Öncelikle bir mevzuyu açıklığa kavuşturalım: Mavi ay olduğu hengam ay mavi renge bürünmez. Sıradan bir dolunaydan farkı yoktur gelgelelim mavi ay nadir görülen bir hadisedir ve iki tipi vardır. Bu hafta sonu, daha nadir olan 2. tıpta bir mavi ay göreceğiz.
Ay’ın Yerküre etrafında bir çeşit atması, ortalama 29,5 gün sürüyor. Hicri takvimde kullanılan ay yılı bu yüzden 11 gün daha kısa, bu yüzden her yıl Ramazan ayının tarihleri değişiyor.
Mavi ay, nadir görülen bir vukuatı tanımlamak için kullanılıyor. Ay takvimindeki ay ile güneş takvimindeki ay arasındaki gün farkından ötürü birtakım aylarda iki kez dolunay oluyor. Bu 2. dolunaya mavi ay deniyor, nadir durumları betimlemek için kullanılan bir deyimin de bir kesimini oluşturuyor.
Bu hafta sonu gerçekleşecek olan mavi ay ise biraz daha farklı. Bir astronomik mevsimde dört dolunay olması durumunda üçüncü dolunay mavi ay olarak isimlendiriliyor. Bu mavi ayın da renginin mavi olmadığını belirtmek gerekiyor.
Astronomik mevsimler, gün dönümleri, en uzun gün ve en uzun geceye nazaran belirlleniyor. Yani bildiğimiz mealdeki mevsimlere benzeri olsalar da her hengam örtüşmüyorlar.
Astronomik mevsimlerde olağanda üç dolunay bulunuyor gelgelelim güneş takvimi ve ay takvimi arasındaki farktan ötürü birtakım mevsimler dört mavi aya mesken sahipliği yapıyor. Bu hadise, sıradanda karşılaştığımız mavi aydan daha nadir olarak gerçekleşiyor.
Mavi ay konusundaki baş karışıklıkları aslında 1946’da yapılan bir icmal kusurundan kaynaklanıyor. Evvelden yılın 13. dolunayı mavi ay olarak isimlendirilirken artık bir aydaki 2. dolunaya bu isim veriliyor. Bu hafta sonu gerçekleşecek olan mavi ay ise gerçek mealde klasik mavi ay tarifine münâsib olarak ortaya çıkacak. Astronomik mevsimlere nazaran isimlendirilen mavi ay, asrî takvimlerden öncesine dayanıyor.
Mevsimsel mavi ay en son 2016 Mayıs’ta görülmüştü.