Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Böbrek Kanseri Nedir?
Böbrek kanseri böbrek hücrelerinden köken alan, makus huylu, denetimsiz hücre çoğalması ve büyümesidir. Renal hücreli kanser yahut renal hücreli adenokarsinom olarak da bilinen renal hücreli karsinom (RHK), en yaygın böbrek kanseri çeşididir. Her 10 böbrek kanserinden yaklaşık 9'u böbrek hücreli karsinomdur. Daha az olarakta birtakım aşağıda bahsedeceğimiz böbrek kanseri cinsleri ortaya çıkabilir. Küçük çocuklarda, Wilms tümörü ismi verilen bir tıp böbrek kanseri geliştirme mümkünlüğü daha yüksektir.Böbrek kanserleri ekseriyetle böbrekte tek bir tümör olarak görülmesi yanında, bazen bir böbrekte birden fazla odakta hatta tıpkı anda her iki böbrekte tümör gelişebilir.Böbrek kanserleri ihtiva ettikleri hücre tipine nazaran bir kaç alt tipi vardır. Kanserin bu alt tipini bilmek, tedaviye karar vermede bir faktör olabilir ve ayrıyeten kanserin kalıtsal bir genetik sendromdan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemesine yardımcı olabilir.Böbrek kanserleri bedende görülen tüm kanserlerin yaklaşık %2’sini oluşturur. Vakit geçtikçe görülme sıklığı artmaktadır.Bu hem böbrek kanserlerinin gelişme suratının artması hemde teşhis araçlarının(Tomografi ve ultrason) çoğalmasına ve daha kolay erişilebilinmesine bağlı olduğu düşünülmektedir. Böbrek kanserleri bayanlara nazaran erkeklerde 2-3 kat daha fazla görülmekte olup en fazla 60-70 yaş kümesinde ortaya çıkmaktadır.
Böbrek Kanserlerinin Sınıflandırılması
1-Berrak hücreli böbrek hücreli karsinom: Böbrek hücreli kanserlerin en sık görülen alt tipidir, yaklaşık böbrek kanserlerin ⅔’ünü oluşturmaktadır(%70-75). Laboratuvarda görüldüğünde, berrak hücreli kanseri oluşturan hücreler çok soluk yahut berrak görünür.
2-Papiller renal hücreli karsinom: Böbrek kanserlerin en yaygın ikinci alt tiptir - yaklaşık %10-14’ bu alt tiptedir. Kromofilik kanserler olarakta bilinir. Bu kanserler, tümörün birçoklarında olmasa da kimilerinde küçük parmak gibisi çıkıntılar (papilla ismi verilir) oluşturur. Birtakım hekimler bu kanserleri kromofilik olarak isimlendirir zira hücreler belli boyalarla boyanır ve mikroskop altında bakıldığında pembe görünür.Bunlarında tip 1 ve tip 2 alt kümelere ayrılır.
3-Kromofob renal hücreli karsinom: Bu alt tip,tüm böbrek kanserlerinin yaklaşık yaklaşık% 5'ini oluşturur. Bu kanserlerin hücreleri de, berrak hücreler üzere soluktur, lakin çok daha büyüktür ve mikroskop altında çok yakından bakıldığında başka özelliklere sahiptir.Kadınlarda daha sık gözükür, öteki tiplere nazaran biraz daha yeterli seyrederler.
4-Nadir görülen böbrek hücreli kanser tipleri: Bu alt tipler çok enderdir ve her biri böbrek kanserlerin % 1'inden azını oluşturur: Toplayıcı kanal kanseri, Multiloküler kistik böbrek kanseri, Medüller karsinom, Müsinöz tübüler ve iğsi hücreli karsinom, Nöroblastoma ile alakalı böbrek hücreli kanser. Bunlar epeyce makûs huylu ve makûs seyirlidir
5-Sınıflandırılmamış renal hücreli karsinom: Çok ender de olsa öteki kategorilerin hiçbirine uymayan yahut birden fazla kanser hücresi tipi bulunduğu için sınıflandırılmamış olarak isimlendirilir.
6-Böbrek hücreli olmayan böbrek kanseri cinsleri: Öbür böbrek kanseri tipleri ortasında değişici epitel hücre (Ürotelyal) karsinomları, Wilms tümörleri ve böbrek sarkomları bulunur.
Değişici epitel hücreli karsinom: Böbrek kanserlerinin %5-10’nu oluşturur ürotelyal karsinom olarak da bilinen değişici epitel hücre karsinomlarıdır. Bunlar gerçek böbrek kanseri olmayıp böbrek havuzcuğu (pelvis) ve üreterden (böbrek kanalı) köken alan mesane kanseri tipinde olan ve mesane kanseri üzere tedavi edilen kanserlerdir. Pelvis renalis ve üreter tümörleri olarak öteki bir mevzu başlığı altında incelenecektir.
Wilms tümörü (nefroblastoma): Wilms tümörleri çabucak hemen her vakit çocuklarda görülür. Bu kanser çeşidi yetişkinler ortasında çok enderdir. Bu kanser tipi çocukluk çağı tümörleri başlığı altında daha geniş bir formda anlatılmaktadır.
Böbrek sarkomu: Böbrek sarkomları, böbreğin kan damarlarında yahut bağ dokusunda başlayan az bir böbrek kanseri cinsidir. Tüm böbrek kanserlerinin% 1'inden azını oluştururlar.
Güzel huylu (kanserli olmayan) böbrek tümörleri
Birtakım böbrek tümörleri yeterli huyludur (kanser değildir). Bu, bedenin öbür bölgelerine metastaz yapmadıkları (yayılmadıkları), lakin tekrar de büyüyüp sıkıntılara neden olabildikleri manasına gelir. Yeterli huylu böbrek tümörleri, cerrahi yahut radyofrekans ablasyon üzere böbrek kanserleri için de kullanılan tedaviler kullanılabilir. Tedavi seçimi, tümörün boyutu ve rastgele bir semptoma neden oluyorsa, tümör sayısı, tümörlerin her iki böbrekte olup olmadığı ve kişinin genel sıhhati üzere birçok faktöre bağlıdır.
2-Anjiyomiyolipom: Anjiyomiyolipomlar en sık görülen yeterli huylu böbrek tümörüdür. Bayanlarda daha sık görülürler. Sporadik olarak yahut kalbi, gözleri, beyni, akciğerleri ve cildi de etkileyen genetik bir durum olan tüberoz sklerozlu bireylerde gelişebilir.Bu tümörler, farklı tipte bağ dokularından (kan damarları, düz kaslar ve yağ) oluşur. Rastgele bir belirtiye neden olmazlarsa, çoklukla yakından izlenebilirler. Sorun yaratmaya başlarlarsa (ağrı yahut kanama gibi), tedavi edilmeleri gerekebilir.
2-Onkositom: Onkositomlar, yaygın olmayan ve bazen epey büyüyebilen âlâ huylu böbrek tümörleridir. Erkeklerde daha sık görülürler ve olağanda başka organlara yayılmazlar, bu nedenle ameliyat çoklukla onları güzelleştirir. Ender de olsa kanserleşebilirler.
Böbrek kanserinin nedenleri ve risk faktörleri
Böbrek kanserlerinin bir kısmı genetik ve kalıtsal(ailesel özellikler taşımaktadır.Böbrek kanseri, birtakım böbrek hücrelerinin DNA'larında değişiklikler (mutasyonlar) kanseri başlattığı ve bunda en tesirli nedenin hipoksi yani yeterli kanlanamaması ve olması gereken kadar oksijen alamaması olduğu bilinmektedir. DNA daki kimi mutasyonlar(örneğin 3.kromozomun p kolundaki delesyon) hücrelerin süratle büyümesine ve bölünmesine neden olur. Kimi hücreler metastaz yaparak bedenin uzak bölgelerine yayılabilir Risk faktörü, kanser üzere bir hastalığa yakalanma bahtınızı artıran her şeydir. Farklı kanserlerin farklı risk faktörleri vardır. Sigara içmek üzere birtakım risk faktörleri değiştirilebilir. Yaşınız yahut aile geçmişiniz ve genetiğiniz üzere faktörler değiştirilemez. Böbrek kanserleri için birtakım değiştirilebilir ve değiştirilemez risk faktörleri kelam mevzusudur.
Bunlar:
1-Yaşlanma: Yaşlandıkça böbrek kanseri riskiniz artar.
2-Sigara: Sigara içenlerde, içmeyenlere nazaran daha fazla böbrek kanseri riski vardır. Sigarayı bıraktıktan sonra bu nisbi olarak risk azalır.
3-Obezite ve makûs beslenme: Obez bireyler, sağlıklı kiloya sahip olduğu düşünülen bireylere nazaran daha yüksek böbrek kanseri riskine sahiptir.
4-Yüksek tansiyon (hipertansiyon): Yüksek tansiyon böbrek kanserine yakalanma riskinizi artırır.
5-Böbrek yetmezliği tedavisi: Kronik böbrek yetmezliğini tedavi etmek için uzun vadeli diyaliz alan bireylerde böbrek kanseri gelişme riski daha yüksektir.
6-İşyeri Riskleri: Birçok çalışma, trikloroetilen üzere muhakkak unsurlara işyerinde maruz kalmanın böbrek kanseri riskini artırdığını ileri sürmüştür.
7-Irk ve cins:Siyah ırkta daha fazla görülmekte ve erkeklerde bayanlara göre 2-3 kat daha fazla böbrek kanseri görülmektedir.
8-Bazı kalıtsal genetik sendromlar: Kimi kalıtsal sendromlarla doğan bireylerde, örneğin von Hippel-Lindau hastalığı(VHL geni-3p delesyonu), Birt-Hogg-Dube sendromu, tüberoskleroz kompleksi, kalıtsal papiller böbrek hücreli karsinom yahut ailesel böbrek kanseri olanlar üzere böbrek kanseri riski artabilir.
9-Ailede böbrek kanseri hikayesi. Yakın aile üyeleri hastalığa yakalanmışsa böbrek kanseri riski daha yüksektir.
Böbrek kanserinden korunabilirmiyiz?
Genetik ve ailesel yatkınlık, Irk ve yaşlanma üzere değiştirilemez risk faktörleri bir kenara bırakacak olursak, böbrek kanserine yakalanma riskinizi azaltmasına yardımcı olabilecek birtakım teklifler şunlar olabilir:
1-Sigara ve tütün eserleri kullanmamalısınız: Sigara içiyorsanız bırakın. Dayanak programları, ilaçlar ve nikotin replasman eserleri dahil olmak üzere birçok bırakma seçeneği mevcuttur. Hekiminize bırakmak istediğinizi söyleyin ve seçeneklerinizi birlikte tartışın.
2- Obezite ile uğraş: Sağlıklı kilonuzu koruyun. Sağlıklı kilonuzu muhafazaya çalışın. Fazla kilolu yahut obezseniz, her gün tükettiğiniz kalori ölçüsünü azaltın ve haftanın birden fazla günü fizikî olarak faal olmaya çalışın.
3-Tansiyon Denetimi: Yüksek tansiyonu denetim edin. Kan basıncınız yüksekse, sayılarınızı düşürmek için seçenekleri tartışabilirsiniz. İdman, kilo verme ve diyet değişiklikleri üzere hayat biçimi tedbirleri size yardımcı olabilir. Birtakım hastalarda kan basıncını düşürmek için ilaç gerekebilir.
4-Mesleki maruziyet: İş yerinde trikloroetilen üzere ziyanlı hususlara maruz kalmaktan kaçınmak, böbrek hücresi kanseri riskinizi de azaltabilir.
Böbrek kanseri belirtiler
Erken böbrek kanserleri ekseriyetle rastgele bir belirti yahut semptoma neden olmaz, fakat daha büyük hacimlere ulaşan böbrek tümörleri kimi belirtiler verebilir ve kimi şikayetlere neden olurlar. Bu belirti ve semptomlara böbrek kanseri dışında öteki bir kanser çeşidinde yahut böbrek ve idrar yollarının öteki hastalıkları da neden olabilir. Mesela; idrarda görülen kanama çoğunlukla mesane yahut idrar yolu enfeksiyonu yahut böbrek taşı nedeni ile de olabilir. Tekrar de, bu bulguların rastgele biri varsa , bir doktora görünmeniz önerilir.
Böbrek kanserinin birtakım mümkün belirti ve semptomları şunlardır:
-
İdrarda kan (hematüri) -
Yan ağrısı-böğür ağrısı (böbrek bölgesinde ağrı) -
Yan-sırtın alt tarafında yahut karında elle hissedilebilen kitle-şişlik(yumru) -
Yorgunluk-bitkinlik -
İştah kaybı -
Diyete bağlı olmayan kilo kaybı -
Enfeksiyondan kaynaklanmayan ve geçmeyen ateş -
Kansızlık-Anemi -
Birtakım insanlarda da paraneoplastik sendrom denilen durum görülebilir(ateş, anemi, hipertansiyon, kas kitlesinde kayıp,kilo kaybı, ateş, karaciğer enzimleri ve trombosit değişiklikleri ). -
Kemik ağrısı yahut inatçı öksürük kanserin bedenin öbür yerlerine de yayıldığının belirtisi olabilir.
TEŞHİS
Böbrek kanserlerin yaklaşık üçte ikisi (⅔’ü) epey böbreğe hudutlu olarak erken teşhis edilmektedir, 1/3’i ise yayılmış ve metastaz yapmış bir durumda gelir. Teşhis için hastanın öyküsü ve fizik muayenesi dışında bir kadro görüntüleme usulleri (hem teşhis ve hemde metastaz araştırması için) kullanılmaktadır.
Tıbbi geçmiş ve fizik muayene: Böbrek kanseri olabileceğinizi düşündüren rastgele bir belirti yahut şikayetiniz varsa, hekiminiz risk faktörlerini denetim etmek ve şikayetleriniz hakkında daha fazla bilgi edinmek için tüm tıbbi geçmişinizi sorgulayacaktır. Fizik muayenede karnınızı (göbek) muayene ettiğinde olağandışı bir kitle (yumru) hissedilebilir. Belirtiler yahut fizik muayenenin sonuçları böbrek kanseri olabileceğinizi gösteriyorsa, daha fazla test yapılacaktır. Bunlar genelde laboratuvar testleri, görüntüleme testleri yahut böbrek biyopsilerini kapsamaktadır.
Kan testleri: Laboratuvar testleri genelde böbrek kanseri olup olmadığını kesin olarak gösteremez, lakin bir böbrek sorunu olabileceğine dair birinci ipucunu verebilirler ve kişinin genel sıhhatini anlamak ve kanserin diğer alanlara yayılıp yayılmadığını anlamaya yardımcı olmak için yapılırlar. Tam kan sayımında böbrek kanseri olan şahıslarda ekseriyetle anormaldir ve kanamaya bağlı anemi yani kansızlık fazla görülür. Daha seyrek olarak, böbrek kanseri hücreleri kemik iliğinin daha fazla kırmızı kan hücresi yapmasına neden olan bir hormon (eritropoietin) ürettiği için, bir bireyde kan fazlalığı (polisitemi ismi verilir) da saptanabilir. Öbür kan testlerinde, neoplastik senroma bağlı, karaciğer enzimleri yükselebilir, yeniden kanda kalsiyum ölçümü ve böbrek işlevini gösteren üre kreatinin üzere testler kesinlikle istenir.
İdrar testi: İdrarda çıplak gözle görülmeyen mikroskopik kanama saptanabilir. Böbrek hücresi kanseri olan tüm hastaların yaklaşık yarısında idrarında kan hücresi görülmektedir.. Hastada değişici epitel kanseri varsa (renal pelviste, üreterde yahut mesanede), idrar örneğinin özel bir testi patolojik incelemesi ile (idrar sitolojisi ismi verilir) idrardaki gerçek kanser hücreleri saptanabilir.
Bilgisayarlı tomografi (CT) taraması: CT taraması, bedeninizin detaylı kesitsel manzaralarını elde etmek için istenir. Bir tümörün boyutu, biçimi ve pozisyonu hakkında kesin bilgi sağlayabilir. Ayrıyeten, bir kanserin yakındaki lenf düğümlerine yahut böbrek dışındaki organlara ve dokulara yayılıp yayılmadığını denetim etmede de faydalıdır. Böbrek biyopsisine muhtaçlık duyulursa, kanseri teşhisi etmek için tomografi eşliğinde kitleden biyopsi yapılabilir.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması:Böbrek kanserinde allerji nedeniyle tomografi çekilemiyorsa yahut tomografi bulgularını daha detaylı incelemek için çekilmesi önerilmektedir. Kanserin evresini belirlemede, metastazların araştırılması hedefiyle da kullanılmaktadır.
Ultrason: Ultrasonograf böbrek kanseri teşhinde kullanılan temel araçlardan biridir.H Hiçbir belirti vermeden rutin ultrason incelemeleri sırasında birçok hadise tespit edilmektedir. Böbrekte görülen kitle kistik mi yoksa solit (katı) mı olduğunu gösterir (böbrek tümörlerinin katı-solit olma mümkünlüğü daha yüksektir). Farklı ultrason modelleri, birtakım uygun huylu ve berbat huylu böbrek tümörü cinsleri ortasındaki farkı anlamasına da yardımcı olabilir.
Anjiyografi: Anjiyografi, böbrek kan damarlarına gösteren bir röntgen testidir. Bu test, kimi hastalar için ameliyatın planlanmasına yardımcı olabilir. Günümüzde anjiyografi, farklı bir röntgen testi yerine CT yahut MRI taramasının bir modülü olarak yapılmaktadır.
Göğüs röntgeni: Böbrek kanseri teşhisi konulduktan sonra kanserin akciğerlere yayılıp yayılmadığını görmek için bir röntgen çekilebilir. Daha sık olarak, göğüs tomografisi olağandışı alanları daha yeterli görebildiği için yapılabilir.
Kemik taraması: Kemik taraması, bir kanserin kemiklerinize yayılıp yayılmadığını göstermeye yardımcı olabilir. Kana az ölçüde düşük düzeyli radyoaktif materyal enjekte edilir ve temel olarak olağandışı kemik bölgelerinde toplanır. Kemik ağrısı yahut artmış kalsiyum düzeyi gösteren kan testi sonuçları üzere kanserin kemiklere yayılmış olabileceğini düşündürecek bir neden varsa yapılabilir.
Böbrek biyopsisi: Öteki kanser çeşitlerinin birçoklarının tersine, böbrek tümörlerini teşhis etmek için biyopsilere pek gereksinim duyulmaz. Görüntüleme yolları, ameliyat için kâfi bilgi sağlayabilir. Kesin teşhis, evre ve derecelendirme ameliyat sonrası çıkan modülün patolojik incelemesinde ortaya konur. Lakin, görüntüleme usulleri ile elde edilen bilgiler böbrek kanseri tanısı için kuşkulu yahut yetersiz ise, kanser olabileceği düşünülen bölgeden bölgeden küçük bir doku örneği alınabilir. Yahut böbrek kanserinin öbür bölgelere yayılmış olabileceğini düşündüğü durumlarda, böbrek yerine metastatik bölgeden biyopsi yapılabilir. yada ameliyat ve tedavi düşünülmeyen küçük tümörlerde yahut öbür minimal invaziv (radyofrekans ve kriyoterapi) tedaviler düşünüldüğünde kanseri doğrulamak için de biyopsi yapılabilir. İnce iğne aspirasyonu (İİAB) ve iğne-cor biyopsisi olmak üzere tercih edilebilecek 2 çeşit böbrek biyopsisi vardır. Kitlenin durumuna nazaran hangi çeşit biyopsi sisteminin kullanılacağına karar verilir. Lokal anestezi altında ve tomografi yahut ultrason kılavuzluğunda yapılmaktadır.
Dereceleme Sistemi: Biyopsinin yahut ameliyatta çıkan gerecin patolojik incelemesinde tümör hücrelerinin ne kadar agresif olduklarının değerlendirilmesidir.
Böbrek Kanserlerinin Evrelendirilmesi
Böbrek kanseri teşhisi konduktan sonra, hastalığın yayılıp yayılmadığını ve yayılmışsa ne kadar uzağa yayıldığı bakmak gerekmektedir. Bu sürece evreleme denir ve kanserin evresi, bedende ne kadar yayıldığını gösteren bir sınıflamadır. Kanserin nasıl tedavi edileceğini ilgili protokol belirlemeye yardımcı olur.Aynı vakitte kanserin nasıl seyredeceği, ve hastanın hayatta kalma istatistikleri hakkında konuşurken bu kanser evresi kullanılır. Böbrek kanserinin evreleri I (1) ila IV (4) ortasında değişir. Kural olarak, sayı ne kadar düşükse, kanser o kadar az yayılmıştır. Evre IV ise, kanserin daha fazla yayıldığı manasına gelir.
Evreler nasıl belirlenir?: Böbrek kanseri için en sık kullanılan evreleme sistemi, American Joint Committee on Cancer (AJCC) TNM sistemidir.
TNM sistemi 3 temel bilgiye dayanmaktadır:
1-Ana tümörün (T) boyutu ve boyutu: Tümör ne kadar büyük? komşu alanlara yanlışsız ne kadar büyümüş?
2-Yakındaki lenf düğümlerine (N) yayılma: Kanser komşuluğundaki lenf düğümlerine yayıldı mı?
3-Uzak bölgelere yayılma (metastaz) (M): Kanser kemikler, beyin yahut akciğerler üzere öbür organlara yayıldı mı?
Böbrek kanserine fizik muayene, biyopsi ve görüntüleme testlerinin sonuçlarına nazaran klinik bir evreleme yapılır ve ameliyattan sonra patolojik inceleme sonuçlarıda evrelemeye katılrsa buna da patolojik evre yada cerrahi evre ismi verilir.
Buna nazaran Böbrek kanserinin evrelendirilmesi:
T- Tümör boyutu
T1: En büyük boyutta tümör
