Büyük sanat fuarları tehlikede mi?

Contemporary Istanbul 12-15 Eylül tarihinde Lütfi Kırdar Milletlerarası Kongre ve Stant Sarayı ile İstanbul Kongre Merkezi’nde yapılacak.

Bu yıl 14’üncüsü düzenlenen fuar, sanat pazarı ve koleksiyonerler için değerli platformlardan biri; sanatseverler dünya çağdaş sanatının örneklerini izleyebiliyorlar. Geçen yılki fuara Ahmet Güneştekin’in intihal olduğu tartışılan işi ile özçekim çılgınlığı damga vurmuştu.

“Görmek”ten çok “görülmek” hedefini taşıyanlar için eşsiz fırsatlar sunan CI’ın bu edisyonunda koleksiyonerler de son devirde satın aldıkları yapıtları “Recent Acquisitions I / Collectors’ Stories” başlığı altında sergileyecekler. Biz yeniden de Türkçe konuşmaya gerek duyulmayan fuarın bu standını “Son Satın Alımlar/ Koleksiyoner Öyküleri” olarak çevirelim. Küratörlüğünü Hasan Bülent Kahraman’ın üstlendiğini de yazmaya gerek kalmadan anlamış olmalısınız. 
‘ENDİŞE UYANDIRMADI DA DEĞİL’ 



Contemporary Istanbul’un sanat yöneticiliğini bu yıl Fransız bağımsız küratör ve stant düzenleyicisi Anissa Touati üstlenmiş, daha doğrusu bu vazife ona verilmiş. Touati “Yeni stratejik iştiraklerin inşası, mahallî ve memleketler arası kuruluşlarla alakaların güçlendirilmesi için CI grubuyla birlikte çalışmayı dört gözle beklediğini” söylemiş ki, bu “stratejik ortaklıklar”dan ülke olarak neler çektiğimizi düşününce biraz telaş uyandırmadı da değil... Üstüne üstlük, “Akdenizlilik kavramı üzerinde düşünecek, geçmişten günümüze kadar Akdeniz havzasının bütünleşik tabiatını keşfe çıkacağız” demiş. Bu keşfe çıkarken, mesela Kıbrıs’ta doğalgaz arama çalışmalarımıza karşı durarak, Türkiye’yi Doğu Akdeniz’deki güç denkleminden dışlarken de “bütünleşik doğadan” bahsedilebilecek mi?

SON ON YILDA BÜYÜK ARTIŞ GÖSTERDİ

Her neyse, bu sanatın sıkıntısı değildir herhalde!.. Biz tekrar sanat fuarına dönelim; 20 ülkeden 80’den fazla galerinin katıldığı CI, dünyadaki en değerli sanat fuarlarından biri değil ancak en azından 75 bin sanatseverin ajandasında yer alıyor. Dünyada sanat fuarlarının sayısı son on yılda büyük artış gösterdi, 2005’ten 2015’e kadar 70’den 220’lere ulaştı. Ve en büyüklerinde 250’den fazla galeri, 5 binden fazla sanatçı bir ortaya gelebiliyor.  



Fuarların birincil amaç kitlesi koleksiyorler; galeriler bu bireylerle yüz yüze ilgi kurmak ve sanatkarlarına kıymet kazandırmak zorunda. Lakin toplumsal medyanın yol açtığı “bağlam çöküşü” ve “anlatım eksikliği” büyük fuarları tehdit eder hale geliyor. “Bağlam çöküşü” yeni medyanın insan etkileşimi üzerindeki tesirlerini araştıran, Kansas Eyalet Üniversitesi’nde Kültürel Antropoloji profesörü Michael Wesch’in 2008’de bahsettiği bir fenomen. Birçok dal, toplumsal medyadaki sınırsız izleyici kitlesine karşı gerçek yüz yüze bağlantı temelli etkileşimin sonlarını ele almaya başladı ve sanat fuarları da bunun dışında değil.

GALERİLER KAYBOLUYOR

Meğer sanat galerileri çağdaş sanat ortamındaki içeriklerin oluşmasında kilit rol oynuyordu. Bir sanatkarın mesleğinin oluşmasında galerilerin büyük rolü vardı. Artık koleksiyonerler büyük bir fuarda tanınmamış pek çok sanatkarla karşılaştıklarında kıymetlendirme yapmakta zorlanıyorlar. Bir fuarda 100’den fazla galeri varsa hepsini etraflıca gezip pahalandırmak kolay değil.

Fuarlarda galeriler, sanatkarlarını tanıtmak yerine yalnızca satış yapmaya odaklanıyorlar. Son vakitlerde karma standların solo sanatçı standlarından daha fazla olmasının sebebi de bu olmalı. New York’taki alternatif fuar Independent’ın kurucusu Elizabeth Dee, “Bu bağlam çöküşünün sonunda çok kıymetli bir şeyi kaybediyoruz: Otantik sanat tecrübesi ve sanatkarları desteklemek. Sanat fuarları bu hayatta kalma taktiğini sürdürdükçe galeriler kayboluyor” diyor.

Fatma Batukan Belge/Aydınlık