Hükümet tarafıdan enflasyonla uğraş kapsamında temel besin ve temek muhtaçlık eserlerinde KDV indirimine gidildi. Bu indirimler bütçe yükünü arttırırken enflasyonla uğraş kapsamında ne kadar işe yarayacağı ise tartışma konusu.
İndirimler hayat pahalılığına deva mi?
DW Türkçe'nin haberine nazaran, vergi uzmanı Nedim Türkmen, 'Bu düzenleme enflasyonla çaba için yapılıyorsa hiçbir manası yok. Burada tüketicinin azalan KDV yükleri nedeniyle daha fazla alışveriş yapması özendirilmek isteniyorsa bu indirimlerin fiyatların yükselmesine deva olmadığını hepimiz çok yakından biliyoruz” dedi.
Şubat ortasında besin eserlerindeki KDV oranı da yüzde 8'den 1'e indirildi. Lakin besindeki yedi puanlık indirim, yüksek maliyetler nedeniyle fiyatlara yansımadı.
'Müteahhitlerin elinde birikmiş olan konutların satışı için yapılan bir düzenleme'
Yeni düzenleme ile toplumsal konut olarak isimlendirilen 150 metreden küçük konut alımlarında KDV oranı yükseltilirken lüks konut satışına indirim geldi. Düzenlemeye nazaran 150 metrekareden küçük konut alımlarında KDV oranı yüzde 1'den 8'e çıkarken, bundan daha büyük konutlarda alınan yüzde 18'lik KDV, 150 metrekareye kadar olan kısım için yüzde 8'e indirildi.
Nedim Türkmen'e nazaran konut ve gayrimenkul dalına yönelik vergi indirimlerinde inşaat kesiminin mali yükünün azaltılması amaçlanıyor. Son devirde artan fiyatlar, konut ve arsa alım satımları olumsuz istikamette etkilemişti.
Türkmen, 'Müteahhitlerin elinde birikmiş olan konutların satışı için yapılan bir düzenleme. İnsanların panik halinde neleri varsa bunları paraya çevirip bu konutlardan alması isteniyor. Arsa ve arazinin KDV’sinin yüzde 18'den 8'e indirilmesinin ise tüketiciyi ilgilendiren hiçbir tarafı yok” biçiminde konuştu.
Türkiye'de lüks konut arzının fazla olduğuna işaret eden Türkmen, 'Ama 1 milyon liraya kadar olan toplumsal konut sayısı az. Bu devirde kredilerin yükselmesiyle birlikte satışlarda önemli bir sakinlik olduğu için, yabancılar dışında kimseye satış yapılamadığı için burada KDV'den fedakârlık yapılarak bu müteahhitlerin satışlarını artırmaları hedefleniyor” dedi.
Ana sorun yüksek maliyet
Vergi indirimi yapılan son eserlerin enflasyon sepetindeki tartısı yaklaşık yüzde 10 olarak hesaplanıyor. Buna nazaran yüzde 10'luk bir KDV indirimi enflasyona yaklaşık 1 puan düşürecek tesire sahip. Lakin yüksek maliyetler nedeniyle bu farkın fiyatlara ne kadar yansıyacağı belgisiz.
DW Türkçe'ye konuşan iktisatçı Prof. Dr. Mehmet Şişman, KDV indiriminin gecikmiş bir atılım olduğu görüşünde. Kelam konusu indirimlerin pandemi başlangıcında yapılması gerektiğini lisana getiren Şişman, bu adımların fiyatlar genel seviyesinin geldiği noktayı hudutlu istikamette etkileyeceğini düşünüyor.
Mehmet Şişman, “Hem ihracat fiyatlarımızda bir artış var, hem de yurt içindeki üretici fiyatlarında değerli bir artış var. Bu da TÜFE ile bir makas oluşturuyor. Yaklaşık 50 puanlık bir makas var. Martta bu makasın daha açılıp açılmayacağını göreceğiz” diye konuştuTürkiye'de Üretici Fiyatları Endeksi resmi datalara nazaran yüzde 105 seviyesinde seyrediyor. Yüksek üretici fiyatlarının gelecek aylarda tüketiciye yansıması bekleniyor.
'Politika faizi artırılmalı'
Prof. Şişman’a nazaran enflasyonla gayret için siyaset faizi artırılmalı. Enflasyonu büsbütün ortadan kaldırmanın mümkün olmadığını tabir eden Şişman, hem dünyada hem de Türkiye'de enflasyonist sürecin devam ettiğini vurguluyor. Şişman, “Dünyadaki gelişmeler de tabi burada kıymetli fakat rötuşlarla, gecikmiş KDV indirimleriyle yani maliye siyasetiyle bunu halletmek kolay gözükmüyor. Burada para siyasetinin tekrar devreye girmesi gerekiyor” dedi.DW Türkçe'ye konuşan perakende kesiminden bir esnaf, 'Devletin KDV'yi değil de akaryakıt, elektrik, su, doğalgaz ve üretimde kullanılan eserlerin vergisini azaltması lazım. Bunların vergisini azalttığı vakit fiyatlar da otomatikman kendisi düşer zaten” değerlendirmesinde bulundu.Doğalgazda yüzde 18 olan verginin indirilmesi gerektiğini söyleyen Türkmen, 'Türkiye'de ikili bir KDV oranının uygulanması gerekiyor. Yüzde 1, yüzde 8, yüzde 18 değil; genel oranı yüzde 12'ye öbür oranı da yüzde 2'ye indirirsek bir sorun kalacağını düşünmüyorum” görüşünü lisana getirdi.Fiyatların etikete yansıması için öncelikle yüksek KDV'den aldıkları eser stoklarını eritmeleri gerektiğini söyleyen esnaf, bu süreçte aslında fiyatların maliyet kaynaklı yükseleceğini öngörüyor.Öte yandan KDV indirimleri bütçeye yük olarak geri dönüyor. Vergi hukukçuları, besindeki KDV indirimlerinin bütçeye maliyetinin 25-30 milyar lirayı bulabileceğini hesaplamıştı. Nedim Türkmen'e nazaran yapılan son indirimlerin bütçeye yükü ise 8 milyar lira civarında olabilir.