Kişilik yapısı bireye mahsus ve biriciktir lakin kimi benzerlikler nedeniyle kişilik yapıları kimi kategorilere ayrılmıştır. B kümesi kişilik kümelerinden olan Borderline (sınır, hudut) kişilik yapılanması her şahısta görünen bir yapıdır.
Borderline kişilik örgütlenmesinde birtakım davranış kalıpları vardır. Bunlar DSM 5’de (Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı) şu halde sıralanmıştır:
1- Terk edilmekten kaçınmak için çılgınca gayret gösterme.
2- Gözünde çok büyütme ve yerin tabanına sokma uçları ortasında giden, tutarsız ve gergin bireyler ortası alakalar.
3-Kimlik karmaşası.
4- Kendine berbatlığı dokunacak en az iki dürtüsellik (para harcama, cinsellik, husus berbata kullanımı, inançsız araç kullanma vb.).
5- Yineleyici intihar davranışları, teşebbüsleri ya da göz korkutmalar.
6- Duygulanımda tutarsızlık.
7- Süreğen bir boşluk duygusu.
8- Uygunsuz ağır öfke, öfke kontrolünde zahmet.
9- Zorlanmayla alakalı gelip süreksiz kuşkucu niyetler ya da ağır çözülme belirtileri.
Bu dokuz husustan 5 tanesi yahut daha fazlasının olması durumunda bireye ‘Borderline Kişilik Bozukluğu’ tanısı koyulur. Elbette teşhis koyan şahısların ruh sıhhati alanında uzmanlıklarını almış bireylerin olması gerekir.
Borderline kişilik bozukluğunun görülme sıklığı üzerine birçok araştırma yapılsa da genel kanı %2’dir. Bayanlarda erkeklere nazaran iki kat daha fazla görülür. Kişilik bozukluğunun yanında üstteki beş özelliği olmasa da buradaki birkaç özelliği taşıyan bireylere ‘Borderline Kişilik Örgütlenmesi’ ne sahip birey denir. Borderline kişilik örgütlenmesinin de toplumda görülmesi %20’dir.
Borderline Kişilik Özellikleri ve Borderline Aşk
Beş şahıstan birinin Borderline (preödipal) düzey olması hayatımızın bir periyodunda Borderline kişilik örgütlenmesine sahip beşerlerle münasebet kurma olasılığımız hayli yüksektir. Yani toplumdaki çabucak hemen herkesin hayatında bir Borderline kişilik örgütlenmesinin yansıması bulunur. Bu makalemizde de Borderline kişilik örgütlenmesinin aşk bağını açıklamaya çalışacağım.
Borderline kişilik örgütlenmesinin en temel özelliği güzel makus bölmesi yapmasıdır. Kimi şahısları yahut objeleri uçlarda sevip uçlarda nefret edebilirler. Yani bağlantıda hudut yoktur. Tanıdıkları şahıslara karşı çok bir sevgi gösterip dünyanın en uygun eşi, sevgilisi, annesi, babası, arkadaşı üzere düşündükleri devirler geçirebilirler. Fakat bu durum kalıcı değildir. Bir vakit sonra bu durum değişecek ve karşısındaki objeyi (kişi, kurum vb.) yeterli bölmesinden çıkarıp makûs bölme yerine koyacaktır.
İşte Borderline kişilik örgütlenmesine sahip bireylerin hayatları bu formda geçer devamlı olarak karşısındaki objenin pozisyonu, kıymeti ve değeri üzere kavramlarda meseleler yaşar. Objenin pozisyonu ile ilgili hayat uzunluğu bir gayreti vardır. Bunu ayarlayamadığı üzere karşı tarafında ayarlamasına müsaade vermez ve ağır bir çatışma oluşur.
Borderline kişilik örgütlenmesine sahip birey yalnız kalmaktan, terk edilmekten çok fazla telaş duyar ve bu kaygıya kapılmamak için çok fazlaca uğraş gösterebilir. Bağları berbat giden bir çiftin bağlantısı kopma noktasına geldiğinde bu ayrılmanın getireceği yalnızlık korkusuna karşı çok bir efor içine gidererek ayrılmamak için çabalayabilir ve tüm unsurlarını, bedellerini ve kişiliğini göz arkası edebilir. Yalnız kalmak istemediği için daima günlük anlık münasebetler kurabilir ve kurduğu bu münasebetler onu yalnızlık hissinden uzaklaştırır. Kurulan bu münasebetler gerçeklikten ve derinlikten uzaktır. Borderline kişilik örgütlenmeye sahip bir birey başka şahıslara birinci görüşmede epeyce fazla bilgi verirler. Hayatlarının birçok anını ve hislerini kısa müddette karşısındaki bireye anlatır. Yaşadığı hudut sıkıntıları bağlantının suram basamağında onu koruyacak sonu da koymayı beceremez.
Alaka içinde yeri geldiğinde çok fedakârlık yapmaktan çekinmeyen bir Borderline birey, partnerinde sevmediği rastgele bir kötülük gördüğü vakit ise tüm gemileri yakacak ve bağlantıyı yıpratacak aksiyonlardan kaçınmayacaktır.
Borderline bireyin partneri olmanın zorlukları hayatın her alanında kendini gösterir.
-
Arkadaş münasebetleri -
Toplumsal paylaşımlar -
Hobiler -
Aile bağları vb.
Tüm bu tutarsızlıklardan kurtulmanın tek yolu psikoterapi almaktır. Terapi hem Borderline şahsa hem de Borderline kişinin partnerine katkı sağlayacaktır. Bu bireylerle yaşanan münasebetlere çift psikoterapisi kâfi katkıyı vermez. Zira Borderline kişilik bozukluğu bir kişilik yapısıdır. Bu kişilik yapısının değişmesi fakat ferdi psikoterapi ile sağlanabilir. Partnerin psikoterapi alması ile bu münasebet dinamiği içindeki rolünü anlamasına ve durumla başa çıkma maharetine katkı sağlar.
Borderline birey psikoterapi almadığı sürece hayatındaki bu çift kutuplu kanılar daima yer değiştirerek ona eşlik eder. Eşini bir gün dünyanın en düzgün insanı sınıflandırmasına koyarken öbür gün dünyanın en berbat bireyi yapabilir. Bu ilgi dinamiği psikoterapi alınmadığı sürece devam eder. Bu nedenle psikoterapi almak Borderline kişilik örgütlenmesine sahip birey için büyük ehemmiyet taşır.
Ailesinde Borderline kişilik Bozukluğu Olan Birey
Borderline kişilik örgütlenmesinin toplumda görülme sıklığının %20 olduğunu daha evvel belirtmiştik. Bu yüzde her beş şahıstan birinin Borderline olduğunu gösterdiğine nazaran ailemizde ve yakınlarımızda bu usul bireyleri görmek hiç sıkıntı olmayacaktır.
Aile bağları insanın kolay kolay kopamadığı ve yerine bir şeyi koymanın da hayli güç olduğu bir bağdır. Borderline kişiliklerin olduğu aile yapıları daima kaos içinde, tutarsız, istikrarsız ve yorucu bir hal alır. Aile içindeki bireylerin birbirleriyle ya da tümden bozulmasına neden olur.
Daima aile içi arbedeler, akrabalarla yaşanan uyumsuzluklar, bitmek bilmeyen saldırganlık ve dengesizlik Borderline kişilik bozukluğunun aile bağlarında yaygın görülen bir tablodur. Borderline kişilik örgütlenmesi anne çocuk ortasındaki bağlantıya dayandığını da düşünürsek bu durumun nesiller ortası geçiş gösterdiği ve kuşaklar uzunluğu devam edebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Borderline bireyleri toplumsal manada beslemek gerekir duygusal açıdan vakit zaman kendilerini mahrum ve yetersiz hissedebilirler bu yüzden ilgili oldukları alanda onlara takviye vermek onlara âlâ gelecektir. Ne tam manasıyla sıkılmak isterler, ne bırakılmak. Lakin kendilerinde sık his değişikliği olur. Sizden onunla eş vakitli his durumunun aksisini yaşamanızı beklerler. Öfkeliyken sakin olmanızı, sakinken öfkeli bu patolojik bir durumdur. Kendi hislerini kendine karşı tabir edemezken, karşısındaki insanın bunu anlamasını ve çözmesini bekleme tavrına girilmesi Borderline Kişilik Bozukluğunda sıkça görülebilen bir tablodur.
Borderline birini sevmek ağır sabır ve emek gerektiren bir durumdur. Vakitle seven şahısta de Borderline (uçlarda yaşanan kanılar, büsbütün makus, büsbütün iyi) niyetler görülmeye başlanacaktır. Bu durumlarla nasıl başa çıkılabileceği için bir uzman ile görüşmek epey kıymetlidir