iltasyazilim
FD Üye
Çad Tarihi
Çad Tarihi Hakkında veri
Resmi adı: Çad Cumhuriyetidir
Başkenti: N'Djamena (N'Camena Nüfusu: 700000) (Eski adı: Fort Lamy)
Diğer önemli şehirleri: Sarh, Mundu, Fada, Mongo, Ati, Mussoro, Abeşe
Yüzölçümü: 1284000 km2
Nüfusu: 6120000 (1993 tahmini) Nüfusun % 16'sı şehirlerde yaşamaktadır Sıradan ömür 475 yıldır Çocuk ölümlerinin oranı binde 122'dir Nüfusun % 406'sını 14 yaşın altındakiler oluşturmaktadır
Km2 başına düşen insan sayısı: 48
Nüfus artma hızı: % 25
Etnik yapı: Çad halkı fazla değişik irksa unsurlardan meydana kazanç Belli başlıları şunlardır: Çad Arapları (%182), Mabalar (% 44), Kanembular (% 4), Tebular (% 4), Tama dili konuşanlar (% 39), Fulaniler (% 1), Sudaniler (Sudan zencileri), Hausalar, Saralar, Haddad, Lisiler, Masalatlar, Dajular, Budumalar, Fongorolar vs (Fulaniler hakkında Benin'deki etnik unsurlara bkz) Araplar, Fulaniler, Sudaniler, Tebular, Haddadlar, Tamalar ve Hausaların tamamı Müslümandır Çad Araplarının çoğu göçebe veya benzeri göçebe hayatı sürmekte ve hayvancılıkla uğraşmaktadırlar Tedalarla Dazalardan oluşan Tebular Çad'ın yerlilerindendirler ve bunların da bir kısmı göçebe ya da sözde göçebe hayatı sürerler Tebular daha fazla Tibesti dağlarının eteklerinde ve Enidi bölgesinde yaşarlar Tebular siyasi çalışmalarda da etkin durumdadırlar Hausalar Orta ve Batı Afrika ülkelerine yayılmış topluluk bir etnik kitledir Öbür Hausa grupları aralarında kayda değer kültürel farklılıklar görülür Dillerinde Arapça'nın kayda değer etkisi vardır Ticaretten yerel sanatlara çok öbür mesleklerle uğraşırlar Ülkenin güneyinde yaşamış Saralar animisttirler Saralar, Fransız sömürgesi döneminde onlarla kolayca anlaşmış ve kendileriyle işbirliği yapmışlardır Bunda ola ki kuzeydeki Müslümanlarla aralarındaki anlaşmazlığın etkisi olmuştur Saralar Fransız kültürüne çok ivedi adapte olmuş ve sonraki yıllarda bu kültürün savunuculuğunu yapmışlardır Arapça'nın devlete ait dil olmasını isteyen Müslümanlara karşısında Fransızca'nın resmi dil olarak kalması için mücadele vermektedirler
Dil: Devlete Ait dil Fransızca'dır Oysa halk aralarında her zaman lokal diller konuşulmaktadır Bu ülkede konuşulan yerel dillerin sayısı yüzü geçmektedir En fazla kullanılan yerel diller Maba, Adamaya, Sara dili, Sahra dilleri, Sudan dilleri ve Arapça'dır Müslümanlar aralarında Arapça bir eğitim ve yazı dili olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır Müslümanlar devlete ait dilin de Arapça olmasını ve tüm resmi okullarda Arapça eğitim verilmesini istiyorlar Animist kabilelerse buna karşı çıkıyorlar Devlete Ait dilin Fransızca olmasına rağmen Fransızca'yı bilenlerin oranı % 43'tür Arapça bilenlerin oranı ise % 78'dir
Din: Devletin devlete ait dini yoktur
Fakat halkın % 60'tan fazlası Müslümandır
% 22'sini geleneksel tabiat dinlerine inananlar oluşturmaktadır
Kalan % 18'i de hıristiyandır Müslümanlar daha çok ülkenin kuzey ve orta kesimlerinde, geleneksel dinlere inananlar yani animistlerse güney kesimlerinde oturmaktadırlar Müslümanların çoğunluğu sünni malikidir Hıristiyanların çoğunluğu katolik, eksik bir kısmı da protestandır Çadlı hıristiyanların birçok sömürge döneminde ve daha sonraki yıllarda yürütülen misyonerlik faaliyetleri sonunda hıristiyan yapılanlardır Bunların yanı sıra az sayıda da Avrupa'dan gelerek bu ülkeye yerleşen hıristiyan bulunmaktadır
Coğrafi koşul: Bir Orta Afrika ülkesi olan Çad, kuzeyden Libya, doğudan Sudan, güneyden Orta Afrika Cumhuriyeti, batıdan Kamerun, Nijerya ve Nijer'le çevrilidir En yüksek yerleri Emi Kuşi dağı (3415 m), Vaday dağı (1500 m) ve Ennedi dağlığı (en yüksek tepesi 1450 m)'dır Emi Kuşi dağı kuzeydeki Tibesti sıradağlarının en yüksek yeridir En önemli akarsuları Şâri ve Loguna ırmaklarıdır Her ikisi de güneyde sık ağaçlı bölgededir *
Çad Tarihi Hakkında veri
Resmi adı: Çad Cumhuriyetidir
Başkenti: N'Djamena (N'Camena Nüfusu: 700000) (Eski adı: Fort Lamy)
Diğer önemli şehirleri: Sarh, Mundu, Fada, Mongo, Ati, Mussoro, Abeşe
Yüzölçümü: 1284000 km2
Nüfusu: 6120000 (1993 tahmini) Nüfusun % 16'sı şehirlerde yaşamaktadır Sıradan ömür 475 yıldır Çocuk ölümlerinin oranı binde 122'dir Nüfusun % 406'sını 14 yaşın altındakiler oluşturmaktadır
Km2 başına düşen insan sayısı: 48
Nüfus artma hızı: % 25
Etnik yapı: Çad halkı fazla değişik irksa unsurlardan meydana kazanç Belli başlıları şunlardır: Çad Arapları (%182), Mabalar (% 44), Kanembular (% 4), Tebular (% 4), Tama dili konuşanlar (% 39), Fulaniler (% 1), Sudaniler (Sudan zencileri), Hausalar, Saralar, Haddad, Lisiler, Masalatlar, Dajular, Budumalar, Fongorolar vs (Fulaniler hakkında Benin'deki etnik unsurlara bkz) Araplar, Fulaniler, Sudaniler, Tebular, Haddadlar, Tamalar ve Hausaların tamamı Müslümandır Çad Araplarının çoğu göçebe veya benzeri göçebe hayatı sürmekte ve hayvancılıkla uğraşmaktadırlar Tedalarla Dazalardan oluşan Tebular Çad'ın yerlilerindendirler ve bunların da bir kısmı göçebe ya da sözde göçebe hayatı sürerler Tebular daha fazla Tibesti dağlarının eteklerinde ve Enidi bölgesinde yaşarlar Tebular siyasi çalışmalarda da etkin durumdadırlar Hausalar Orta ve Batı Afrika ülkelerine yayılmış topluluk bir etnik kitledir Öbür Hausa grupları aralarında kayda değer kültürel farklılıklar görülür Dillerinde Arapça'nın kayda değer etkisi vardır Ticaretten yerel sanatlara çok öbür mesleklerle uğraşırlar Ülkenin güneyinde yaşamış Saralar animisttirler Saralar, Fransız sömürgesi döneminde onlarla kolayca anlaşmış ve kendileriyle işbirliği yapmışlardır Bunda ola ki kuzeydeki Müslümanlarla aralarındaki anlaşmazlığın etkisi olmuştur Saralar Fransız kültürüne çok ivedi adapte olmuş ve sonraki yıllarda bu kültürün savunuculuğunu yapmışlardır Arapça'nın devlete ait dil olmasını isteyen Müslümanlara karşısında Fransızca'nın resmi dil olarak kalması için mücadele vermektedirler
Dil: Devlete Ait dil Fransızca'dır Oysa halk aralarında her zaman lokal diller konuşulmaktadır Bu ülkede konuşulan yerel dillerin sayısı yüzü geçmektedir En fazla kullanılan yerel diller Maba, Adamaya, Sara dili, Sahra dilleri, Sudan dilleri ve Arapça'dır Müslümanlar aralarında Arapça bir eğitim ve yazı dili olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır Müslümanlar devlete ait dilin de Arapça olmasını ve tüm resmi okullarda Arapça eğitim verilmesini istiyorlar Animist kabilelerse buna karşı çıkıyorlar Devlete Ait dilin Fransızca olmasına rağmen Fransızca'yı bilenlerin oranı % 43'tür Arapça bilenlerin oranı ise % 78'dir
Din: Devletin devlete ait dini yoktur
Fakat halkın % 60'tan fazlası Müslümandır
% 22'sini geleneksel tabiat dinlerine inananlar oluşturmaktadır
Kalan % 18'i de hıristiyandır Müslümanlar daha çok ülkenin kuzey ve orta kesimlerinde, geleneksel dinlere inananlar yani animistlerse güney kesimlerinde oturmaktadırlar Müslümanların çoğunluğu sünni malikidir Hıristiyanların çoğunluğu katolik, eksik bir kısmı da protestandır Çadlı hıristiyanların birçok sömürge döneminde ve daha sonraki yıllarda yürütülen misyonerlik faaliyetleri sonunda hıristiyan yapılanlardır Bunların yanı sıra az sayıda da Avrupa'dan gelerek bu ülkeye yerleşen hıristiyan bulunmaktadır
Coğrafi koşul: Bir Orta Afrika ülkesi olan Çad, kuzeyden Libya, doğudan Sudan, güneyden Orta Afrika Cumhuriyeti, batıdan Kamerun, Nijerya ve Nijer'le çevrilidir En yüksek yerleri Emi Kuşi dağı (3415 m), Vaday dağı (1500 m) ve Ennedi dağlığı (en yüksek tepesi 1450 m)'dır Emi Kuşi dağı kuzeydeki Tibesti sıradağlarının en yüksek yeridir En önemli akarsuları Şâri ve Loguna ırmaklarıdır Her ikisi de güneyde sık ağaçlı bölgededir *