Borsalarda ‘zombi’ rüzgarı

ABD'de iflas müdafaa başvurusu yapan birtakım borca batık şirketlerin pay kıymetlerinde geçen hafta yüzde bine yaklaşan artışlar görülürken, ünlü finans gazetesi Financial Times durumu "zombi rallisi" olarak tanımladı ve bilhassa borsaya yeni giren deneyimsiz yatırımcıları uyardı. Mali yükümlülüklerini yerine getiremeyecek durumda olan şirketler, "zombi şirket" olarak isimlendiriliyor.

Borsa İstanbul’da mali durumu pek de düzgün olmayan şirketlerin paylarında Mayıs ayında görülen astronomik paha artışları tartışmalara ve SPK incelemesine neden olurken, ABD borsalarında da misal bir durum yaşanıyor.

Yüz yılın en büyük ekonomik krizine neden olan pandemi devrinde ABD borsalarındaki yükseliş, pay senedi piyasalarında yeni bir balon mu oluşuyor sorularına neden oluyor.

FT: ZOMBİ RALLİSİ



Durumu “zombi rallisi” olarak tanımlayan İngiliz Financial Times gazetesi, pandemiyle gelen global iktisattaki arz ve talep şokuna, petrolde negatif fiyat görülmesine ve tüm ülkeyi saran kitlesel hareketlere karşın borsalardaki yükselişin sürmesinin baş karıştırıcı olduğuna dikkat çekti.

Gazete, bilhassa genç jenerasyon yatırımcıların kullandığı kurulsuz pay alım satım uygulaması olan Robinhood’da mali olarak berbat durumdaki şirketlerin paylarının büyük talep gördüğüne dikkat çekti.

BATIK ŞİRKETLERİN PAYLARI EVVEL UÇTU, SONRA ÇAKILDI

22 Mayıs’ta 19 milyar dolarlık borçla mahkemeye iflas muhafaza müracaatında bulunan araç kiralama şirketi Hertz’in pay kıymeti, 26 Mayıs-8 Haziran devrinde tam yüzde 888 artış kaydetti. Daha sonra kelam konusu pay pahası, iki günde yüzde 54’lük sert paha kaybı yaşadı.

FT, Hertz’teki bu süratli artışta Robinhood’un yaklaşık 80 bine ulaşan yeni kullanıcısının alımlarının tesirli olduğuna işaret etti.

İflas muhafaza başvurusu yaptıktan sonra borsada fiyatı katlanan şirketlerden bir oburu, mağaza zinciri J. C. Penney. 7,2 milyar dolar borçla 15 Mayıs’ta mahkemeye iflas muhafaza başvurusu yapan şirketin payları, 4-8 Haziran devrinde yüzde 200 bedel kazandı. Sonraki iki günde ise yüzde 52 oranında çakıldı.

İFLAS TEHLİKESİNİ BİLE DİNLEMEDİLER



Petrol fiyatlarının -40 doları gördüğü Nisan’da iflas muhafaza başvurusu yapan Whiting Petroleum şirketinin payları de 4-8 Haziran periyodunda yüzde 309 değerlendikten sonra, son iki günde yüzde 55 çakıldı.

Bir öteki zombi kıssası de tekrar bir güç şirketi olan Chesapeake’de yaşandı. Şirketin pay kıymeti 4-8 Haziran periyodunda yüzde 398 arttı fakat 8 Haziran’da Bloomberg, şirketin 23 milyar dolar borçla iflas müdafaa başvurusu yapabileceği haberini yayımladı. Bu haber üzerine şirketin pay bedeli iki günde yüzde 76’lık ağır bir çöküş yaşadı.

PARA MUSLUKLARININ AÇILMASI BORSALARA YARADI

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) tahvil alımları ve faiz indirimi yoluyla para musluklarını açması ve ABD Hazinesinin karşıladığı trilyonlarca dolarlık teşvik paketleriyle ABD’de borsalar, Mart’ta tabana vurduktan sonra Şubat’ta görülen rekor düzeylere tekrar yaklaşmışlardı. ABD başta olmak üzere tüm dünyada merkez bankalarının para musluklarını sonuna kadar açması, en çok gerçek iktisatta değil pay senedi piyasalarında karşılık buldu.

Salgın periyodunda pay senedi piyasalarına Türkiye’de olduğu üzere ABD’de de yeni ferdi yatırımcı akını yaşandı.