Botanik - Bitki Bilimi - Tanıtım v.s

Botanik Bitki Bilimi Tanıtım vs gymnospermlerde üreme Botanik Botanik, bitkileri inceleyen bilim dalı Daha Aşağı dalları Bitki morfolojisi, bitkilerin iç ve dış yapılarını genel olarak inceler Bitki morfolojisi çoğu alt dala ayrılır: Bitki histoloji, bitki dokularını inceler Bitki sitolojisi, bitki hücresini inceler Bitki anatomisi, bitki dokularını organ düzeyinde inceler Üreme morfolojisi, hayat çevrimini inceler Morfogenez, bitkilerin gelişmesini inceler Agrostoloji, otsu bitkilerle ve özellikle bu bitkilerin sınıflandırılmasıyla ilgili botanik dalı Bitki fizyolojisi, bitkilerdeki hayati olayları fizik ve kimya kanunlarına dayanarak inceler Madde değişimi (****bolizma), çoğaltmagelişme ve hareket fizyolojisi olmak üzere üçe ayrılarak incelenmektedir Bitki ekolojisi, bitkilerin diğer canlılarla ve yaşadıkları çevre ile olan ilişkilerini araştırır Sistematik botanik, bitkileri birbirleri ile olan tabii akrabalık derecelerini göz önünde tutarak ve filogenetik gelişmelerine dayanarak inceleyen, ufak ya da büyük topluluklar halinde gruplandıran bitkibilimsel dalıdır Diğer bilim dalları ile ilgili olan ilişkileri Bitki coğrafyası, ur alemi ile yeryüzü arasındaki ilişkileri ve bitkilerin yayılışını araştıran bir bilim dalıdır Fitocoğrafya ve Geobotanik olarak da bilinir Paleobotanik, fitopaleontoloji olarak da bilinir Jeolojik çağlarda yaşayan ve nesilleri ortadan kalkmış bitkilerin kalıntılarını, yani bitkisel fosilleri, sistematik ve yayılışları bakımından inceler Farmasötik bitkibilimsel, tıbbi bitkileri kayıtlı sistematik gruplar aşağıda tanıtan, bunlardan elde edilen hap hammaddeleri (drog) ile tedavide kullanılma yerlerini kısa olarak anlatan bir bilim dalıdır Fitopatoloji, bitki hastalıklarını inceler Dendroloji, ağaçları inceler id Orman botaniği, orman ve park ağaçlarının sistematiği ile ilgilenirCanlı, organize olan ve bu organize karakteri bir uçtan bir uca de kendi devamını sağlayabilendir Kendiliğinden dağıtılmış kimyasal tepkimeleri gerçekleştiren, bu tepkimeler doğruca yapı taşlarını kendisi oluşturabilen veya gerektiğinde bunları yıkabilen, üreyebilen, içinde bulunduğu koşullardan haber alabilen ve bunlara karşısında tepkiler oluşturabilen ve en önemlisi de, bunların hepsini edebilmek için mutlaka enerjiye gereksinim duyan her şey canlıdır Bilimsel derecelendirme ya da biyolojik derecelendirme, biyologların yaşayan veya soyu tükenmiş canlılara ait türleri nasıl gruplandıracaklarına ya da kategorize edeceklerine dair bilimsel temelleri ortaya koyar Çağdaş sınıflandırma, Carolus Linnaeus'un, türlerin fiziki özelliklerine göre sınıflandırılması sistemini temel alır Bu derecelendirme Linnaeus'dan beri Darwinci prensibin genel kuralları ışığında çoğu düzenlemeye uğramıştır Moleküler sınıflandırmanın, kullandığı DNA analizi yöntemi ile bu sınıflandırmanın birçok ilkesi de değişmiştir ve değişmeye devam etmektedir Bilimsel sınıflandırma bir bilim olarak taksonomi ya da sistematik ile ilişkilidir Ilk sınıflandırma Sınıflandırmanın tarihi fazla eskiye uzanır Eski Yunan bilginlerinden Hippocrates (Hipokrat) (MÖ 460377), hayvan türlerini saymış olmakla beraber, çalışmasının takibeden bölümlerinde bunların sınıflandırılması için çaba sarfetmemiştir Hayat formlarının sınıflandırılmasına ait tanıdık en eski egzersiz, Yunan filozof Aristoteles (Aristo) (MÖ 354291) tarafından yapılmıştır Aristoteles yaptığı sınıflandırmada hayat ortamlarını (hava, kara ve su) temel olarak almıştır Sevillekadısı İbni Rüşd, 1172 yılında, Aristoteles'in kitabını de Anime (Hayvanlar) adıyla kısaltıp tercüme etmiştir Bu kitap daha sonraları Mitchell the Scot göre latinceye çevrilmiştir Bilimsel sınıflandırmanın gelişmesinde, sonraki manâlı değişiklik İsviçreli profesör Conrad Gesner (15161565) göre yapılmıştır Gesner'in çalışmaları bununla beraber, yaşam alanında tanıdık en eski derlemelerdir Gesner'in 1558 yılındaki biyolojik gözlemleriyle bilim dünyasına sağladığı katkılar, ölümünden oysa 58 sene sonra basılabilmiştir Ulisse Aldrovandi'nin 1602 yılında yayımlanan araştırmaları, böceklerin sınıflandırılmasına dair ilk denemelerdir Yeni Dünya (Amerika)'nın bir bölümünün keşfedilmesi hayvan yaşamının yeni keşfedilen formlarına ait örnekler verilmesine ve tanımlamalar yapılmasına neden olmuştur 16 yüzyılın sonları ve 17 yüzyılın başları, hayvanlar üstüne tedbirli araştırmaların yapılmaya başladığı dönemdir Bu araştırmalar başta ailesel türlere yönelmiştir Böylece organların benzerliği ile başlayan derecelendirme yavaş yavaş gelişerek anatomik temellere dayandırılmaya başlanmıştır Girolamo Fabrizio (1537 1619), Petrus Severinus (1580 1656), William Harvey (1578 1657), Edward Tyson (1650 1708), Marcello Malpighi (1628 1694), Jan Swammerdam (1637 1680), ve Robert Hooke (1635 1702) bilimsel sınıflandırmanın gelişmesinde katkıları olan biliminsanlarıdır İngiliz doğacı John Ray (16271705) tümör, hayvanlar ve din teolojisi hakkında önemli eserler yayımlamıştır Historia Plantarum adlı eserinde bitkilerin sınıflandırılmasına getirdiği yaklaşım modern taksonomi için kayda değer bir adımdır Ray bu eserinde daha önce kullanılan derecelendirme sistemlerini reddetmiş, bunun yerine gözlemler sonucu ortaya çıkan benzerliklere ve farklılıklara kadar bir sınıflandırma yapma yoluna gitmiştir Sanat açısından büyük değer içeren çizimler, Anna Maria Sibylla Merian (16471717) kadar yapılmıştır Merian yalnızca usta yok, aynı zamanda bir tabiat araştırıcısıydı 1699 yılında Güney Amerika'nın bugün bile en barbar doğasının bulunduğu Surinam bölgesinde yaptığı çalışmaları 1705 yılında 54 Tablo halinde yayınlanmıştır Merian, Entomoloji literatürüne bununla beraber sanat yönünden en değerli ilk eserleri kazandırmıştır Linnaeus Taksonomisi John Ray'in ölümünden iki sene önce Carolus Linnaeus (17071778) doğmuştur Yapıtı Systema Naturae yaşamı sırasında on iki baskı yapmıştır (1 zorlama: 1735) Linnaeus çağdaş derecelendirme için bilinen en iyi metodu tanıtmış ve sistematik hayvanbilim, sistematik botanik ve tanıdık öteki sistemli türlerini oluşturmuştur Linnaeus, John Ray'in türler hakkındaki yaklaşımını benimsemiştir Her türün iki latince kelimeden oluşan bir bölüm ile adlandırılmasını önermiş ve bu kullanımda ısrar etmiştir Bu iki kelimelik yapının birincil kelimesi, hayat formunun ait olduğu cinsin ismidir İkinci kelime ise o cinsin öbür türlerini belirtmek için kullanılan ve türün genel özelliklerine ast olarak seçilmiş egemen bir kelimedir Bu yaklaşma günümüzde kullanılan iki kelimelik isimlendirme için temel teşkil etmiştir Bu iki kelimelik isimler, türlere ait bilimsel isimler veya türlerin sistemli isimleridir Türlerin ayırt edilmesini daha da kolaylaştırmak için üç kelimelik isimlendirme kullanılmaktadır Bilimsel adların doğru yazılması için; tür isimleri büyük harfle başlamalı, tür isimleri minik harfle başlamalı, yazar ismi ve yayın notu eklenmelidir Linnaeus'dan önce, ara sıra tanımlayıcı bir önad taşıyan bazen ise bambaşka çoğu kelimeden oluşan isimlendirme kullanılıyordu Bilim adamları aynı için bambaşka isimler de kullanabiliyorlardı Bu adlandırma bilim dünyasında çoğu karışıklığa niçin oldu Linnaeus'un sistemi, bitki ve hayvan türlerine verilen bu ayrı isimlendirmeleri bir standarda ve kolay belli ki bir şekle kavuşturdu Linnaeus sistemini, cins, ekip, sınıf gruplarını ekleyerek daha da geliştirdi Linnaeus sistemi, organizmaları gruplar hiyerarşisi içinde düzenleyerek çalışır Her grup kendinden daha daha aşağı basamaktaki grupları içerir Kolayca aşina iki kelimelik bilimsel isim diğer altı basamak ile de tanımlanabilir Taksonomide maksimum kullanılan takson basamakları şunlardır: Domain Kâinat FilumŞube (Hayvanlar) ya da Birim (Tümör) Sınıf Ekip Familya Cins Cins Alttür Varyete Kültivar Form Klon Hibrid Ancak daha geniş bir şekilde takson basamakları şöyle yazılabilir: Yukarıdaki sıralamadan da görüldüğü üzere takson basamaklarında daha aşağı seviyelere inildikçe müşterek özellikler artmakta ve böylece bazen ön eklerle ara basamaklar da oluşturulabilmektedir Misal olarak; Cihan (regnum) Daha Alçak cihan (subregnum) Üst bölümÜstteki şube (superisio) BirimŞube (isio) Alt birimAlt şube (subisio) Sınıf (classis) Daha Aşağı derslik (subclassis) İnfra derslik (Infraclassis) Üst ekip (superordo) Takım (ordo) Daha Alçak ekip (subordo) İnfra takım (Infraordo) Familya (familia) Daha Aşağı familya (subfamilia) Oymak (tribus) Daha Alçak oymak (subtribus) Nesil (genus) Daha Aşağı tür (subgenus) Seksiyon (sectio) Daha Aşağı seksiyon (subsectio) Çabuk (series) Daha Alçak hızlı (subseries) Tür (species) Daha Alçak tür (subspecies) Varyete, çeşit (varietas) Alt varyete, (subvarietas) Form (forma) Daha Alçak form (subforma) Kültivar (cultivars) Spermatophyta (Tohumlu tümör) Tümör Alemi'nin en büyük bölümüdür Spermatophyta'dan diğer Phanerogamae, Embryophyta, Siphonogama adları da tohumlu bitki örtüsü için kullanılır Tohumlu bitkilerde gerçek kök, cisim, yaprak farklılaşması vardır Çoğunlukla karasal ortamlarda yaşarlar Üremeleri polenlerle olur Eşeyli veya eşeysiz olarak ürerler Tohumlu bitkilerde sprofit evre egemendir ve gamatofit safha birkaç hücreye indirgenmiştir Tohum oluştururlar Tohum oluşumu şöyle gerçekleşir: Polen taneleri ovül (Gymnospermlerde) veya stigma (Angiospermlerde) üzerinde rüzgar, böcek, su vb taşıyıcılarla taşınırlar Taşındıkları yerde oluşan polen tüpleri arkagonium(Gymnosperm) ya da stillus (Angiosperm) boyunca yumurtaya dürüst ilerlerler Her çiçek tozu tüpünün ucunda oluşan iki sperm hücresinden biri yumurtayı döller, diğeri ya bozulur (Gymnospermlerde) ya da cenin kesesi içindeki iki çekirdekle birleşir (Angiospermlerde) ve döllenme tamamlanır Döllenmiş yumurta arkegonyum veya cenin içinde büyür Döllenmeden sonra tohum taslağı tohuma dönüşür Böylece dinlenme halindeyken tohum taslağı (testa) ve endospermden oluşan üreme ve dağılma organı tohum oluşur İki büyük bitki grubunu içerir: 1Subisio (Altbölüm): Gymnospermae (Açıktohumlular) 2 Subisio (Altbölüm): Angiospermae (Kapalıtohumlular )