Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Buyuk Selcuklu Devletinin yıkılışı ozet
Melikşah doneminde Selcuklu Devleti en parlak yıllarını yaşamıştır Ancak Melikşah'ın olumunden sonra gelişen bazı olaylar devletin gucunu kırar Buyuk Selcukluların dağılışını hızlandıran gelişmeleri şoyle sıralayabiliriz:
Haclı Seferleri:
Turklerin Anadolu'yu fethi ve Bizans'ı tehdit etmesi, Kudus'un Muslumanların eline gecmesi gibi sebepler, Hristiyan dunyasını ortak hareket etmeye yoneltmişti Melikşah'ın olumuyle başlayan taht mucadelelerini fırsat bilen Hristiyanlar, haclı seferlerini başlattılar (1096) Suriye ve Filistin'in buyuk bolumu Haclıların eline gecti
Batınilik Hareketleri:
Mısır'daki Şii Fatımiler, Selcuklu Devleti'ni zayıflatmak ve kendi propagandalarını yapmak icin adamlar yetiştiriyordu Bu kişiler İslamiyet'le tamamen ters duşen inanışlar taşıdıklarından Batıni adıyla anılmışlardır Bunlardan biri de Hasan Sabbah'dır
Cahil kitleler arasında taraftarını artıran bu kişi Hazar'ın guneyinde yer alan Alamut kalesini ele gecirmiş ve burayı us olarak kullanmıştır (1090) Haşhaş gibi uyuşturucularla kendine bağladığı fedailer vasıtasıyla, devletin ileri gelenlerine suikastlar tertip etmişlerdir Nitekim Melikşah'ın unlu veziri Nizamulmulk de bu fedailer tarafından oldurulmuştur
Melikşah bu kotuluk yuvasını yıkmak icin Turkmen reisi Kızıl Sarıg'ı Alamut'a yollamış, fakat sultanın olumu uzerine kuşatma kaldırılmıştır Batınilik hareketi XIII yuzyıl ortalarına kadar faaliyetine devam etmiştir
İc Mucadeleler: Selcuklu Devleti'nin dağılmasında esas rol oynayan, kendi aralarındaki mucadeleler olmuştur Taht kavgaları, bağlı beyliklerin bağımsızlığını ilan ederek birbirleriyle mucadele etmeleri ve isyanlar ulkenin duzenini bozmuştur
Melikşah'ın olumu uzerine Selcuklu tahtına oğlu Berkyaruk gecmişti (1092) Fakat Suriye Selcuklu Meliki Tutuş yeğeninin hukumdarlığını kabul etmeyerek, taht uzerinde hak iddia etti Tutuş, Berkyaruk ile yaptığı savaşı kaybetti ve oldu (1095) Bu zafere rağmen Batıni ve Haclı hareketleri karşısında başarılı olamayan Berkyaruk, henuz 25 yaşında iken oldu (1104) Berkyaruk'tan sonra Selcuklu tahtına kardeşi Mehmet Tapar gecti (11041118) Haclılar ve Gurculere karşı bazı başarılar kazanıldıysa da ic mucadeleler birliğin sağlanmasını engelliyordu
Mehmet Tapar'ın olumunden sonra tahta oğlu Mahmut gecmişti Melikşah'ın diğer oğlu Horasan Meliki Sencer kendini sultan ilan etti ve Mahmut'u himayesine aldı (1119) Boylece Sencer buyuk sultan olurken, Mahmut Irak Selcuklu Sultanı olarak kalıyordu Selcuklu başkentini Merv'e taşıyan Sultan Sencer, Buyuk Selcuklu Devleti'nin son buyuk hukumdarıdır Onun zamanında devlet tekrar eski gucunu toparlamaya başlamıştır Bu sebeple Sultan Sencer zamanı icin ikinci imparatorluk devri adı verilir
Sultan Sencer henuz Horasan meliki iken Gaznelileri ve Karahanlıları, 1121'de ise Afganistan'daki Gurlu Devleti'ni kendine bağlamıştır Ayrıca Selcuklu ulkesinin tamamında hakimiyet kurarak birliği sağlamıştı Fakat 1141 yılında doğudan gelen KaraHıtaylar 'a karşı yaptığı Katavan Savaşı'nda yenilince itibarını kaybetti Maveraunnehir KaraHıtayların eline gecti Ulkede tekrar otorite boşluğu doğdu Nitekim İran asıllı memurların fazla vergi istemesi uzerine, devletin asıl unsuru olan Oğuzlar (Turkmenler) isyan ettiler, daha fazla toprak istediler Sultan Sencer soydaşı olduğu Oğuzlara esir duştu (1153) Oğuzlar Horasan bolgesini ellerine gecirdiler Sultan Sencer serbest bırakıldı Fakat bir muddet sonra oldu Sencer'in olumuyle Buyuk Selcuklu Devleti fiilen son bulmuştur (1157)Buyuk Selcuklu Devleti, Karahanlılar ve Gazneliler ile başlayan Turkİslam devlet geleneğini sağlam temellere oturtan ilk buyuk cihan devletidir Daha sonra kurulan Turk devletlerine her acıdan ornek olmuşlardır
Melikşah doneminde Selcuklu Devleti en parlak yıllarını yaşamıştır Ancak Melikşah'ın olumunden sonra gelişen bazı olaylar devletin gucunu kırar Buyuk Selcukluların dağılışını hızlandıran gelişmeleri şoyle sıralayabiliriz:
Haclı Seferleri:
Turklerin Anadolu'yu fethi ve Bizans'ı tehdit etmesi, Kudus'un Muslumanların eline gecmesi gibi sebepler, Hristiyan dunyasını ortak hareket etmeye yoneltmişti Melikşah'ın olumuyle başlayan taht mucadelelerini fırsat bilen Hristiyanlar, haclı seferlerini başlattılar (1096) Suriye ve Filistin'in buyuk bolumu Haclıların eline gecti
Batınilik Hareketleri:
Mısır'daki Şii Fatımiler, Selcuklu Devleti'ni zayıflatmak ve kendi propagandalarını yapmak icin adamlar yetiştiriyordu Bu kişiler İslamiyet'le tamamen ters duşen inanışlar taşıdıklarından Batıni adıyla anılmışlardır Bunlardan biri de Hasan Sabbah'dır
Cahil kitleler arasında taraftarını artıran bu kişi Hazar'ın guneyinde yer alan Alamut kalesini ele gecirmiş ve burayı us olarak kullanmıştır (1090) Haşhaş gibi uyuşturucularla kendine bağladığı fedailer vasıtasıyla, devletin ileri gelenlerine suikastlar tertip etmişlerdir Nitekim Melikşah'ın unlu veziri Nizamulmulk de bu fedailer tarafından oldurulmuştur
Melikşah bu kotuluk yuvasını yıkmak icin Turkmen reisi Kızıl Sarıg'ı Alamut'a yollamış, fakat sultanın olumu uzerine kuşatma kaldırılmıştır Batınilik hareketi XIII yuzyıl ortalarına kadar faaliyetine devam etmiştir
İc Mucadeleler: Selcuklu Devleti'nin dağılmasında esas rol oynayan, kendi aralarındaki mucadeleler olmuştur Taht kavgaları, bağlı beyliklerin bağımsızlığını ilan ederek birbirleriyle mucadele etmeleri ve isyanlar ulkenin duzenini bozmuştur
Melikşah'ın olumu uzerine Selcuklu tahtına oğlu Berkyaruk gecmişti (1092) Fakat Suriye Selcuklu Meliki Tutuş yeğeninin hukumdarlığını kabul etmeyerek, taht uzerinde hak iddia etti Tutuş, Berkyaruk ile yaptığı savaşı kaybetti ve oldu (1095) Bu zafere rağmen Batıni ve Haclı hareketleri karşısında başarılı olamayan Berkyaruk, henuz 25 yaşında iken oldu (1104) Berkyaruk'tan sonra Selcuklu tahtına kardeşi Mehmet Tapar gecti (11041118) Haclılar ve Gurculere karşı bazı başarılar kazanıldıysa da ic mucadeleler birliğin sağlanmasını engelliyordu
Mehmet Tapar'ın olumunden sonra tahta oğlu Mahmut gecmişti Melikşah'ın diğer oğlu Horasan Meliki Sencer kendini sultan ilan etti ve Mahmut'u himayesine aldı (1119) Boylece Sencer buyuk sultan olurken, Mahmut Irak Selcuklu Sultanı olarak kalıyordu Selcuklu başkentini Merv'e taşıyan Sultan Sencer, Buyuk Selcuklu Devleti'nin son buyuk hukumdarıdır Onun zamanında devlet tekrar eski gucunu toparlamaya başlamıştır Bu sebeple Sultan Sencer zamanı icin ikinci imparatorluk devri adı verilir
Sultan Sencer henuz Horasan meliki iken Gaznelileri ve Karahanlıları, 1121'de ise Afganistan'daki Gurlu Devleti'ni kendine bağlamıştır Ayrıca Selcuklu ulkesinin tamamında hakimiyet kurarak birliği sağlamıştı Fakat 1141 yılında doğudan gelen KaraHıtaylar 'a karşı yaptığı Katavan Savaşı'nda yenilince itibarını kaybetti Maveraunnehir KaraHıtayların eline gecti Ulkede tekrar otorite boşluğu doğdu Nitekim İran asıllı memurların fazla vergi istemesi uzerine, devletin asıl unsuru olan Oğuzlar (Turkmenler) isyan ettiler, daha fazla toprak istediler Sultan Sencer soydaşı olduğu Oğuzlara esir duştu (1153) Oğuzlar Horasan bolgesini ellerine gecirdiler Sultan Sencer serbest bırakıldı Fakat bir muddet sonra oldu Sencer'in olumuyle Buyuk Selcuklu Devleti fiilen son bulmuştur (1157)Buyuk Selcuklu Devleti, Karahanlılar ve Gazneliler ile başlayan Turkİslam devlet geleneğini sağlam temellere oturtan ilk buyuk cihan devletidir Daha sonra kurulan Turk devletlerine her acıdan ornek olmuşlardır
