Borçta Cumhuriyet Tarihi Rekoru Kırıldı: Uzmanlar Yatırım Yok Diyor!

Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş.’nin borcu, 3 milyar TL’yi aşarak Cumhuriyet tarihi rekoru kırdı. Uzmanlar, borçların kaynağı için ne dedi?


Toplam borç 3 milyar TL'yi aştı



Gazete Duvar'dan Çağdaş Caner Koçak haberine nazaran, uzun vakittir yaşanan ekonomik zahmetlerle gündemde olan Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş., bu sefer da Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) yayınlanan ‘Ara Periyot Faaliyet Raporu’ ile gündemde.

Yüzde 11,1’i Türkiye Varlık Fonu’na ve yüzde 58,6’sı Kayseri Pancar Ekicileri Kooperatifi’ne ilişkin olan Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş.’nin toplam borcu, web sitesinde yayınlanan rapora nazaran 3 milyar TL’yi aştı. Son altı ayda 436 milyon TL artış gösteren borç, Kayseri Şeker’e ilişkin varlıkların artışının neredeyse 2,5 kat üzerinde.

Borç son 6 ayda yüzde 16,9 arttı



Ekonomist Zeki Karahüseyin, Kayseri Şeker’in borcunun son altı ayda yüzde 16,9 yani 436 milyon TL artarak 3 milyar TL’yi aştığını, 30 Nisan 2021 ile 31 Ekim 2021 tarihleri ortasında toplam varlıklar yüzde 6,8 pahalanırken, borçların ise tekrar bu devir de yüzde 16,9 arttığını belirtti. Karahüseyin, borçlardaki bu artışı “Cumhuriyet tarihinin rekoru” olarak belirtirken, Kayseri Şeker Fabrikası’nın mevcut borcu bile koruyamadığının altını çizdi. Karahüseyin; “Borçları geçtik, mevcut olan bile korunamamış, borç öderken borç artar mı?” biçiminde konuştu ve borçların kaynağının yatırım değil, satın alma olduğunu vurguladı.

Karahüseyin, son sekiz yılda ise Kayseri Şeker’in toplam varlıklarının 3,4 kat arttığını, öte taraftan borcun ise 8,5 kat arttığını belirtti. Bilhassa 2017 yılı nisan ayında gözüken 510 milyon TL borç ile alakalı yorum yapan Karahüseyin, “O devirde davul zurnayla ‘borç bitti, artık kasayı dolduruyoruz’ demişlerdi. Fakat rapora nazaran o periyot de 510 milyon TL borç gözüküyor. O vakit da yanlış bilgi verdiklerini söylemiştim” dedi. Ayrıyeten 2018 yılından sonra borcun üç kat birden artmasına ise mana veremediğini lisana getirdi.

Kâr ve ziyan oranlarında dengesizlikler var



Kayseri Şeker Fabrikası’nın kar ve ziyan oranlarında da dengesizlikler olduğunu lisana getiren Karahüseyin, üç fabrika ve tüm iştiraklerin kar oranları 2020 de 48 milyon TL iken, o devirde zararın 107 milyon TL olduğunu, 2021 de ise karın 69 milyon TL, zararın ize 128 milyon TL olduğunu belirtti. Karahüseyin, “48 milyon TL kar eden şirket, nasıl oluyorsa devir sonunda 107 milyon TL ziyan ediyor. En büyük kayıp ise finansman gideri” tabirlerini kullandı.

Karahüseyin ayrıyeten Kayseri Şeker Fabrikası’nın ödediği faizleri de kıymetlendirdi. 4,6 senede toplam ödenen faizin 1 milyar 45 milyon TL olduğunu lisana getiren Karahüseyin, ödenen bu faizlerle ve toplam borçlarla Özelleştirme İdaresi’nin özelleştirdiği 14 tane şeker fabrikasının alınabileceğini belirtti. Yüzde 20’den fazla faizle borç alındığını belirten Karahüseyin, yalnızca TL cinsinden olan borçların 2028 yılına kadar devam ettiğini ve son beş yılda toplamda 1 milyar 45 milyon TL faiz ödendiği söyledi.

Eski Yönetici Özışık: 'Artık dur deme vakti'



Kayseri Şeker Fabrikası’nda yaşananları kıymetlendiren Kayseri Şeker eski Lideri Vedat Ali Özışık, “Rakamlar ortada duruyor. Artık dur deme vakti geldi ve geçiyor” dedi. Öte taraftan pancar üreticilerinin yok edildiğini belirten Özışık, nişasta bazlı şekercilerin bayram ettiğini söyledi. Kayseri Şeker Fabrikası’nın idare yapılanmasında FETÖ’den yargılanan insanların bulunmasını da eleştiren Özışık, “Bir periyot politikler bunlara kol kanat germiş olsa da gerçekler gün yüzüne çıkmış durumda” dedi ve bu durumdan çiftçilerin de rahatsız olduğunu belirtti. Koskoca bir kurumun ne olduğu belgisiz bir sistemle eriyip bittiğini söz eden Özışık, binlerce çiftçinin ekmeğinin elinden alındığını söyledi.

SPK tarafından yayınlanan rapora da değinen Özışık, 3 milyar TL’nin yok olduğunu, 1 milyar TL’nin de faizlere ödendiğinin altını çizdi. “Yatırım yok, fabrika yok nerede bu paralar” diye soran Özışık, “Kayseri Şeker ile ilişikli olan tüm endüstriciler ve çiftçiler isyanda. Çiftçilere hakları verilmiyor. Üretim bitiyor. Bir an evvel Kayseri Şeker’deki FETÖ ile ilintili şahıslara dur denmesi gerekiyor. Allah isteği için artık yeter” dedi.

İstifa sonrası tartışmalar arttı



Kayseri Şeker Fabrikası Kontrol Konseyi ve İdare Heyeti Üyesi Mehmet Demircan, geçtiğimiz günlerde toplumsal medya hesabından bir duyuru yaparak, Kayseri Şeker Fabrikası’ndan istifa ettiğini belirtmişti. İstifa münasebeti olaraksa fabrikanın üst seviye yöneticileri ile kooperatif idare şurasındaki kimi üyelerle alım satım mevzularında cereyan eden şiddetli fikir ayrılıkları olduğunu lisana getirmişti.

Tekrar toplumsal medya hesabından istifasıyla alakalı ayrıntılı bilgiler veren Demircan, fabrikada bilhassa alım ve satımlarda kâfi piyasa araştırması yapılmadığını ve tarza uygun formüllerle alım satımların gerçekleşmediğini belirtmiş, fabrika yöneticilerinin bir kısmınınsa bunları yolsuzluk olarak değerlendirdiğini söylemişti. Bu durumun fabrika yöneticilerinin kapasitesizliğinden ve bilgisizliğinden kaynaklandığı söz eden Demircan, fabrikanın göz nazaran göre ziyan ettirildiğini söylemişti.

Misyon müddeti boyunca tespit ettiği durumları etik olmayacağı için kamuoyu ile paylaşamayacağını belirten Demircan, “Umarım yaşamış olduğumuz bu olumsuz süreçten idare ve kooperatif lideri ders çıkarır, usulsüzlük yapan ki en azından tespit etmiş ve idareye şahsen sunmuş olduğum bilgi, doküman ve bulgularımı inceletir, gereğini yaparlar” dedi.