AKP iktidarlarının kamu kaynaklarını tasarruf unsurlarına muhalif biçimde ve birtakım etrafları fonlama gayesiyle kullandığı savlarının dayandığı en temel sayılardan biri olan müteahhitlik sarfiyatları, 2019 yılını da rekorla tamamladı. 2019’da bütçeden yapılan “müteahhitlik giderleri” kaleminin büyüklüğü 20 milyar TL’yi geçti.
Birgün'den Nurcan Gökdemir'in haberine nazaran, Bütçeden yıl sonunda müteahhitlere, “hizmet binası, hizmet tesisleri, lojmanlar, toplumsal tesisler, gemi ve yol imal ile içme suyu ve kanalizasyon tesisi” üretimi için 19 milyar 767 milyon lira aktarıldı. Yıl bitmeden yapılan 4,5 milyarlık harcama, 2019’un en yüksek harcama fiyatı oldu. Tüm aylar boyunca en fazla 2,7 milyarlık harcama yapılan bu kalem, son ayda görülmemiş bir büyüklüğe çıktı.
HİZMET BİNALARI İÇİN MÜTEAHHİTLERE 11.5 MİLYAR LİRA
Müteahhitlik sarfiyatları içinde en yüksek harcama 11,5 milyar lira hizmet binaları için yapıldı. Hizmet binaları üretimine yönelik bu dev harcamayı, içeriği “Diğerleri” olarak açıklanan 7,5 milyar liralık harcama izledi. Ayrıyeten tamirat çalışmaları için de müteahhitlere 1.2 milyar TL’ye yakın ödeme yapıldı.
HARCAMALARDA REKOR KIRILDI
Bütçe yılının son ayı olan aralık, harcamalarda rekorların kırıldığı bir ay oldu.
60 milyar lira ayrılan hizmet alımları, aralıktaki 14,5 milyarlık harcama ile 72,4 milyar TL’ye çıktı. Bunun 36,1 milyar TL’sini tüketime yönelik harcamalar oluşturdu. 2,2 milyar TL’lik kırtasiye ve ofis materyali, 1 milyarlık su ve paklık gereci, 10,6 milyar TL’lik güç, 1,9 milyar TL’lik giysi ve kuşam alımı yapıldı.
Güvenlik ve savunmaya yönelik mal, gereç ve hizmet alımına 13 milyar lira harcandı. Aralık ayındaki 4,3 milyarlık harcama ile 2019 rekoru kırıldı.
25,4 milyar lira ayrılan hizmet alım ödeneği yetmedi. Aralık ayındaki 3,8 milyarlık alımla yıl boyunca hizmet alımına ödenen fiyat 27,4 milyara çıktı. Bunun 14 milyarı müşavir firma ve şahıslara yapıldı. Kira harcaması 1,5 milyar lira olurken temsil ve tanıtma sarfiyatlarına 159 milyon lira harcandı.
2019 781 MİLYONLUK ARAÇ ALIMI
AKP iktidarlarının tartışmalı harcama kalemlerinden olan kira masrafları için harcanan meblağ 4,2 milyar lira oldu. Bina kiralamaya 1,3 milyar lira harcanırken taşıt kiralama bedeli 500 milyon liraya yaklaştı. Uçak kiralamaya ise 100 milyon lira harcandı.
İktidar 2019’da 781 milyonluk taşıt alımı yaptı. En fazla alım yapılan kalem, 479 milyon lira ile zırhlıların da ortalarında bulunduğu kara taşıtları oldu.
KÂR GAYESİ GÜTMEYEN KURULUŞLARA 5.7 MİLYAR!
İktidarın kamu kurumlarına verdiği vazifelerden ötürü ortaya çıkan ziyana karşılık yaptığı transfer fiyatı ise 90,4 milyar lira. Kamu teşebbüsleri ortasında en yüksek ödeme 1,1 milyar lira ile kömür dağıtımı yaptırılan Türkiye Kömür İşletmeleri’ne (TKİ) aktarıldı. Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) 83,2 milyar lira, bankalara 5,4 milyar lira aktarıldı.
Kâr maksadı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler de 5,7 milyara çıktı. 3,3 milyarlık başlangıç ödeneği olan kalemden, 2,4 milyar lira afet riski altındaki alanların dönüşümüne, 889 milyon lira Avrupa Gençlik Merkezi’ne, 825 milyon lira dernek, birlik ve sandık üzere kuruluşlara, 772 milyon lira da siyasi partilere aktarıldı.
2019’da hane halkına yapılan transferler 54.2 milyar oldu. Bunun 19,8 milyarlık kısmı ‘diğer’ olarak açıklanırken 16,9 milyarı ziraî emelli yapıldı. Hane halkına yapılan transfer toplamı ise 6,8 milyar lira olarak gerçekleşti.