Borsa sozluğu,
Borsa Terimleri ve anlamları
Borsa Terimleri,
A
ACIĞA SATIŞ İŞLEMLERİ: Sahip olunmayan menkul kıymetlerin odunc alınmak sureti ile satılmasıdır
ADİ HİSSE SENETLERİ: Ozel birtakım ustunlukleri ve hakları sağlamayan hisse senetleridir
ALACAK DEVİR HIZI: Ticari alacakların kac kez satışlara donuştuğunu gostermektedir
AĞIRLIKLI ORTALAMA FİYAT: Her hisse senedi icin, her seans oncesinde bir onceki seans işlemleri dikkate alınarak ayrı bir ağırlıklı ortalama fiyat oluşturulur Bu fiyat hesaplanırken değişik fiyattan ve miktarlardan gercekleşen ve fiyatı tescil edilen normal emirler dikkate alınır Bir fiyatın tescil edilebilmesi icin işlemin lot olması ve gercekleşmiş işlemin ozel emir şeklinde olmaması gerekir
ALTIN VE DİĞER KIYMETLİ MADENLER FONU: Portfoyunuzun en az %51`ini altın ve diğer kıymetli madenlerin oluşturduğu fonlardır
ANONİM ŞİRKET: Bir unvana sahip en az 5 ortakca ana sozleşmesinde yazılı konularda faaliyette bulunmak uzere asgari 5 milyar TL sermaye ile kurulmuş olan ve esas sermayesi belli paylara bolunmuş olan sermaye şirketleridir
ARACI KURUM: Sermaye piyasası araclarını kendi ya da muşterileri adına alım satım işlemini yapan kurumdur
Değişik piyasalarda oluşan fiyat farklılıklarından yararlanmak sebebiyle yapılan hisse senedi, değerli maden ve evrak işleri de arbitraj kapsamına girer
AVRUPA PARA BİRİMİ: ECU Sepeti Topluluğa uye on ulkenin paralarının sabit tutarlarının toplamından oluşmaktadır Bu tutarlar her uyenin ağırlık katsayısına gore belirlenmiştir Katsayılar ulkenin GSMH`si, Topluluk icindeki ticaret hacmi ve kısa vadeli parasal destekleme sistemi icindeki paylarına gore belirlenmiştir
AYI PİYASASI: Hisse senedi fiyatlarında duşuş beklentilerinin olduğu piyasalardır
B
BASİT FAİZ: Belli ve değişmeyen bir sermaye uzerinden belli bir sure icin hesaplanan faizdir
BASİT ORTALAMA: Belirli bir donem aralığındaki kapanış fiyatlarının toplanarak baz alınan gun sayısına bolunmesi sonucu oluşturulan ortalamadır
BAŞ VE OMUZ FORMASYONLARI: Hisse senetlerinin teknik analizinde kullanılan formasyonlardandır Bu tip formasyonlar, fiyatların insan omuzu gibi duz bir seyir izlerken birden yukselip (başı oluşturup) tekrar omuz seviyesine donmesi ile oluşur
BAYRAK: Hisse senedi borsasında teknik analizde kullanılan grafik şekillerinden biridir Fiyatlarda gorulen uzun bir duşme yada yukselme sonrası fiyatların istikrarlı bir şekilde ve ayni oranlarda once duşup sonra yukseldiği grafik şeklini ifade eder
BAZ FİYAT: Bir hisse senedinin bir seans suresince işlem gorebileceği en alt ve en ust fiyat limitlerinin belirlenmesinde esas teşkil eden fiyattır Bir hissenin bir onceki seanstaki Ağırlıklı Ortalama Fiyatının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile hesaplanır
BEDELLİ SERMAYE ARTTIRIMI: Anonim ortaklıkların, artırdıkları sermaye karşılığı cıkardıkları hisse senetlerini ortaklarına belirli bir bedelle nakit karşılığı dağıtmalarına denir
BEDELSİZ SERMAYE artırımı: Anonim ortaklıkların, ic kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı karşılığı cıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gercekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır
BETA KATSAYISI: Hisse senedinin hareketliliğini gosteren bir katsayıdır Bir hissenin betası, hisse senedi fiyatındaki yuzdesel değişimin, piyasa endeksindeki yuzdesel değişime bolunmesiyle hesaplanır cıkan sayınının 1'den buyuk ise hissenin hareketliliğinin yuksek olduğu soylenebilir Ayrıca bu katsayı hissenin borsadaki genel bir duşuş ya da yukseliş trendinde nasıl tepki vereceğini ortaya koyabilir
BİLEŞİK FAİZ: Herhangi bir sermayeye verilen faize de faiz verilmesidir Yani belirli bir donem sonundaki faiz artı ilk sermaye toplamına tekrar faiz işlemi uygulanması işlemidir bileşik faiz ticari bankaların mevduat ve kredi işlemlerine uyguladıkları bir yontemdir
BİRİKMİŞ TEMETTU: şirketler sermayedarlara her zaman kar payı dağıtmayabilirler Bu dağıtılmayan karlar bilancoda borclu bir kalem olarak gosterilerek şirketin birikmiş temettulerini oluştururlar
BİRİNCİL PİYASA: Hisse senetlerini halka arz eden şirketler ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya karşılaştıkları piyasadır
BLUE CHIPS: Borsalarda buyuk firmalara ait ve yıllar itibariyle istikrarlı bir seyir izleyen menkul kıymetlere verilen isimdir Bunlar genelde tanınmış firmaların kağıtlarından oluşur Yatırımcı gozuyle bunlara guven tamdır Bundan dolayı da fiyatları nispeten yuksektir
BLOK SATIŞ: Bir firmanın sermayesinin yuzde 10'undan daha fazla hisse satışını ifade eder
BOLLINGER BANTLARI: John Bollinger tarafından geliştirilen bu gosterge 20 donemlik hareketli ortalamanın iki standart sapma ustune ve altına bantlar cizer
BOĞA EĞİLİMİ: Borsada iyimser havayı ifade eder Fiyatları yukseleceği beklentisiyle duşuk fiyattan hisse alınıp yuksek fiyattan satma eğiliminin ağırlık kazandığı piyasadır
BORSA KOTU: Borsada işlem gormesine izin verilen menkul kıymetlerin listesidir
BORSA DIŞI PİYASA: Londra ve New York borsaları gibi, kabul edilen hisse senedi borsalarının yetkileri dışında hisse senetleri alim ve satımın yapıldığı piyasadırTurkiye`de de borsa dışı piyasa lot altı ve kusuratlı işlemlerle sınırlıdır Bu işlemler İMKB tarafından 1990`dan itibaren denetim altına almıştır
BORSA EMİRLERİ: Muşteri emirleri, uye temsilcileri tarafından seans icinde borsa bilgisayar sistemine aktarıldığında borsa emrine donuşur
BOLGESEL PAZAR: Ulkenin ceşitli bolgelerinde faaliyet gosteren kucuk ve orta olcekli hisse senetlerinin guvenli bir ortamda işlem gormesini sağlamak amacıyla kurulmuştur Ayni zamanda Ulusal pazar icin gecerli kotasyon şartlarını sağlayamayan şirketler de burada işlem gorur
BROKER: Borsada başkası adına alım satıma ilişkin konuları goruşen, malın mulkiyeti kendisine ait olmayan ve yaptığı hizmet karşılığı komisyon alan kişilerdir
BRUT KAR MARJI: İşletmenin satışlarının brut karlılığını gostermektedir
CC
CARİ ORAN:
Firmanın kısa surede borc odeme gucunu gosteren orandır Oranın buyumesi firmanın cari borc odeme gucunun yukseldiği anlamına gelir
CARİ FAİZ ORANI:
Piyasada fon arz ve talebinin karşılanması sonucu oluşan faiz oranıdır
CARPANLAR YONTEMİ:
ceşitli fiyat carpanlara bakılarak yapılan şirket analizidir
CAPRAZ KUR:
İki yabancı para biriminin bir başka ulkedeki değerlerini gostermek icin kullanılan terimdir
CCI GOSTERGESİ:
(Commodity Channel Index: Mal Kanal İndeksi)
CCIhissenin kapanış fiyatı ile verilen periyot icin onceki ağırlıklı
ortalamaları mukayese ederCCI normal şartlarda + , 100 arasında hareket eder Bazen + 100`un uzerine cıkar ve bu duruma (overbought) aşırı alınmışlık denir Bazen de 100`un altına duşer ve bu duruma (oversad) aşırı satılmışlık denir Bu
durumda CCI 100 cizgisinin uzerine cıktığında alkomutu ve + 100 cizgisinin altına duştuğunde satkomutu verir
CIKARILMIŞ SERMAYE:
Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir
D
DEFLASYON:
Bir ekonomide toplam arzın, toplam talebi aşması durumudur
DEFTER DEĞERİ:
Bir isletmenin oz sermaye toplamının pay senedi sayısına bolunmesiyle belirlenir
DESTEK SEVİYESİ:
Fiyatların duşerken yoğun alımlar ile karşılaştığı ve daha aşağıya duşmekte zorlandığı seviyedir
DEVLET TAHVİLİ:
Maliye Bakanlığı tarafından itibari kıymetleri eşit ve ibareleri ayni olmak uzere cıkartılan borc senetleridir
DİRENC NOKTASI:
Borsada, belli bir surec icinde surekli bir fiyat artısının yoğun satışlar sonucu durdurulduğu fiyat seviyesini ifade eder
DİKEY ANALİZ:
Aynı donem icinde bilanco kalemlerin toplam aktifler icindeki payları ve gelir tablosu kalemleri icin net satışlar icindeki payına bakar
DUZELTME:
Mevcut fiyat trendinin aksi yonunde oluşan hareketlerdir Fiyatlar mevcut trendin yonunde tekrar ilerlemeye başlamadan once genelde belirli bir yuzdeyle bir duzeltme yaparlar
DOVİZ:
Ulusal para dışındaki tum yabancı paralar ve bu para cinsinden değer taşıyan menkul değerlere verilen isimdir
DOVİZ KURU:
Bir ulkenin ulusal parasının yabancı ulkelerin parası cinsinden değeridir
DOVİZ TEVDİAT HESABI:
Yurtici ve yurtdışında yerleşik kişilerin, ticari bankalarda acmış oldukları yabancı para cinsinden mevduata verilen isimdir
DUNYA BANKASI:
Dunya Bankası yada Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası'nın temel amacı, uye ulkelerin gelişmesine yardımcı olacak mali kaynakları sağlamaktır
DUŞEN UCGEN FORMASYONU:
Fiyatların duşerken ayni seviyede destek oluşturmasına karşılık cıkarken daha duşuk seviyede tepe yapmasıyla oluşan şekildir Fiyatların belirgin bir değer kaybetmeden once oluşturduğu formasyondur Formasyonun duşuş hedefi, formasyonun destek seviyesi ile en
yuksek direnc seviyesi arasındaki farkın destek seviyesinden
cıkarılmasıyla bulunur
DUŞEN TAKOZ FORMASYONU:
Buyuk cıkışlardan once oluşur Yukarı doğru acısı olan bir ucgen gorunumundedir Takozun uclarına doğru duşuşun şiddetinde azalma olur Hacim azalması cok belirgin hale gelir Takozun duşen direnc cizgisi kırıldığında, cıkış takozun boyunun ucte ikisi kadar olur
Borsa Terimleri ve anlamları
Borsa Terimleri,
A
ACIĞA SATIŞ İŞLEMLERİ: Sahip olunmayan menkul kıymetlerin odunc alınmak sureti ile satılmasıdır
ADİ HİSSE SENETLERİ: Ozel birtakım ustunlukleri ve hakları sağlamayan hisse senetleridir
ALACAK DEVİR HIZI: Ticari alacakların kac kez satışlara donuştuğunu gostermektedir
AĞIRLIKLI ORTALAMA FİYAT: Her hisse senedi icin, her seans oncesinde bir onceki seans işlemleri dikkate alınarak ayrı bir ağırlıklı ortalama fiyat oluşturulur Bu fiyat hesaplanırken değişik fiyattan ve miktarlardan gercekleşen ve fiyatı tescil edilen normal emirler dikkate alınır Bir fiyatın tescil edilebilmesi icin işlemin lot olması ve gercekleşmiş işlemin ozel emir şeklinde olmaması gerekir
ALTIN VE DİĞER KIYMETLİ MADENLER FONU: Portfoyunuzun en az %51`ini altın ve diğer kıymetli madenlerin oluşturduğu fonlardır
ANONİM ŞİRKET: Bir unvana sahip en az 5 ortakca ana sozleşmesinde yazılı konularda faaliyette bulunmak uzere asgari 5 milyar TL sermaye ile kurulmuş olan ve esas sermayesi belli paylara bolunmuş olan sermaye şirketleridir
ARACI KURUM: Sermaye piyasası araclarını kendi ya da muşterileri adına alım satım işlemini yapan kurumdur
Değişik piyasalarda oluşan fiyat farklılıklarından yararlanmak sebebiyle yapılan hisse senedi, değerli maden ve evrak işleri de arbitraj kapsamına girer
AVRUPA PARA BİRİMİ: ECU Sepeti Topluluğa uye on ulkenin paralarının sabit tutarlarının toplamından oluşmaktadır Bu tutarlar her uyenin ağırlık katsayısına gore belirlenmiştir Katsayılar ulkenin GSMH`si, Topluluk icindeki ticaret hacmi ve kısa vadeli parasal destekleme sistemi icindeki paylarına gore belirlenmiştir
AYI PİYASASI: Hisse senedi fiyatlarında duşuş beklentilerinin olduğu piyasalardır
B
BASİT FAİZ: Belli ve değişmeyen bir sermaye uzerinden belli bir sure icin hesaplanan faizdir
BASİT ORTALAMA: Belirli bir donem aralığındaki kapanış fiyatlarının toplanarak baz alınan gun sayısına bolunmesi sonucu oluşturulan ortalamadır
BAŞ VE OMUZ FORMASYONLARI: Hisse senetlerinin teknik analizinde kullanılan formasyonlardandır Bu tip formasyonlar, fiyatların insan omuzu gibi duz bir seyir izlerken birden yukselip (başı oluşturup) tekrar omuz seviyesine donmesi ile oluşur
BAYRAK: Hisse senedi borsasında teknik analizde kullanılan grafik şekillerinden biridir Fiyatlarda gorulen uzun bir duşme yada yukselme sonrası fiyatların istikrarlı bir şekilde ve ayni oranlarda once duşup sonra yukseldiği grafik şeklini ifade eder
BAZ FİYAT: Bir hisse senedinin bir seans suresince işlem gorebileceği en alt ve en ust fiyat limitlerinin belirlenmesinde esas teşkil eden fiyattır Bir hissenin bir onceki seanstaki Ağırlıklı Ortalama Fiyatının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile hesaplanır
BEDELLİ SERMAYE ARTTIRIMI: Anonim ortaklıkların, artırdıkları sermaye karşılığı cıkardıkları hisse senetlerini ortaklarına belirli bir bedelle nakit karşılığı dağıtmalarına denir
BEDELSİZ SERMAYE artırımı: Anonim ortaklıkların, ic kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı karşılığı cıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gercekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır
BETA KATSAYISI: Hisse senedinin hareketliliğini gosteren bir katsayıdır Bir hissenin betası, hisse senedi fiyatındaki yuzdesel değişimin, piyasa endeksindeki yuzdesel değişime bolunmesiyle hesaplanır cıkan sayınının 1'den buyuk ise hissenin hareketliliğinin yuksek olduğu soylenebilir Ayrıca bu katsayı hissenin borsadaki genel bir duşuş ya da yukseliş trendinde nasıl tepki vereceğini ortaya koyabilir
BİLEŞİK FAİZ: Herhangi bir sermayeye verilen faize de faiz verilmesidir Yani belirli bir donem sonundaki faiz artı ilk sermaye toplamına tekrar faiz işlemi uygulanması işlemidir bileşik faiz ticari bankaların mevduat ve kredi işlemlerine uyguladıkları bir yontemdir
BİRİKMİŞ TEMETTU: şirketler sermayedarlara her zaman kar payı dağıtmayabilirler Bu dağıtılmayan karlar bilancoda borclu bir kalem olarak gosterilerek şirketin birikmiş temettulerini oluştururlar
BİRİNCİL PİYASA: Hisse senetlerini halka arz eden şirketler ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya karşılaştıkları piyasadır
BLUE CHIPS: Borsalarda buyuk firmalara ait ve yıllar itibariyle istikrarlı bir seyir izleyen menkul kıymetlere verilen isimdir Bunlar genelde tanınmış firmaların kağıtlarından oluşur Yatırımcı gozuyle bunlara guven tamdır Bundan dolayı da fiyatları nispeten yuksektir
BLOK SATIŞ: Bir firmanın sermayesinin yuzde 10'undan daha fazla hisse satışını ifade eder
BOLLINGER BANTLARI: John Bollinger tarafından geliştirilen bu gosterge 20 donemlik hareketli ortalamanın iki standart sapma ustune ve altına bantlar cizer
BOĞA EĞİLİMİ: Borsada iyimser havayı ifade eder Fiyatları yukseleceği beklentisiyle duşuk fiyattan hisse alınıp yuksek fiyattan satma eğiliminin ağırlık kazandığı piyasadır
BORSA KOTU: Borsada işlem gormesine izin verilen menkul kıymetlerin listesidir
BORSA DIŞI PİYASA: Londra ve New York borsaları gibi, kabul edilen hisse senedi borsalarının yetkileri dışında hisse senetleri alim ve satımın yapıldığı piyasadırTurkiye`de de borsa dışı piyasa lot altı ve kusuratlı işlemlerle sınırlıdır Bu işlemler İMKB tarafından 1990`dan itibaren denetim altına almıştır
BORSA EMİRLERİ: Muşteri emirleri, uye temsilcileri tarafından seans icinde borsa bilgisayar sistemine aktarıldığında borsa emrine donuşur
BOLGESEL PAZAR: Ulkenin ceşitli bolgelerinde faaliyet gosteren kucuk ve orta olcekli hisse senetlerinin guvenli bir ortamda işlem gormesini sağlamak amacıyla kurulmuştur Ayni zamanda Ulusal pazar icin gecerli kotasyon şartlarını sağlayamayan şirketler de burada işlem gorur
BROKER: Borsada başkası adına alım satıma ilişkin konuları goruşen, malın mulkiyeti kendisine ait olmayan ve yaptığı hizmet karşılığı komisyon alan kişilerdir
BRUT KAR MARJI: İşletmenin satışlarının brut karlılığını gostermektedir
CC
CARİ ORAN:
Firmanın kısa surede borc odeme gucunu gosteren orandır Oranın buyumesi firmanın cari borc odeme gucunun yukseldiği anlamına gelir
CARİ FAİZ ORANI:
Piyasada fon arz ve talebinin karşılanması sonucu oluşan faiz oranıdır
CARPANLAR YONTEMİ:
ceşitli fiyat carpanlara bakılarak yapılan şirket analizidir
CAPRAZ KUR:
İki yabancı para biriminin bir başka ulkedeki değerlerini gostermek icin kullanılan terimdir
CCI GOSTERGESİ:
(Commodity Channel Index: Mal Kanal İndeksi)
CCIhissenin kapanış fiyatı ile verilen periyot icin onceki ağırlıklı
ortalamaları mukayese ederCCI normal şartlarda + , 100 arasında hareket eder Bazen + 100`un uzerine cıkar ve bu duruma (overbought) aşırı alınmışlık denir Bazen de 100`un altına duşer ve bu duruma (oversad) aşırı satılmışlık denir Bu
durumda CCI 100 cizgisinin uzerine cıktığında alkomutu ve + 100 cizgisinin altına duştuğunde satkomutu verir
CIKARILMIŞ SERMAYE:
Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir
D
DEFLASYON:
Bir ekonomide toplam arzın, toplam talebi aşması durumudur
DEFTER DEĞERİ:
Bir isletmenin oz sermaye toplamının pay senedi sayısına bolunmesiyle belirlenir
DESTEK SEVİYESİ:
Fiyatların duşerken yoğun alımlar ile karşılaştığı ve daha aşağıya duşmekte zorlandığı seviyedir
DEVLET TAHVİLİ:
Maliye Bakanlığı tarafından itibari kıymetleri eşit ve ibareleri ayni olmak uzere cıkartılan borc senetleridir
DİRENC NOKTASI:
Borsada, belli bir surec icinde surekli bir fiyat artısının yoğun satışlar sonucu durdurulduğu fiyat seviyesini ifade eder
DİKEY ANALİZ:
Aynı donem icinde bilanco kalemlerin toplam aktifler icindeki payları ve gelir tablosu kalemleri icin net satışlar icindeki payına bakar
DUZELTME:
Mevcut fiyat trendinin aksi yonunde oluşan hareketlerdir Fiyatlar mevcut trendin yonunde tekrar ilerlemeye başlamadan once genelde belirli bir yuzdeyle bir duzeltme yaparlar
DOVİZ:
Ulusal para dışındaki tum yabancı paralar ve bu para cinsinden değer taşıyan menkul değerlere verilen isimdir
DOVİZ KURU:
Bir ulkenin ulusal parasının yabancı ulkelerin parası cinsinden değeridir
DOVİZ TEVDİAT HESABI:
Yurtici ve yurtdışında yerleşik kişilerin, ticari bankalarda acmış oldukları yabancı para cinsinden mevduata verilen isimdir
DUNYA BANKASI:
Dunya Bankası yada Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası'nın temel amacı, uye ulkelerin gelişmesine yardımcı olacak mali kaynakları sağlamaktır
DUŞEN UCGEN FORMASYONU:
Fiyatların duşerken ayni seviyede destek oluşturmasına karşılık cıkarken daha duşuk seviyede tepe yapmasıyla oluşan şekildir Fiyatların belirgin bir değer kaybetmeden once oluşturduğu formasyondur Formasyonun duşuş hedefi, formasyonun destek seviyesi ile en
yuksek direnc seviyesi arasındaki farkın destek seviyesinden
cıkarılmasıyla bulunur
DUŞEN TAKOZ FORMASYONU:
Buyuk cıkışlardan once oluşur Yukarı doğru acısı olan bir ucgen gorunumundedir Takozun uclarına doğru duşuşun şiddetinde azalma olur Hacim azalması cok belirgin hale gelir Takozun duşen direnc cizgisi kırıldığında, cıkış takozun boyunun ucte ikisi kadar olur