Bu Resimde Kaç Renk Görüyorsunuz?

Optik illüzyonlar, toplumsal medyanın en sevdiği içerik çeşitlerinden biri. Şahısları etkileşime geçiren ve kısa müddette gelen onlarca farklı karşılıkla viral olan bu cins illüzyon sorularının her birinin ardında aslında epeyce bilimsel yanıtlar yatıyor. Lakin bu bilimsel gerçekler her vakit tek bir gerçek karşılık olmasına yönelik değil, kimi vakit da neden bir sürü farklı karşılık olduğunu bize açıklıyor.

Geçtiğimiz günlerde Twitter'da ortaya çıkan yeni bir optik illüzyon sorusu, bu durum için mükemmel bir örnek. Kelam konusu paylaşımda birbirine epey yakın renk tonlarından oluşan bir görsel yer alıyor ve sorumuz hayli kolay: 'Bu fotoğrafta kaç renk görüyorsunuz?'

3 renk gören de var, 17 renk görende:



Paylaşımı göremiyorsanız buraya tıklayabilirsiniz.

Doğal ki iddia edeceğiniz üzere paylaşımın viral olması sonrası soruya binlerce karşılık geldi. Gelen yanıtlar ise birkaç ortak karşılık üzerinde şekillendi. Büyük çoğunluk 3, 11, 17 karşılıklarını verirken sayıyı 20'ye çıkaranlar ya da tek renk gördüğünü söyleyenler de vardı.

Pekala karşılıklar ortasında bu kadar fark olmasının sebebi ne? Aslında bu sorunun tek bir karşılığı yok zira gözlerimizin renkleri farklı düzeylerde algılaması tek bir sebeple olmuyor. Yaşa, cinsiyete, renklere baktığımız ekrana, ortamdaki ışığa ve hatta retinalarımızın yapısına nazaran bile bu karşılıklar farklılık gösterebilir.

Beynimizin daha fazla ve daha âlâ algılayabilmek için oynadığı bir oyun:


Fakat bu durumu tüm bunların dışında genel bir fizyolojik illüzyonla açıklamak da mümkün; lateral inhibisyon (yanal inhibisyon, yanal engelleme). Buna nazaran nöronlar, başka nöronlar tarafından baskılanır; uyarılmış nöronlar, yakındaki nöronların aktivitesini pürüzler. Bu da duyu algımızı sertleştirmeye yardımcı olur.

Ünlü fizikçi Ernst Mach'un geliştirdiği ve March bantları olarak da anılan bu duruma nazaran, imgede kontrastı artıran da tam olarak budur. Daha açıklayıcı olmak gerekirse şöyle düşünelim; birbirine çok benzeyen iki farklı renge bakarken beynimize iki hudut hücresinden birebir anda benzeri bir sinyal geldiğinde, beynimiz bunu tıpkı olarak algılamaya yatkın.

Ancak tekrar beynimiz, bu tıp ufak yanlışlara düşmemek ve çok daha fazla benzeri rengi algılayabilmek için savunmasını da geliştirmiş durumda, bu da Ernst Mach'ın açıkladığı lateral inhibisyon ile oluyor. Birbirine yakın renklere dair gelen sinyaller bu sayede başka farklı değerlendirilip birebir anda çok daha fazla rengi görmemize imkan sağlıyor.