitkilerin 16 bitki besin elementine mutlak ihtiyac duyduklarını gostermektedir Bitki besin maddeleri Makro besinler ve mikro besinler şeklinde iki gruba ayrılabilir Makro besin maddeleri olarak tanımlanan karbon ©, hidrojen , oksijen (O), azot (N), fosfor (P), kukurt (S), potasyum (K), kalsiyum (Ca) ve magnezyum (Mg) elementlerine bitkiler daha fazla gereksinim duyarlar ve bitki bunyesinde bu besin maddeleri fazla miktarda bulunur Mikro besin maddeleri olarak tanımlanan demir (Fe), mangan (Mn), bakır (Cu), cinko (Zn), molibden (Mo), bor (B) ve klor (Cl) elementlerine ise bitkilerin ihtiyacı azdır ve bitki bunyesinde az miktarlarda bulunurlar
Ortamda yeterli miktarda bulunmalarından dolayı gubreleme programlarında yer almazlarKarbon, hidrojen ve oksijen genel olarak bitkiye karbondioksit ve sudan sağlanır Gubreleme programlarında kullanılan uc temel besin elementi ise azot, fosfor ve potasyum olup yuksek miktarlarda kullanılırlar Akılda kalması acısından basit anlamda ve pratik olarak azot DAL, fosfor DOL, potasyum BAL olarak nitelendirilmektedir Yani, azot yeşil aksamın gelişmesinde, fosfor cicek ve polen oluşumu ile dollenmede, potasyum meyve kalitesi, rengi ve tadı gibi faktorlerde etkili olmaktadır


BESİN ELEMENTLERİ

AZOT

Azot, bitkilerde yaprak ve govde oluşumunu teşvik eder Bitki bunyesindeki onemli fizyolojik fonksiyonları, urun miktarını ve urun kalitesini etkiler Bitkilerde proteinin ana maddesi olup guneş enerjisini bitki icin yarayışlı enerji haline donuşturen klorofil maddesinin temel yapı taşıdır Bitki yeşil aksamının gelişme doneminde fazla miktarda azot kullanır

FOSFOR

Fosfor, bitkilerde ozellikle ciceklenme, kok gelişimi, tohum ve meyve oluşumunda onemli rol oynamaktadır Bitki metabolizmasında enerji transferinde buyuk rol almakta, şeker ve nişasta gibi maddelerin oluşumunda etkili olmaktadır Bitkilerde yeni hucrelerin oluşması, dokuların buyumesi ve bitki bunyesindeki bazı organik bileşiklerin oluşumunda rol oynamaktadır

POTASYUM

Potasyum, urunun kalitesini arttırır, meyvenin tat, aroma ve renk yonunden gelişmesine katkıda bulunur Potasyumun en onemli fonksiyonlarından biriside bitkinin su dengesini duzenlemesidir Bu nedenle potasyum eksikliği bitkilerin susuzluğa karşı direnclerinin azalmasına neden olmaktadır Kok gelişimini teşvik eder, hastalık ve susuzluğa dayanıklılığı arttırır Bitkide protein, şeker ve yağ oluşumuna katkıda bulunur

KALSİYUM


Kalsiyum bitkide hucre duvarlarını guclendirir ve dolayısıyla cevresel strese karşı bitkinin direncini artırır Kok gelişimi icin gereklidir, hucre bolunmesi ve hucrelerin buyumesine yardımcı olur Eksikliği durumunda kok sistemi cok zayıflar, gelişme cok zayıflar veya tamamen durur, meyveler yumuşar, dayanıklılıkları azalır

MAGNEZYUM

Klorofilin yapısında yer alır ve bu nedenle bitkide fotosentez icin cok onemlidir Bu nedenle, eksikliği sonucunda bitkilerde gelişme zayıflar, tohum ve meyve oluşumu zayıflar, meyve dokulmesi fazlalaşır Ayrıca, bitkide şeker, yağ ve nişasta oluşumuna katkıda bulunur

KUKURT


Kukurt, bitki bunyesindeki ceşitli fonksiyonlarından dolayı urun miktarını ve urunun kalitesini etkiler Bitkilerde protein, enzimler ve vitaminlerin işlevlerine yardımcı olur PH ’sı yuksek topraklarda pH ’yı duşurmede etkili olur


DEMİR

Demir bitkilerde klorofil oluşumu icin mutlak gereklidir Fotosenteze, protein ve karbonhidrat oluşumuna, solunuma ve coğu enzimin faaliyetine yardımcı olur Kirec oranı yuksek topraklarda bitki tarafından alımı zorlaşır Eksikliğinde gelişme geriler, kalite ve verim azalır

CİNKO


Cinko bitkilerde klorofil oluşumu ve gelişmeyi teşvik eden hormonların faaliyetleri icin gereklidir Suyun bitkiye alınımı ve kullanımında gorev alır Fazla miktarlarda yapılan fosforlu gubrleme, potasyumu yuksek topraklar ve kirecli topraklar cinko noksanlığına neden olmaktadır Noksanlığı durumunda bitki gelişiminde gerileme, yaprak boyunda azalma ve şeklinde bozulma, meyve boyu ve gelişiminde azalmalar gorulur

BAKIR

Bakır, bitkilerde klorofil uretimi icin gereklidir ve fotosenteze yardımcı olur Bitkide su hareketinin dengelenmesine yardımcı olmaktadır ve tohum uretimi icin gereklidir Eksikliği durumunda gelişme ve verim azalmaktadır

MANGAN


Bitkilerde ceşitli enzimlerin işleyişinde etkilidir ve aynı zamanda protein ve karbonhidrat oluşumunda rol oynarDemir ile birlikte klorofil oluşumuna yardım eder Bu nedenle fotosentez icin gereklidir Bitki gelişmesine yardımcı olmak icin bakır, demir ve cinko ile kombinasyonlar oluşturur

BOR


Bor cicek ve meyve tutumu ile oluşumuna katkıda bulunur, polenlerin varlığını surdurmelerini sağlar Hucre zarlarının dayanıklılığını artırarak bitkilere direnc kazandırır Noksanlığı durumunda ciceklenme, tohum ve meyve tutumu azalırken buyume noktalarında olumler gorulmektedir

MOLİBDEN


Azotun bitkiler tarafından alımı ve kullanımında etkilidir Demir ve fosforun kullanılmasında rol oynamaktadır Noksanlığında toprak kaynaklı hastalıklar bitkide daha kolay ilerler, cicekler solar, bitki boysuzlaşır Bitkide C vitamini oluşumu engellenir, klorofil miktarında azalma ve dolayısıyla gelişme cok zayıflar

KLOR


Kokler vasıtasıyla bitkinin oksijen alımını kolaylaştırması, toprak ustu yeşil aksamının ve kok gelişiminin sağlanması, azot alımının uygunlaştırılması en onemli ozellikleridir

4 SONUC

Bitki ihtiyac duyduğu besinleri, ihtiyac duyduğu miktarda aldığı surece gelişimine devam eder Yani bitkinin buyumesi besin elementlerinin alımı ile sınırlandırılır Bu nedenle bitkilerin sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi icin uygun miktar ve formulasyonlardaki besin elementlerinin gubrelerle birlikte gerek topraktan gerektiği durumlarda da yapraktan verilerek kullanılması gereklidir

KAYNAKLAR

1 Yılmaz, C, 2004 Bitkisel uretimde besin elementleri Hasad Yayıncılık Ltd Şti
2 Aktaş, M, 1991 Bitki besleme ve toprak verimliliği Ankara Universitesi Ziraat Fakultesi yayınları, No: 1202, Ders kitabı no: 347
3 Ozbek, N, 1973 Toprak verimliliği ve gubreler I Toprak Verimliliği Ankara Universitesi Ziraat Fakultesi yayınları, No: 525, Ders kitabı no: 170