Böbrek yetmezliği nedir? Belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?

Böbrek yetmezliği nedir, böbrek yetmezliğine neden olan risk faktörleri nelerdir, böbrek yetmezliği belirtileri nelerdir, böbrek yetmezliği tedavi yöntemleri nelerdir? Böbrek yetmezliği olan kişiler nasıl yaşamalıdır?

Böbrek yetmezliği, çağımızın en çok rastlanan, daha çok 40 yaş üzeri insanlarda görülen bir rahatsızlıktır. Böbrek rahatsızlıkları arasında en çok rastlanılan olan böbrek yetmezliği, ilaç tedavisine sonuç vermediği takdirde cerrahi müdahale gerektirmektedir. İki böbreğin ikisinde de sorun olduğu takdirde diyaliz süreci başlamaktadır. Peki, böbrek yetmezliği nedir? Neden bu kadar önemli bir hastalıktır?
Böbrek Yetmezliği Nedir?
Böbrek yetmezliği, böbreklerin çalışma hızının azalarak, işlevini yerine getirememesi ve bunun sonucunda ise kanda bulunan su, tuz ve mineral ölçülerinin dengesiz bir hal almasıdır.
Böbrekler görevlerini tam anlamıyla yerine getiremedikleri zaman mineral ve zehirli maddeler vücutta depolanmaya başlar. Bu da öncelikle kilo, sonrasında ise hastalık yapar. Vücuttan atılamayan zehirli maddeler, depolandığı alanla ilgili sorunlar ortaya çıkarmaya başlar. Akciğerde depolanan zehirli madde akciğer kanserine neden olabilirken; midede biriken zehirli madde, mide spazmına ya da mide kanserine neden olabilmektedir.

Temelde 5 tip böbrek yetmezliği bulunmaktadır:
1- Akut Prerenal Böbrek Yetmezliği
Böbreklere ulaşan kan damarlarının yeterince açık olmaması, kanın böbreklere rahatça ulaşamaması sonucunda oluşan böbrek yetmezliği türüdür. Tedavisinde kan sulandırıcı ya da damar açıcı ilaçlar kullanılmaktadır.
2- Akut İçsel Böbrek Yetmezliği

Tamamı ile böbreklerle alakalı sorunlar sonucunda ortaya çıkan böbrek yetmezliğidir. Alınan bir darbe veya yaşanan bir kaza sonucunda böbreğin zarar görmesi bu tür böbrek yetmezliğine neden olmaktadır.
3- Kronik Prerenal Böbrek Yetmezliği
Akut prerenal böbrek yetmezliği yaşanması sonucunda tedavinin sonuç vermemesi ya da tedavinin doğru bir şekilde takip edilmemesi sonucunda böbreklerde yaşanan küçülme durumudur. Küçülen böbrekler görevlerini yerine getirmede sorunlar yaşayabilir.
4- Kronik İçsel Böbrek Yetmezliği

Yaşanan bir akut içsel böbrek yetmezliği durumunun tedavi edilememesi durumunda hastalık kronik hale gelebilir.
5- Kronik Postrenal Böbrek Yetmezliği
İdrar yolları iltihabı ve tıkanması gibi hastalıkların sonucunda gelişen bir böbrek yetmezliği türüdür. Bu durumda idrar vücuttan dışarı atılım sırasında büyük sorunlar ortaya çıkarır. İdrara çıkamama, idrar yaparken yanma bunların başında gelmektedir.
Böbrek Yetmezliği Risk Faktörleri Nelerdir?

• Yüksek tansiyon, böbrek de dahil olmak üzere tüm sindirim ve boşaltım sisteminin olumsuz yönde etkilenmesine neden olur. Bu nedenle yüksek tansiyon rahatsızlığı olan kişilerin sürekli olarak böbreklerini kontrol ettirmeleri önemlidir.
• Ani ve aşırı sıvı kaybı, böbreklerin çalışma şeklini doğrudan etkilediği için böbrek yetersizliğine neden olabilir.
• Kalp krizi de bir tür böbrek yetmezliği risk faktörü sayılmaktadır. Kalp krizi sırasında böbrek damarlarından birinin tıkanması, böbreğin beslenememesine ve dolayısı ile işlevini yeterince yapamamasına neden olur.
• Alkol tüketimi, böbrek yetmezliğine neden olabilen bir diğer alışkanlıktır. Aşırı ve sık tüketimde böbrekler tamamen kaybedilebilir.
• Uyarıcı madde kullanımı da direk böbrekleri etkileyen bir alışkanlıktır.
• Vücudun suya ihtiyaç duyması ve ihtiyaç duyduğu suyu alamaması durumunda böbrek yetmezliği ortaya çıkabilir.
• Damar tıkanıklığı da böbrek yetmezliği yaşanmasına neden olabilen bir diğer risk faktörüdür.

Böbrek Yetmezliği Belirtileri Nelerdir?

• Böbrek yetmezliği belirtileri arasında en önemli ve anlaşılır olanı idrara çıkamama sorunudur. İdrar yapımı sırasında çok az idrar yapılabilmesi ya da hiç yapılamaması, böbrek yetmezliğine işaret ediyor olabilir. Ayrıca idrarın kötü kokuya sahip olması ve renginin koyu hale gelmesi, böbrek yetmezliği belirtileri arasında sayılabilir.
• Böbrek yetmezliğinin ileri seviyelerinde nefes darlığı ve kalp ritminde bozukluklar meydana gelir.
• Bitkinlik, halsizlik ve sürekli yorgunluk hissi böbrek yetmezliğinin belirtileri arasında sayılmaktadır.
• Mide bulantısı, kusma isteği ve iştahsızlık böbrek yetmezliği olan kişilerde görülen durumlardandır.
• Böbreklerde ve belde ağrı hissedilmesi de yine böbrek yetmezliği işaretçisi olabilir.

Böbrek Yetmezliği Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Böbrek yetmezliği yaşanması durumunda karşı karşıya kalınan hasar genellikle kalıcı özellik taşımaktadır. Yani, böbrek yetmezliği yaşandığında böbrekler geri döndürülemez bir zarar uğramaktadırlar. Böbrek yetmezliği teşhisinde ise kan ve idrar testi ile birlikte ulstrason ve tomografi film teknolojileri kullanılmaktadır. Yetersizlik bulunması durumunda ise 5 ayrı işlem uygulanabilir. Bu uygulamalar için böbrek yetmezliğinin seviyesi ve türü belirlenmelidir.
Böbrek Nakli
Böbreklerin işlevini tamamen kaybettiği noktada uygulanan tedavi yöntemidir. Çalışmak için gücü olmayan böbrek, yerine daha iyi çalışan bir böbrek ile değiştirilir. Böbrek naklinde genellikle kadavra kullanılmaktadır. Böbrek nakli olan ve başarılı bir operasyon geçiren hasta, herhangi bir tedavi görme ihtiyacı duymaz.
Diyaliz
Böbreklerin yeterince iyi çalışamadığı fakat az da olsa çalışarak vücudu dengede tutmaya çalıştığı dönemde diyaliz yönteminden yararlanılmaktadır. Diyaliz, belirli süre aralıklar ile (haftada 1 ya da 2 haftada bir kez) uygulanmakta olup; kişinin diyaliz sürecinde beslenmesine dikkat etmesi gerekmektedir.
Düşük Proteinli Diyet Programı
Böbrek yetmezliğinin önlenmesi ve etkilerinin azaltılması için böbreklerin taşıdığı yükün en aza indirilmesi gerekmektedir. Proteinler, yakılması zor gıdalar oldukları için düşük proteinli diyet programı, böbrek rahatsızlıkları ile karşı karşıya kalınmasının önüne geçer.
Anemi İlaçları
Kansızlık, kanın damarlarda akım hızının azalmasına, dolayısı ile damarların daralmasına neden olabilir. Bu da böbrek yetmezliği olan kişiler için büyük bir sorun teşkil etmektedir. Böbrek yetmezliği olan kişilerin anemi ilacı kullanımı, yetmezliğin ilerlemesinin önüne geçmektedir.
Sıvı Birikmesini Önleyici Tedavi
Böbrek yetmezliği olan kişilerin vücutları şişebilir, sıvı birikmesi sonucunda gerilmeler olabilir. Bu da sıvı birikmesini önleyici tedavilerin yapılması için büyük bir gereklilik ortaya koymaktadır.
Böbrek Yetmezliği Olan Kişiler Nasıl Yaşamalıdır?

• Böbrek yetmezliği olan kişiler öncelikle bol su tüketmelidirler. Su, hem böbreklerin hem de vücudun temel ihtiyacıdır.
• Böbrek yetmezliği ile mücadelenin en önemli ikinci aşaması ise kandaki vitaminlerin sürekli olarak kontrol ettirilmesi, kansızlık durumuna karşı önlem alınmasıdır.
• Hareketli yaşam, böbrek yetmezliği yaşayan kişilerin en önemli 3. ilacıdır. Vücutta su birikmesinin ve şişkinliklerin önüne geçilmesi için hareketli yaşam şarttır.
• Çok tuzlu, baharatlı ve acı yemeklerden uzak durmak bir diğer hastalıkla mücadele yöntemidir.
• Böbrek yetmezliği olan kişiler sigara ve alkol tüketiminden uzak durmalıdırlar.
• Böbrek yetmezliği yaşayan kişiler ağrı kesici ya da antibiyotik gibi ilaçları sık sık tüketmemelidir. Ağır ilaçlar, böbrek yetmezliği yaşayan kişilerin böbreklerini tamamen kaybetmelerine neden olabilir.

Böbrek yetmezliğinin ne olduğunun, türlerinin, belirtilerinin, risk faktörlerinin, tedavi yöntemlerinin ve böbrek yetmezliği hastalarının dikkat etmesi gereken kuralların anlatıldığı yazıyı paylaşarak çevrenizde bu hastalık ile mücadele etmek zorunda olan kişi ve yakınlarına yardımcı olabilirsiniz.
Yorum bölümünden böbrek yetmezliği ile ilgili yorumlarınızı yazabilir, hastalık hikayenizi paylaşarak, diğer hastalara da umut olabilirsiniz.