Büyüklere Masallar: Dolar Yükselmeseydi Benzin Ne Kadar Olurdu?

Bir varmış bir yokmuş... Bir ülkede enflasyon canavarı uzun yıllardır uyuduğu mağarasından faizler inip dolar çıkarken o kadar çok ses çıkmış ki uyanmış dışarı çıkmış!

Bu ülkenin yanı başında savaşan iki ülkenin ejderhaları petrol içtiği için petrol fiyatları artmaya başlamış. Tüm dünyada artan fiyatlarla o ülkede her gün akaryakıt fiyatları artmaya başlamış! O denli bir artıyormuş ki halk neredeyse istasyonlarda yatıp kalkıyormuş!

Gel vakit git vakit bakmışlar ki dünyada kat kat (!) artan fiyatlar bu ülkede logaritmik artmaya başlamış! Neden bizde bu türlü diye merak etmişler?


Gerçekler acı mıdır?



Masallar her vakit âlâ bitse de gerçekler biraz farklı olabilir...

Benzin ya da motorin ya da LPG ne kullanıyorsanız yakıt olarak her gün gelen artırımların hayatınıza tesiri yalnızca sizin otomobilinize doldurduğunuz depo ile sonlu değil bildiğiniz üzere. 

Tarla süren çiftçiden, onun eserini taşıyan kamyona, güç üretiminden, dokuma hammaddelerine, tüm dünyanın tedarik zincirine vs vs petrol canımızı yakacak üzere duruyor. 

Bu yükselişin dünyayı kökten etkileyeceğini artık öğrendik!

Her şey nasıl başladı?



2021 yılı Eylül ayıydı. Dünya pandemiden çıkmaya hazırlanıyor, ABD Merkez Bankası enflasyon süreksiz diyor fakat bir yandan da aba altından sopasını göstererek faiz artışı sinyali veriyordu. 

Türkiye'de iktisat idaresinde değişim rüzgarları esiyor fakat bir türlü dinmiyordu! Son değişim sonrası sinyaller alınmış fakat telaffuzlar doğrultusunda herkes rutinde işinde gücünde yaşıyordu. 

24 Eylül günü TCMB faizleri 100 baz puan indirdiğini açıkladı. Halbuki enflasyonda yükseliş eğilimi var onu takip ediyoruz dememiş miydi? Olsundu malum yüksek faiz makûs bir şeydi. Fakat 22 Ekim günü faiz indiriminde şaaak 200 baz puan daha indirim geldi! Piyasalar şok!

Dolardaki artışın hikayesi



Dolar bu durur mu Fed'de durduğu gibi! Eylülde başını kaldırıp ne oluyor diye bakarken, ekimde artık uyanmıştı! 22 Ekim sonrası adeta bir Usain (Hüseyin) Bolt oldu! Eylülde dayandığı 9 sonundaki Viyana kapılarından Ekimde geçti 200 baz puan indirim sonrası da 100 km'ye 15 günde ulaşarak 10 lirayı gördü! 

Sonrası ise bildiğiniz üzere 25 günde 18,40'a gelen bir tırmanış ve ardından KKM, KGF, USD, TRY ne kadar üç harfli varsa bir halde duruldu. Tabi o ortada 200 baz puan indirim de bu yükselişlere eşlik etti. 

Yılbaşından bu yana 13,50 bizim çıpamız olurken, Rusya Ukrayna'ya saldırınca hesaplar tekrar değişti! Olsundu gerekirse simit yenir, ayçiçek yağı meskende yapılırdı.

Petroldeki artış tek başına tesirli mi?



Savaş çıkması ile tüm dünyada süreksiz sanılan lakin kalıcı yazlık konuk üzere olan enflasyonun daha da tetiklenmesine yol açtı. Öncelikle petrol fiyatlarındaki yükseliş panik haline dönüştü. Öbür emtia fiyatlamalarına girmiyoruz bile!

Şimdi bu petrolün fiyatı zati dünyada artıyordu ancak bizde neden daha çok tesirli oluyordu? 

2 sebebi var KDV ve Dolar!

Benzin artışında KDV etkisi!



22 Eylül 2021'de İstanbul'da motorin 7,30, akaryakıt 7,76 liraya satılıyordu. 

Zamlar sonrası motorin 22,89, akaryakıt 20,41 TL lira oldu. 

6 ay evvelki fiyatlar üzerinden litre başına motorinde 1,10, akaryakıtta 1,18 lira KDV hissesi vardı. 

Bugün ise litre başına akaryakıtta 3,10 TL, motorinde de 3,47 lira KDV var!

Ya Makus Ejderha Dolar? Prof. Dr. Burak Arzova şu halde anlatıyor:

Petroldeki artış dolarla katmerlendi!



Biz de şimdiki datalarla durumu anlatalım:

Petrol fiyatları 24 Eylül'de 78,05 dolar, 8 Mart'ta ise 129,12 dolardan süreç gördü. 

Dolar/TL paritesi ise 24 Eylül'de 8,8674, 8 Mart'ta 14,4506 oldu.

Akaryakıtta da üstteki fiyatları baz alalım. 

Yani petrol yükselirken dolarda negatif ayrışmasaydık. Kolay bir oran orantı hesabı ile 12,50-13 düzeylerinde olması beklenirdi.

Akaryakıta her gün gelen artırımların tek sebebi petrol olmazken, sizin sebebiniz ne yorumlarda buluşalım????