Buyuk Turk Devletleri - Anadolu Selcukluları

Anadolu Selcuklu Devleti

Kutalmışoğlu Suleyman Şah tarafından 1075'te kuruldu 1071'deki Malazgirt Savaşı'ndan sonra Turkler'in yerleşmeye başladığı Anadolu toprakları, 1318'e kadar varlığını surduren Anadolu Selcuklu Devleti'nin egemenliğinde bir Turk yurdu haline geldi

Suleyman Şah, babası Kutalmış'ın Alp Arslan ile giriştiği taht mucadelesinde yenilerek oldurulmesi uzerine kardeşleriyle birlikte 1064'te Diyarbakır Urfa yoresine surulmuştu

Alp Arslan'ın olumunden sonra cıkan karışıklıklardan yararlanarak Anadolu'nun iclerine girdi ve Konya'yı alarak batıya doğru ilerledi 1075'te İznik'i ele gecirince Anadolu Selcuklu Devleti'ni kurdu; İznik'i de başkent yaptı

Boylece Bizans'ın sınır komşusu olan Suleyman Şah bir sure sonra bu devletin taht kavgalarına karışmaya başladı 1078'de Botaniates'in tahta cıkmasına yardımcı olduğu icin karşılığında Batı Anadolu'yu aldı

Anadolu Selcukluları'nın guclenmesi Buyuk Selcuklu Sultanı Melikşah'ı tedirgin ediyordu 1078'de ordusunu Suleyman Şah'ın uzerine gonderdiyse de Anadolu Selcukluları'nı yenmeyi başaramadı

Anadolu'daki egemenliğini ve gucunu giderek artıran Suleyman Şah Bizans'taki taht kavgalarından yararlanarak devletinin sınırlarını genişletti Bizans 1081'de yapılan bir antlaşmayla Maltepe'yi sınır olarak kabul etmiş, boylece Anadolu'yu Suleyman Şah'a bırakmıştı

Bunun uzerine Abbasi halifesi de aynı tarihte Suleyman Şah'ın hukumdarlığını tanıdı Daha sonra Guney ve Guneydoğu Anadolu'ya yonelen I Suleyman Şah 1082'de Adana ve Tarsus kentleriyle birlikte butun Kilikya'yı ele gecirdi; 1084'te Antakya'yı aldı

Anadolu Selcukluları'nın yayılmasını onlemek isteyen Musul Emiri Muslim, Suleyman Şah'ın uzerine yuruduğunde yalnızca savaşı değil yaşamını da yitirdi Bu zaferden sonra Suleyman Şah, Buyuk Selcuklu Sultanı Melikşah'ın kardeşi ve Suriye meliki olan Tutuş'un topraklarındaki Halep'e yoneldi

Ama 1086'da Tutuş'un ordusuna yenilerek yaşamını yitirdi Oğulları Kılıc Arslan ile Kulan Arslan da tutsak duştuler

Suleyman Şah doğu seferine cıkarken yerine Ebu'lKasım'ı bırakmıştı Melikşah, Suleyman Şah'ın olumunden sonra Anadolu Selcukluları'nı denetim altına alabilmek umuduyla Porsuk Bey komutasındaki bir orduyu İznik uzerine gonderdi Ama Bizans ile anlaşan Ebu'lKasım'ın direnmesi karşısında Porsuk Bey'in kuvvetleri geri cekilmek zorunda kaldı

Buyuk Selcuklu Sultanı Melikşah'ın olumunden sonraki karışıklıklardan yararlanarak tutsaklıktan kurtulan Kılıc Arslan 1092'de Anadolu Selcuklu tahtına oturdu I Kılıc Arslan'ın ilk işi Bizanslılar'ı Marmara kıyılarından uzaklaştırmak oldu Ardından Bizans ile anlaşarak, İzmir yoresinde giderek guclenen Caka Bey'i ortadan kaldırdı

Batı sınırlarını boylece guven altına aldıktan sonra doğuya yoneldi 1096'da Malatya'yı kuşattı, ama Haclı ordularının İznik kapılarına dayandığını haber alınca geri dondu Haclılar karşısında yenilgiye uğrayan Kılıc Arslan İc Anadolu'ya cekilmek zorunda kaldı ve Konya'yı başkent yaptı

Bu durumdan yararlanan Bizans İznik'i alınca, iki devlet arasındaki sınır AntalyaEskişehir cizgisine doğru geriledi

Kılıc Arslan Haclılar karşısındaki yenilginin sarsıntılarından kurtulmaya calışırken, Danişmend Gazi 1100'de Haclılar'ı ağır bir yenilgiye uğrattı Bunun uzerine ertesi yıl Anadolu'ya ikinci bir Haclı ordusu gonderildi

Anadolu beyleriyle birleşen I Kılıc Arslan bu kez Haclı ordusunu bozguna uğrattı Ama zaferden hemen sonra Turk devletleri arasındaki birlik bozuldu Danişmendliler'in Malatya'yı, I Kılıc Arslan'ın da Elbistan'ı alması uzerine iki devlet arasında savaş başladı

I Kılıc Arslan'ın Danişmendliler'i yenmesiyle Anadolu'da egemenlik kesin olarak Anadolu Selcuklularının eline gecti
Doğu illerini ele gecirerek Buyuk Selcuklu Devleti ile komşu olan I Kılıc Arslan, bu devletin ic karışıklıklarından yararlanarak Buyuk Selcuklu tahtına goz dikti Bu amacla 1107'de Musul'a girdi ve uzerine gonderilen Buyuk Selcuklu ordusuyla Habur Suyu kıyısında karşılaştı

Ama beklediği destek guclerin gelmemesi ve bazı komutanlarının kendisine ihanet etmesi uzerine yenildi Atıyla Habur Suyu'nu gecmeye calışırken boğulan I Kılıc Arslan'ın genc yaşta olumuyle Anadolu'da yeni bir bunalım donemi başladı Sonunda ustunluk Danişmendiler'in eline gecti

Bir sure boş kalan Anadolu Selcuklu tahtına 1110'da I Kılıc Arslan'ın oğlu Şahin Şah oturdu Kardeşi Mesud ile iktidar kavgasıyla gecen altı yıldan sonra tahtı Danişmendliler'in desteklediği I Mesud'a bıraktı

I Mesud yitirilen toprakları geri almak icin Antalya, Batı Anadolu ve Marmara cevresine surekli akınlar duzenledi Bir sure Danişmendliler'in golgesinde kalan bu sultan, Fikret Adanır 1142'de Danişmendli Mehmed Bey'in olumu uzerine cıkan taht kavgalarından yararlanarak Anadolu'da yeniden ustunluk sağladı

1146'da Konya onlerinde Bizans ordusunu yendi ve Anadolu'ya duzenlenen II Haclı Seferi'nin kuvvetlerini bozguna uğrattı Bu zaferler Anadolu Selcuklu Devleti'nin gucunu artırdı

Mesud olmeden once ulkesini uc oğlu arasında paylaştırmış ve tahtını II Kılıc Arslan'a bırakmıştı Ama onun olumunden hemen sonra oğulları arasında taht kavgaları başladı Bundan yararlanmak isteyen Danişmendliler, Bizanslılar, Musul Atabeyi Nureddin Mahmud Zengi ve Ermeni Derebeyi Toros birleşerek Anadolu Selcuklu Devleti'ni dort yandan kuşattılar

Guc durumda kalan II Kılıc Arslan butun duşmanlarıyla aynı anda baş edemeyeceğinin farkındaydı Danişmendliler'e yenilmiş, doğuda ve batıda toprak yitirmişti Bunun icin once Bizans ile barışı sağlamanın yollarını aradı ve İstanbul'da uc ay kalarak bir antlaşma imzaladı Daha sonra kardeşi Şahin Şah ile Danişmendliler'in birleşik ordularını yenilgiye uğratarak 1175'te Danişmendliler'in varlığına son verdi
Anadolu Selcuklularının Anadolu'da birliği sağlayarak guclenmesi Bizans'ı tedirgin etmeye başlamıştı Ote yandan Bizans sınırlarına yığılmış olan Turkmenler bu devletin topraklarına surekli akınlar duzenliyorlardı

Bu akınları ve Danişmendliler'den alınan bazı kalelerin kendilerine verilmemesini bahane eden Bizans buyuk bir orduyla Anadolu'ya yurudu II Kılıc Arslan 1176'da Sandıklı ile Dinar'ın doğusunda Miryokefalon denen bir vadide Bizans ordusunu pusuya duşurerek bozguna uğrattı

Barış isteyen Bizans imparatoru Eskişehir'deki askeri uslerini kaldırmayı ve yuklu bir tazminat odemeyi kabul etti

Malazgirt'ten sonra Miryokefalon'da ikinci kez buyuk bir yenilgiye uğrayan Bizans artık Turkler'i Anadolu'dan cıkartabileceği umudunu tumuyle yitirdi O tarihten sonra surekli savunmaya gecerek elinde kalan son toprakları korumaya calıştı

Kılıc Arslan Miryokefalon Savaşı'ndan sonra doğuya yonelerek Malatya'yı aldı, ardından batıya doğru ilerledi Ege ve Marmara kıyılarına kadar uzanarak bircok kaleyi ele gecirdi Ama artık iyice yaşlanmıştı