Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
caldıran savaşının nedenleri
caldıran savaşının sonucları
caldıran savaşı tarihi
Caldıran SavaşıCaldıran Muharebesi
Caldıran Muharebesi ya da Caldıran Meydan Muharebesi, Osmanlı padişahı I Selim ile Safevi hukumdarı I İsmail arasında 23 Ağustos 1514'te, gunumuzde İran sınırları icinde olan Maku şehri yakınında yer alan Caldıran Ovası'nda yapılan savaş (Volker Eida'e gore Van Golu'nun hemen kuzeyindeki bir yer değil, bugun İran'ın sınır icerisindeki Maku'ya biraz uzak bir yer) Muharebe Osmanlı'nın zaferiyle sonuclandı
Caldıran Savaşı neden ve sonucları
Savaşın nedeni, ozellikle uzun suredir Osmanlı Devleti'nin ve Safevi Tarikatı'nın arasında bulunan kotu ilişkilerden kaynaklanmaktadır Osmanlı Devleti'nin II Bayezid doneminden beri Safevilere karşı kotu baktıkları bilinmektedir I İsmail'in babası Şeyh Haydar'ın olum (1488) haberini duyunca, II Bayezid: Haydar'ın olumunu işitmiş olmak sevincimi kat kat artırdıdemiştir Şeyh Haydar'ın takipcileri olan Kızılbaşlara ise Haydar'ın yolunu şaşırmış surusu, Allah onlara lanet etsin!demiştir
Safevi pirlerinin Anadolu'da cok sayıda talipleri olduğu bilinmektedir Bu taliplerın sıkca pirlerini ziyaret ettikleri, beraberinde hediyeler goturdukleri ve pirlerinden eğitim almak icin İran'a gittikleri bilinmektedir Ancak II Bayezid, Safevi Devleti'nin kurulmasıyla, 1501 yılından beri Kızılbaşların İran'a gitmesini engellemeye calışmıştır ve boylece İran'a gittiği tespit edilen butun Kızılbaşların idam ettirilmesini emretmiştirKızılbaşlara karşı varolan bu ağır koşullar, Kızılbaş toplumu arasında isyanlara yol acmıştır
Safevi hukumdarı I İsmail'in Şii bir inanışa sahip olması ve Anadolu'da cok sayıda destekcisi olması, Osmanlı Devleti tarafından bir tehdit olarak gorulmuştur Bu donemde gercekleşen Kızılbaş isyanları da Osmanlı Devleti'ne zor anlar yaşatmıştır ve sorunların daha da buyumesine neden olmuştur
Bu donemlerde halk arasında Osmanlı yonetimine karşı derin bir hoşnutsuzluğun yaygın olduğunu gosteren bir belge bulunmaktadır Şikayet biciminde I Selim'e verilen bu belgede, baskıyla alınan vergilere ve Osmanlı yonetimi tarafından yapılan adaletsizliklere değinilmiştir
I Selim 1512 yılında tahta gectikten sonra, Safevi Devleti ve Kızılbaşlarla olan sorunları kokunden halletmek icin kendini hazırlamıştır İlk once donemin mutfulerine fetva cıkartıp, Kızılbaşların katledilmesini helal kılmıştır
Bundan sonra Safevi Devleti'ne karşı sefer yapmak icin 200000 kişilik bir orduyla Mart 1514'te Edirne'den yola cıktı I Selim ile I İsmail arasında ilginc bir mektup duellosunun yaşandığı sefer sırasında I Selim mektuplarını Farsca yazmış, I İsmail ise Turkce yanıt vermiştir I Selim Anadolu'dan gecerken istihbarat raporlarınca belirlenen yaklaşık 40 bin Kızılbaşı tespit ettirip oldurtmuştur İdrisi Bitlisi'nin Selim Şahname adlı eserinde şu şekilde anlatıldı:
« Her şeyi bilen Sultan, o kavmin etbaını kısım kısım ve isim isim yazmak uzere, memleketin her tarafına bilgic katipler gonderdi; yedi yaşından yetmiş yaşına kadar olanların defterleri ana getirilmek uzere emredildi; getirilen defterlere nazaran, ihtiyargenc kırk bin kişi yazılmıştı; ondan sonra her memleketin hakimlerine memurlar defterler getirdiler; bunların gittikleri yerlerde kılıc kullanılarak, bu memleketlerdeki maktullerin adedi kırk bini gecti »
Uc ay sonra Eleşkirt'e vardığında karşılarında I İsmail'i bulamayan Osmanlı askerleri arasında huzursuzluk başlamıştı Askerlerin bazıları, ozellikle Bektaşi inanclı Yeniceriler arasında, I İsmail'e karşı sempati duyanlar vardı I Selim, askerlerini yatıştırarak ilerlemeyi surdurdu ve I İsmail'i tahrik etmek icin kendisine kadın takı ve elbiseleri gondermiştir Ardından I İsmail komutasındaki Safevi ordusuyla Caldıran Ovası'nda karşılaştı Bu sırada Osmanlı kaynaklarına gore, Osmanlı ordusu 100 bin askerden, Safevi ordusu ise 40 bin askerden olusuyordu Osmanlı Devletini bolgedeki Sunni Kurt halkı da desteklemekteydi Sunni Kurtler Osmanlı ordusuna atlı birlikler ile katıldı Safevi askerleri ise coğunlukla Anadolu kokenli Kızılbaş oymak ve aşiretlerinden oluşmaktaydı Bu aşiretlerin buyuk kısmı Turkmen olmasına karşı, Kızılbaş Kurt aşiretlerin de yer aldığı bilinmektedir
Burada yapılan meydan savaşı bir gun boyunca surdu Osmanlı ordusu askeri guc bakımından Safevi ordusundan ustunduAynı zamanda Osmanlı donemin en son savaş teknolojisini kullanmıştır
Savaşı kazanan I Selim, 6 Eylul 1514'te Safevilerin başkenti Tebriz'e girdi I Selim kışı burada gecirmek istiyordu, ama yorgunluklarından dolayı Osmanlı askerleri arasında huzursuzluk artınca I Selim İstanbul'a cekilerek ele gecirilen yerlerin bir bolumunu geri bırakmak zorunda kaldı
Caldıran Muharebesi'nde yitirdikleri toprakları Safeviler savaşsız geri aldılar Zaten bu savaşın amacı toprak almak değil, Safeviler ile Osmanlılar arasında ki guc mucadelesinin bir sonuca vardırılmasıydı Savaşın sonunda, Dulkadiroğulları başta olmak uzere Doğu ve Guneydoğu Anadolu'daki beylikler Osmanlı ya bağlandıklarını bildirdiler Safevilerin Mısır'daki MemlUklarla bağlantılarını kestiler Bu da I Selim'in Mısır seferini kolaylaştırdı Osmanlılar ayrıca İpek Yolu'nun denetimi de ele gecirdiler
caldıran savaşının sonucları
caldıran savaşı tarihi
Caldıran SavaşıCaldıran Muharebesi
Caldıran Muharebesi ya da Caldıran Meydan Muharebesi, Osmanlı padişahı I Selim ile Safevi hukumdarı I İsmail arasında 23 Ağustos 1514'te, gunumuzde İran sınırları icinde olan Maku şehri yakınında yer alan Caldıran Ovası'nda yapılan savaş (Volker Eida'e gore Van Golu'nun hemen kuzeyindeki bir yer değil, bugun İran'ın sınır icerisindeki Maku'ya biraz uzak bir yer) Muharebe Osmanlı'nın zaferiyle sonuclandı
Caldıran Savaşı neden ve sonucları
Savaşın nedeni, ozellikle uzun suredir Osmanlı Devleti'nin ve Safevi Tarikatı'nın arasında bulunan kotu ilişkilerden kaynaklanmaktadır Osmanlı Devleti'nin II Bayezid doneminden beri Safevilere karşı kotu baktıkları bilinmektedir I İsmail'in babası Şeyh Haydar'ın olum (1488) haberini duyunca, II Bayezid: Haydar'ın olumunu işitmiş olmak sevincimi kat kat artırdıdemiştir Şeyh Haydar'ın takipcileri olan Kızılbaşlara ise Haydar'ın yolunu şaşırmış surusu, Allah onlara lanet etsin!demiştir
Safevi pirlerinin Anadolu'da cok sayıda talipleri olduğu bilinmektedir Bu taliplerın sıkca pirlerini ziyaret ettikleri, beraberinde hediyeler goturdukleri ve pirlerinden eğitim almak icin İran'a gittikleri bilinmektedir Ancak II Bayezid, Safevi Devleti'nin kurulmasıyla, 1501 yılından beri Kızılbaşların İran'a gitmesini engellemeye calışmıştır ve boylece İran'a gittiği tespit edilen butun Kızılbaşların idam ettirilmesini emretmiştirKızılbaşlara karşı varolan bu ağır koşullar, Kızılbaş toplumu arasında isyanlara yol acmıştır
Safevi hukumdarı I İsmail'in Şii bir inanışa sahip olması ve Anadolu'da cok sayıda destekcisi olması, Osmanlı Devleti tarafından bir tehdit olarak gorulmuştur Bu donemde gercekleşen Kızılbaş isyanları da Osmanlı Devleti'ne zor anlar yaşatmıştır ve sorunların daha da buyumesine neden olmuştur
Bu donemlerde halk arasında Osmanlı yonetimine karşı derin bir hoşnutsuzluğun yaygın olduğunu gosteren bir belge bulunmaktadır Şikayet biciminde I Selim'e verilen bu belgede, baskıyla alınan vergilere ve Osmanlı yonetimi tarafından yapılan adaletsizliklere değinilmiştir
I Selim 1512 yılında tahta gectikten sonra, Safevi Devleti ve Kızılbaşlarla olan sorunları kokunden halletmek icin kendini hazırlamıştır İlk once donemin mutfulerine fetva cıkartıp, Kızılbaşların katledilmesini helal kılmıştır
Bundan sonra Safevi Devleti'ne karşı sefer yapmak icin 200000 kişilik bir orduyla Mart 1514'te Edirne'den yola cıktı I Selim ile I İsmail arasında ilginc bir mektup duellosunun yaşandığı sefer sırasında I Selim mektuplarını Farsca yazmış, I İsmail ise Turkce yanıt vermiştir I Selim Anadolu'dan gecerken istihbarat raporlarınca belirlenen yaklaşık 40 bin Kızılbaşı tespit ettirip oldurtmuştur İdrisi Bitlisi'nin Selim Şahname adlı eserinde şu şekilde anlatıldı:
« Her şeyi bilen Sultan, o kavmin etbaını kısım kısım ve isim isim yazmak uzere, memleketin her tarafına bilgic katipler gonderdi; yedi yaşından yetmiş yaşına kadar olanların defterleri ana getirilmek uzere emredildi; getirilen defterlere nazaran, ihtiyargenc kırk bin kişi yazılmıştı; ondan sonra her memleketin hakimlerine memurlar defterler getirdiler; bunların gittikleri yerlerde kılıc kullanılarak, bu memleketlerdeki maktullerin adedi kırk bini gecti »
Uc ay sonra Eleşkirt'e vardığında karşılarında I İsmail'i bulamayan Osmanlı askerleri arasında huzursuzluk başlamıştı Askerlerin bazıları, ozellikle Bektaşi inanclı Yeniceriler arasında, I İsmail'e karşı sempati duyanlar vardı I Selim, askerlerini yatıştırarak ilerlemeyi surdurdu ve I İsmail'i tahrik etmek icin kendisine kadın takı ve elbiseleri gondermiştir Ardından I İsmail komutasındaki Safevi ordusuyla Caldıran Ovası'nda karşılaştı Bu sırada Osmanlı kaynaklarına gore, Osmanlı ordusu 100 bin askerden, Safevi ordusu ise 40 bin askerden olusuyordu Osmanlı Devletini bolgedeki Sunni Kurt halkı da desteklemekteydi Sunni Kurtler Osmanlı ordusuna atlı birlikler ile katıldı Safevi askerleri ise coğunlukla Anadolu kokenli Kızılbaş oymak ve aşiretlerinden oluşmaktaydı Bu aşiretlerin buyuk kısmı Turkmen olmasına karşı, Kızılbaş Kurt aşiretlerin de yer aldığı bilinmektedir
Burada yapılan meydan savaşı bir gun boyunca surdu Osmanlı ordusu askeri guc bakımından Safevi ordusundan ustunduAynı zamanda Osmanlı donemin en son savaş teknolojisini kullanmıştır
Savaşı kazanan I Selim, 6 Eylul 1514'te Safevilerin başkenti Tebriz'e girdi I Selim kışı burada gecirmek istiyordu, ama yorgunluklarından dolayı Osmanlı askerleri arasında huzursuzluk artınca I Selim İstanbul'a cekilerek ele gecirilen yerlerin bir bolumunu geri bırakmak zorunda kaldı
Caldıran Muharebesi'nde yitirdikleri toprakları Safeviler savaşsız geri aldılar Zaten bu savaşın amacı toprak almak değil, Safeviler ile Osmanlılar arasında ki guc mucadelesinin bir sonuca vardırılmasıydı Savaşın sonunda, Dulkadiroğulları başta olmak uzere Doğu ve Guneydoğu Anadolu'daki beylikler Osmanlı ya bağlandıklarını bildirdiler Safevilerin Mısır'daki MemlUklarla bağlantılarını kestiler Bu da I Selim'in Mısır seferini kolaylaştırdı Osmanlılar ayrıca İpek Yolu'nun denetimi de ele gecirdiler
