Bitkilerin toprak üstündeki filizlenme serüvenine dair şimdiye kadar karşımıza pek çok görüntü çıkmıştır. Lakin bu serüvenin bir de toprak altında devam eden bir tarafı var ve bu kısma dair gözle görebildiğimiz ayrıntılar hayli az. Üstelik aslında bitki köklerinin toprak altındaki seyahati, en az toprak üstündeki filizlenme süreci kadar heyecan verici.
Bitkilerin köklerinin toprak altında nasıl hareket ettiklerini gözlemlemek isteyen bir küme bilim insanı da laboratuvar ortamında bunu gerçekleştirmiş ve bitkilerin tıpkı bir tirbüşon üzere hareket ettiğini gözlemlemişler.
Bitki kökleri dairesel hareketlerle toprağa tutunuyor:
Bitki köklerinin toprağa nasıl kazındığını anlayabilmek için yürütülen araştırmada bilim insanları, pirinç bitkisinin kök salma sürecini laboratuvar ortamında şeffaf bir jelde inceledi. Laboratuvar ortamında hazırlanan bu şeffaf jel, bitkinin kök hareketlerinin hiç olmadığı kadar ayrıntılı incelenmesine imkan tanıdı.
Kaydedilen imgelerde karşımıza çıkan görüntü ise epeyce etkileyici. İmgelerde bitki kökleri, toprakta yol alırken bir tirbüşon üzere sarmal bir hareket sergiliyor. Araştırma tıpkı vakitte bu sarmal tirbüşon hareketini yapmayan bitki köklerinde bu davranışın neden olmadığını da ortaya çıkarıyor; H1K geninde yaşanan bir mutasyon. Bu mutasyona uğramış bitkiler, olağan bitki köklerinin tersine toprakta dümdüz yol alıyor.
Fakat toprakta olağan bitkilerin yaptığı sarmal hareketi yapmayan köklerin bitkileri toprak üzerinde sağlıklı bir bitki olarak büyüyemiyor. Çalışmayı yürüten bilim insanları, bitki köklerinin hareketlerini daha düzgün gözlemleyebilmek için bir de kök gibisi bir robot geliştirmiş. Araştırmalarda elde edilen bilgiler hem bu durumun nedenlerinin hem de bitkilerin sert, sıkıştırılmış topraklarda nasıl büyüdüklerinin anlaşılmasına yardımcı oluyor.
Araştırmacıların 100 saatlik büyümeyi kaydettikleri imgeler: