Bunları Petrolden Daha Çok Konuşacağız! Dünyada Krizin Yeni Adı: Mineraller

Londra Metal Borsası'nda 8 Mart sabahına başlarken, kimsenin bilmediği bir şey vardı. Saat 05:42'de nikel fiyatları süratle artmaya başladığında, büyük bir panik yaşanacak, 18 dakika içinde bir ton nikelin fiyatı daha evvel görülmemiş bir artışla 100 bin doları aşacak, metal alım satımları da süreksiz de olsa duracaktı. 

Dünya aslında artık yeni bir periyoda giriyordu!


Nikelin pahası, bu rekor artışın bir gün öncesinde de yüzde 250 oranında artmıştı



Enerji fiyatlarında Rusya-Ukrayna savaşının başladığı 24 Şubat'ta sonra yaşanan dalgalanma ile küresel pazarlar birinci büyük metal krizi ile tarihe geçerek sarsılacaktı.

Batı'nın karşılık olarak Rusya'ya yaptırımlar ile açtığı finansal savaş, yeni güç mutabakatları ile ilgili spekülasyonlar ve fiyat artışları, dünyanın bapımlılığını azaltmaya hazırlandığı fosil yakıtlara ne kadar bağımlı olduğunu ortaya çıkarırken, nikel üzere metallerin iktisatta pak güce geçiş sürecinde büyük bir rol oynadığını da göstermiş oldu.

Bu mevzuda Özgür Demirtaş bir ihtarda bulunmuştu????



Demirtaş'ın bu mevzuda yaptığı bir Twitter Spaces yayını var ve görsellerini bir flood ile paylaşmıştı: 

Enerji ve metaller yayını 

Bölüm 1

Bölüm 2

Böyle de haberler mevcut????



Lityum, nikel, grafit, manganez ve kobalt, Beyaz Saray'ın öne çıkardığı mineraller ortasında.



ABD Lideri Joe Biden Mart ayının son günü yaptığı açıklamada 'Amerikan imali pak güçle bir gelecek' inşa etmenin ulusal güvenlik için değerine dikkat çekerek, 'Çin ve öteki ülkelere olan bağımlılığı sonlandırmamız gerek' dedi. Biden, elektrik pillerin üretimi ve yenilenebilir güçlerin koruma edilmesi için kullanılan mineralleri imal edip işleyebilecek lokal üreticileri desteklemek hedefiyle Savunma Üretim Maddesi'ni devreye soktu.

Uzmanlara nazaran petrol, doğalgaz ve kömür ihracatına saplanıp kalan ülkelerin rekabet gücü azalabilir.



BBC'nin haberine göre, bu minerallerden daha fazlası da var.

Enerjide elektrik yoğunluklu bir iktisada geçiş devam ederken, pazar hissesi için rekabet eden her ülkenin maksadında, gereksinimlerine bağlı olarak farklı çeşitten mineraller var.

Ekonomik gücünün büyük kısmı fosil yakıtlara dayanan Rusya, dünyadaki ikinci en büyük doğalgaz üreticisi ve üçüncü en büyük petrol üreticisi.

Tabi madenlerin iktisat ve gelecekteki rolü düşünülürse, Rusya'nın avantajları çok.

Rusya dünyanın ikinci en büyük kobalt ve platin ihracatçısı, nikel ihracatında ise üçüncü sırada.



Uzmanlara nazaran Rusya'nın bu yeni nizamda eli kuvvetli olsa da, bu minerallerin çok daha ağır olarak çıkarıldığı öteki ülkeler var.

Dünyadaki kobaltın büyük kısmı Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nden, nikel Endonezya'dan, lityum Avustralya'dan, bakır Şili'den ve ender toprak elementleri de Çin'den geliyor.

Küresel güç dönüşümü için uzmanların kritik olduğunu söylediği 17 mineral var.

Uluslararası Güç Ajansı'na nazaran (IEA) bu mineraller; lityum, nikel, kobalt, bakır, grafit ve ender toprak elementleri.

Mineraller birçok ülkede çıkarılsa da, Çin sürece konusunda hâlâ önder pozisyonunda.



IEA'nın pak güce geçişte minerallerin kıymeti üzerine çalışan güç uzmanı Tae-Yoon Kim, 2040 yılına gelmeden bu minerallere olan talebin süratle artacağını söylüyor.

Tae-Yoon Kim, güçte dönüşümden en çok faydalanması beklenen ülkeleri iki kategoriye nazaran kıymetlendiriyor: Mineral çıkarmada başkan olanlar ve mineral işlemede başkan olanlar.

Kim, 'Enerji geçişinden en çok faydalanacak ülkeleri belirlemek sıkıntı zira imalat zincirinde nerede konumlandıklarına bağlı' diyor.

Net olan tek şey, şu anda dünyada kritik bir noktada olunduğu.

20. yüzyıl tarihini şekillendiren güç petrol eserleriydi lakin bir sonraki yüzyıla minerallerin damga vurması bekleniyor.



Kim, bu kaynakların 'geleceğin mineralleri' olduğunu söylüyor.

Rusya-Ukrayna savaşının ortasında ABD ve Avrupa'nın Çin ile Rusya'ya olan bağımlılıktan kurtulmaya çalışması ve önümüzdeki 20 yılı düşünerek mineral arayışına girmesi, çok da şaşırtan değil.

Gelişmelerden ötürü en çok başı ağrıyan ise, doğalgazının yüzde 40'a yakınını Rusya'dan ithal eden ve bir ikilem içinde kendini bulan Avrupa ülkeleri.

Nitekim BBC'ye geçen ay konuşan İspanya'daki Esade Global İktisat ve Jeopolitik Merkezi'nin yöneticisi Ángel Saz-Carranza 'Avrupa, Putin'in kaprislerini finanse ediyor' kelamlarıyla Avrupa'nın duruşunu eleştirmişti.

Mineraller yalnızca elektrik pilleri için değil farklı güç cinslerinin depolanmasında da değerli rol oynuyor.



Hem özel şirketler hem de devletler, güçte dönüşüm yaşanırken ekonomik refah için bu minerallere sahip olmak için yarışacaktır.

Ancak kimi uzmanlara nazaran arz-talep istikrarı değerli. Almanya'daki Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü'nden Lukas Boer, metaller konusunda 'Arz, talebe yetişemezse fiyatlar sıçrama yapacak' diyor.

Üstelik bu metallerin çıkarıldığı maden projelerinin faaliyete geçmesi ortalama 16 yılı buluyor. Boer de metal arzı sorununun önümüzdeki on yılda artmasını beklediklerini söylüyor.

Boer ve takım arkadaşları, geçen yıl yayımladıkları araştırmada ender toprak elementlerinin yanı sıra ülkelerin dört metale gözünü dikeceğine dikkat çekti: Nikel, kobalt, lityum ve bakır.

Nikel, kobalt, lityum ve bakır.



Araştırmaya nazaran bu metallerin fiyatları uzun mühletler boyunca tarihi düzeylere çıkacak. Memleketler arası piyasalarda görülen kıymetin artış ve düşüş döngüsü de kırılacak.

Net sıfır karbon salımı senaryolarına nazaran, bu metallerin üretiminin 2021-2040 yılları ortasında dört kat artması bekleniyor.

Bu dört metalin üreticilerinin, önümüzdeki 20 yılda doğalgaz dalının gelirine ulaşabileceği kestirim ediliyor.

Boer, 'Bu metaller yeni periyodun doğalgazına dönüşebilir' diyor.

Batı'nın Ukrayna'daki savaş sürerken güç bağımlılığını azaltma gayreti düşünülürse, gereken talebi karşılayabilecek kimi ülkeler var.



Boer'e nazaran en büyük kobalt üreticisi Kongo'nun yanı sıra öbür ülkelere yatırım yapan Çin, en kıymetli aktör.

BloombergNEF araştırma merkezinden Kwasi Ampofo'a nazaran Çin, Rusya'daki metal üretimini kendi rafinerilerine yönlendirip metali öteki ülkelere satmaya karar verirse, yarışı önde bitirebilir.

Mineraller konusunda diğer ülkeler de çeşitli adımlar attı. Nikel üretim kapasitesini son iki yılda artıran Endonezya, Rusya'nın yarattığı boşluğu doldurabilir.

Arz probleminin da fiyatları etkilemesi kaçınılmaz



Ampofo'ya nazaran global nikel üretiminin yüzde 9'unu üreten Rusya, yaptırımlar ve üretimde düşüş sonrası arzda yaşanabilecek aksamalara karşı hassas pozisyonda. Arz zahmetinin da fiyatları etkilemesi kaçınılmaz.

Ampofo, platin kümesindeki metallerin üretiminde düşünce yaşanması durumundaysa, Güney Afrikalı üreticilerin tedarik takviyesi verebileceğini söylüyor.

Çin, metal yarışında denetimi eline almaya çalışırken gözünü kobalta dikti.

Kobaltın 3'te ikisi Kongo'da üretilse de, Çinli şirketler Afrika ülkesindeki en büyük madenleri elinde tutuyor.

Batı şayet rakiplerine yetişmeye çalışmazsa, yarışı kaybedecek üzere görünüyor.